تعویض پلاک یکی از مهم‌ترین مراحل نقل‌وانتقال خودرو است که خریدارن و فروشندگان را درگیر می‌کند. یکی از اهداف اصلی تغییر پلاک خودرو، دسترسی سریع به هویت و نشانی مالک وسیله نقلیه است. بدین منظور طرفین معامله باید مستندات و مدارک تعویض پلاک خودرو را آماده کنند و با مراجعه به مراکز مربوطه اقدامات لازم را انجام دهند.
تعویض پلاک معمولا آخرین مرحله خرید و فروش خودرو است که دو طرف معامله با آن سرو کار دارند. اگر برای اولین بار قصد تعویض پلاک یا اصطلاحا «فک پلاک» داشته باشید، ممکن است سواالات زیادی ذهن شما را درگیر کند. در ادامه مدارک لازم، هزینه و مراحل فک پلاک خودرو را مطالعه می‌کنید.
مراحل تعویض پلاک در سال 1400
پس از تنظیم قرارداد خصوصی میان فروشنده و خریدار، اولین مرحله برای معامله خودرو این است که طرفین (خریدار و فروشنده) قبل از مراجعه به دفتر اسناد رسمی، به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند و با تحویل مدارک و مستندات، اقدام به فک پلاک قبلی خودرو و نصب پلاک جدید برای صاحب جدید خودرو کنند.
مراحل تعویض پلاک به‌ترتیب زیر است:
1. مراجعه به سایت راهور و دریافت نوبت
2. مراجعه به ساختمان اداری راهور و تحویل مدارک به کارشناس حقوقی
3. تحویل گواهی بازدید فنی خودرو به افسر (که بررسی‌ها بین ۱۰ دقیقه تا یک ساعت به‌طول می‌انجامد)
4. تحویل پلاک قدیمی و دریافت پلاک جدید
5. واریز وجه تعویض پلاک به حساب
6. دریافت برگه تایید بازدید فنی
هزینه‌های تعویض پلاک خودرو در سال 1400
هزینه تعویض پلاک در سال 1400، با 160 هزار تومان افزایش نسبت به سال 98، 260 هزار تومان در سال جدید است که با استفاده از دستگاه کارتخوان پرداخت می‌شود. با این وجود، متاسفانه دیده شده که در برخی از مراکز مربوطه در انتهای کار مبلغی به صورت نقدی از خریداران خودرو دریافت می‌کنند که دریافت این مبلغ جنبه قانونی ندارد.
همچنین طبق قوانین فک پلاک، تنها پرداخت هزینه خالفی خودرو برعهده فروشنده است. اما در دفاتر اسناد رسمی علاوه‌بر پرداخت هزینه عوارض سالیانه شهرداری، هزینه انتقال سند نیز بر عهده فروشنده است. هزینه‌های دریافت‌شده در این مرکز برعهده خریدار خودرو است.
در ادامه کلیه مدارک موردنیاز فروشنده و خریدار خودرو برای تعویض پلاک را تشریح می‌کنیم.
مدارک موردنیاز برای تعویض پلاک
برای تعویض پلاک، فروشنده خودرو باید مدارک زیر را به‌همراه داشته باشد:
• اصل سند فروش کارخانه سازنده (برای تولیدات داخل)
• اصل کارت شناسایی خودرو
• اصل سند مالکیت خودرو که توسط ناجا صادرشده است
• اصل شناسنامه جدید و کارت ملی فروشنده یا نماینده قانونی شخص فروشنده
• اصل بیمه نامه شخص ثالث معتبر
• ارائه برگه عدم خلافی
• ارائه اصل فیش پرداخت بهای پلاک براساس تعرفه
• اصل کارت معاینه فنی معتبر (برای خودروهای شخصی و دولتی که بیش از 4 سال از مدل آن سپری شده باشد و خودروهای عمومی که بیش از یک سال از مدل آنها سپری شده باشد)
• حضور فروشنده یا نماینده قانونی شخص فروشنده که باید مدارک لازم برای تعویض پلاک با وکالت را با خود به‌همراه داشته باشد
همچنین درصورتی که فروشنده به خریدار وکالت فک پلاک داده باشد، حضور او برای تعویض پلاک الزامی نخواهد بود.
مدارک موردنیاز خریدار خودرو برای تعویض پلاک
برای تعویض پلاک، فروشنده خودرو باید مدارک زیر را به‌همراه داشته باشد:
• شناسنامه و کارت ملی خریدار یا نماینده قانونی شخص خریدار
• حضور خریدار یا نماینده قانونی شخص خریدار، که باید مدارک لازم برای فک پلاک با وکالت را با خود به‌همراه داشته باشد
• مدارک احراز سکونت خریدار در صورت نبودن قبض برق خریدار خودرو یا پدر خریدار (ارائه سند اجاره‌نامه منزل مسکونی به‌نام خریدار خودرو دارای کد رهگیری و هلوگرام یا ارائه سند اجاره‌نامه چاپی دارای هلوگرام و کد رهگیری منزل مسکونی به‌نام خریدار خودرو)
مدارک موردنیاز احراز سکونت برای تعویض پلاک
مدارک احراز سکونت برای فک پلاک شامل انواع مختلفی است که ارائه هر کدام از آنها به‌منظور احراز محل سکونت خریدار برای تعویض پلاک کفایت می‌کند.
• سند مالکیت منزل و واحد مسکونی و جواز کسب معتبر به‌نام مالک خودرو به‌همراه یک فیش (آب، برق یا گاز) که موید آدرس مربوطه است
• سند اجاره منزل مسکونی به‌نام مالک وسیله نقلیه با کد رهگیری و تاییدیه از سازمان املاک و مستغالت کشور
• در صورت ادعای سکونت مالک در منزل والدین ارائه سند (استیجاری‌ملکی) به‌نام پدر یا مادر
• گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان با ذکر آدرس محل سکونت والدین که به تایید آموزش و پرورش منطقه رسیده باشد
• اصل فیش آب، برق یا گاز به تاریخ روز به‌نام متقاضی (بعنوان مدارک تکمیلی)
• تائیدیه معتبر ممهور به مهر شورای محل یا روستا، مطابق محصل صدور شناسنامه
• فروش‌نامه منزل مسکونی مربوط به زمین‌های اوقافی، روستایی که به تایید شورای اسلامی محل رسیده باشد
• نامه‌های رسمی از ادارات عشایر و امور روستائی سازمان جهاد کشاورزی (عشایر)
• معرفی‌نامه از اداره محل خدمت (ویژه کارکنان دولت و نیروهای مسلح) با ذکر آدرس محل سکونت کارکنان مذکور و تائید توسط واحد مربوطه
• در خصوص سازمان‌ها، کارخانجات، شرکت‌ها براساس اساسنامه و روزنامه‌های رسمی که حداکثر دو سال از تاریخ ثبت روزنامه نگذشته باشد و همچنین براساس شهرستان محل ثبت شرکت با ذکر آدرس دقیق محل فعالیت
• در رابطه با سازمان‌ها، کارخانجات و شرکت‌ها که دارای شعبه و یا دفاتر در سایر شهرستان‌ها هستند، باید براساس مندرجات اساسنامه و روزنامه رسمی آنها با ذکر آدرس دقیق محل شعبه پس از تایید توسط اداره ثبت شرکت‌های شهر مورد نظر اقدام شود
مدارک موردنیاز برای صدور سند المثنی مالکیت خودرو
• حضور مالک یا نماینده قانونی او به‌همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
• اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی یا شناسنامه یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدرک شناسایی
• اصل کارت مشخصات خودرو
• درج یک نوبت آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار مبنی‌بر فقدان سند مالکیت خودرو و سپری شدن 10 روز از تاریخ آگهی و قبول هرگونه مسئولیت در قبال کشف فساد احتمالی الزامی است
• مدارک احراز سکونت مالک در آدرس اعلامی
• ارائه بیمه نامه شخص ثالث معتبر
• برگ معاینه فنی صادره از مراکز مکانیزه مجاز برای خودروهای شخصی و دولتی که بیش از 4 سال از زمان تولید و خودروهای عمومی که بیش از یک سال از زمان تولید (براساس مدل) سپری شده است
• ارائه گواهی مفاصا حساب از اجرائیات در صورت عدم پرداخت وجوه جرائم معوقه
• پرداخت مبلغ مصوب بابت هزینه خدمات ارائه‌شده
همچنین باید توجه داشته باشید که تمامی هزینه‌های نقل‌وانتقال و تعویض از طریق دستگاه‌های کارتخوان موجود در مراکز تعویض پلاک دریافت می‌شود.
مدارک موردنیاز برای دریافت کارت المثنی مشخصات خودرو
• حضور مالک یا نماینده قانونی شخص فروشنده به‌همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
• اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی یا شناسنامه یا وکالتنامه برای نماینده قانونی او به‌همراه مدارک شناسایی
• اصل سند مالکیت خودرو صادر شده توسط پلیس راهور ناجا
• مدارک احراز سکونت مالک در آدرس اعلامی
• ارائه بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر
• برگ معاینه فنی صادره از مراکز مکانیزه مجاز برای خودروهای شخصی و دولتی که بیش از 4 سال از زمان تولید و خودروهای عمومی که بیش از یک سال از زمان تولید (بر اساس مدل) سپری شده است
• ارائه گواهی مفاصا حساب از اجرائیات در صورت عدم پرداخت وجوه جرائم معوقه
• اخذ تعهد کتبی از مالک و یا نماینده قانونی فروشنده
• پرداخت مبلغ مصوب بابت هزینه خدمات ارائه‌شده
مدارک لازم جهت شماره گذاری وسایل نقلیه وارداتی
• حضور مالک یا نمانده قانونی ایشان به همراه وسیله نقلیه جهت سیر مراحل قانونی
• اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی یا شناسنامه مالک و نماینده قانونی
• ارائه اصل اسناد و مدارک وسیله نقلیه، خودروهای ساخت داخل (سند فروش) و خودروهای وارداتی
• بررسی و تائید اسناد و مدارک وسیله نقلیه توسط کارشناس حقوقی مستقر در مرکز تعویض پلاک
• بررسی وضعیت تبصره 13 خودروهای وارداتی
• بازدید و تایید کاردکس به منظور احراز اصالت وسیله نقلیه توسط افسران کارشناس عالی تصادفات و امور فنی بازنشسته و ممهور نمودن کاردکس به مهر و امضای افسران بازدیدکننده مجاز
• ارائه مدارک مبنی بر مفاصا حساب دیوان دولتی
• تخصیص پلاک به فرد، براساس محل سکونت مالک.
• پرداخت هزینه مصوب بابت هزینه نقل و انتقال خودرو و صدور و ارسال کارت هوشمند مشخصات خودرو
نکاتی که باید برای تعویض پلاک خودرو بدانید
• تمامی هزینه‌ها در این مراکز تنها از طریق کارت بانکی قابل‌پرداخت است. بنابراین در زمان مراجعه، حتما باید کارت بانکی با موجودی کافی همراه داشته باشید.
• نیاز به تسویه حساب عوارض شهرداری نیست. تسویه حساب عوارض شهرداری برای دفاتر اسناد رسمی و در زمان انتقال سند لازم است.
• خلافی خودرو از طریق دستگاه POS موجود در مرکز تعویض مربوطه پرداخت می‌شود. این دستگاه‌ها مجهز به بارکدخوان هستند. بنابراین نیازی به تسویه خلافی پیش از مراجعه به به این مراکز وجود ندارد.
• انتخاب زوج یا فرد بودن پلاک به صورت کاملا تصادفی است و هیج‌گونه حق انتخابی برای دارندگان خودروها وجود ندارد.
• در زمان انتقال پلاک در صورتی که خریدار چند پلاک آزاد داشته باشد، از وی سوال می‌شود که مایل است کدام پلاک بر روی خودرو موردنظر نصب شود.
• در صورتی که خریدار پلاک آزاد دارد، اما در مرکزی که به آن مراجعه کرده موجود نیست، دو راه به وی پیشنهاد می‌شود:
1. مدارک خودرو پس گرفته شود و خریدار به همراه فروشنده به مرکزی مراجعه کنند که پلاک آزاد در آنجا قرار دارد.
2. خریدار مبلغ 50 هزار تومان پرداخت کند تا پلاک آزاد در مرکز تعویض پلاک قبلی قیچی شده و در مرکز فعلی یک پلاک جدید با همان شماره صادر شود. این فرایند حدودا 1 ساعت زمان می‌برد.
شماره گذاری آنلاین در تهران
آنطورکه رئیس مرکز شماره‌گذاری و تعویض پلاک پلیس راهور ناجا اعلام کرده، مراکز شماره گذاری و تعویض پلاک در شهرهای قرمز مثل تهران تعطیل شده اما طرحی به اجرا درآمده که به صورت پایلوت می توان شماره گذاری اینترنتی انجام داد. در این طرح نیاز به مراجعه حضوری نیست و می توان با مراجعه به سایت راهور 120 از این خدمات استفاده کنند.
محمدی توصیه کرد که در این ایام، خرید و فروش خودرو به صورت وکالتی انجام نشود. محمدی ادامه داد که طرح آنلاین تعویض پلاک به صورت آزمایشی در تهران در حال انجام است و بعد از آن در شهرستان ها نیز این طرح به اجرا در خواهد آمد.
آیا مراکز شماره گذاری خودرو باز هستند؟
پس از تعطیلی چند باره مراکز تعویض پلاک در زمان های مختلف برای همه گیری کرونا، سرهنگ علی محمدی اعلام کرد که دیگر هیچ مرکزی با توجه به این شرایط بسته نخواهد شد و از شنبه 9 مردادماه تمامی مراکز پلاک باز خواهند بود. اما محمدی ادامه داد که ظرفیت کار این مراکز 50 درصدی خواهد بود و از ساعت 7 صبح الی 15 خدمت رسانی خواهند کرد.
