ماشین نیسان پاترول

نسل اول پاترول با کد شناسایی 4W60 از کلاس شاسی بلند سایز متوسط (البته به تعریف ژاپنی‌‌ها) در سال 1951 روانه خط تولید شد. این خودرو با ظاهری کپی شده از ویلیز MB و اندکی تغییرات ظاهری، ویژه بازار ژاپن به تولید رسید و همانند لندکروزر از پیشرانه خطی شش سیلندر بنزینی بهره می‌گرفت. به دلیل الهام گیری مستقیم از خودرو جیپ، این نسل با نام نیسان جیپ نیز شناخته می‌شد. نسل اول که بعدها پاترول نام‌گذاری شد، در دو نسخه سه در شاسی بلند و دو در وانت به تولید رسید و با داشتن ابعادی بسیار جمع و جود و طول کلی کمتر از چهار متر، به هیچ عنوان خودرو راحتی نبود.
نسل دوم تنها با کمی بهبود در سال 1960 میلادی با کد شناسایی سری 60 روانه بازار شد. سری 60 (با سری J60 خانواده لندکروزر اشتباه نشود) اولین سری پاترول بود که خارج از خاک ژاپن در هندوستان و استرالیا نیز به تولید رسید. در فرمتی مشابه، این نسل نیز در نسخه سه در شاسی بلند و دو در وانت با پیشرانه‌های خطی شش سیلندر بنزینی روانه بازار شد اما طول بیشتری در مقایسه با نسل اول داشت.

نیسان پاترول دو در

نسل سوم با نام سری 160 اما آشنا‌ترین نسخه پاترول برای ایرانیان است. سری 160 در سال 1980 روانه خط تولد شد که آغاز‌گر سری مردمی پاترول بود. این سری برای اولین بار در نسخه سه و پنج در شاسی بلند و دو و چهار در وانت به تولید رسید و طول نهایی آن چه در نسخه محور بلند و چه محور کوتاه بیشتر از نسل‌های پیشین بود و باعث شد پاترول برای اولین بار با تغییر کلاس، به شاسی بلند سایز بزرگ بدل شود. سری 160 برای اولین بار از پیشرانه چهار سیلندر 2.4 لیتری در کنار نمونه 4.0 لیتری سری P40 بهره گرفت که هر دو نسخه از سوی پارس خودرو در بازار ایران ارائه شد. به عبارت بهتر، سومین نسل پاترول اولین خودرو ژاپنی بود که بر خطوط تولید ایرانی پارس خودرو جانشین محصولات قدیمی‌تر آمریکایی شد تا سری خودروهای جدید مونتاژی از کلاس شاسی بلند در ایران را شکل دهد.
نسل سوم در نسخه فیس لیفت شده از سوی شرکت ایبرو (Ebro) اسپانیا در نسخه فیس لیفت نیز به تولید رسید که با نام سری 260 شناخته می‌شود. بارزترین تمایز این سری با 160 در چراغ‌های مستطیل و رنگ آمیزی متمایز بدنه است. نسخه فیس لیفت شده 260نیز از سوی پارس خودرو در بازار ایران عرضه شد.
نسل چهارم با کد شناسایی Y60 ورود آهسته اما پیوسته نیسان به حوزه خوروهای شاسی بلند لوکس بود. این سری در سال 1987 روانه خط تولید نیسان شد و تقریبا می‌توان آن را نسخه بهبود یافته سری 160 و 260 دانست که از سیستم تعلیق پیشرفته‌تر و نرم‌تر لول بهره گرفت و از دیدگاه ‌طراحی ظاهری بسیار زیباتر داشت که به نوعی با تویوتا لندکروزر J80 سرشاخ می‌شد. اما قرار داد نیسان و پارس خودرو به عمر Y60 قد نداد و این خودرو محبوب که درایران به پاترول سافاری مشهور است هرگز در کشور به تولید نرسید.
نسل پنجم پاترول با نام Y61 از سال 1997 روانه خط تولید شد که تغییرات فنی و ظاهری بسیار زیادی به خود دید. این نسل که با تویوتا لندکروزر J100 رقیب است از طراحی ظاهری سنتی پاترول فاصله زیادی گرفت و در نمای جلویی از ترکیب بندی چراغ‌های متمایز استفاده کرد. پیشرانه‌های به کار رفته در این نسخه همچنان نمونه‌های شش سیلندر خطی بود. با اینکه لندکروزر برای اولین بار در سری J100 از پیشرانه V8 استفاده کرد، پاترول همچنان به نمونه‌های شش سیلندر اما به حجم 4.8 لیتر (تقریبا برابر با حجم پیشرانه V8 سری J100) وفادار ماند.

نیسان پاترول دو در 4 سیلندر

نسل پنجم پاترول با ارائه در سال 2010، همانند سری J200 لندکروزر تغییرات ظاهری فاحشی را متحمل شد و به طور کلی سگمنت شاسی بلندهای لوکس را در پیش گرفت و از ماهیت آفرودی خود خارج شد. با افزایش هرچه بیشتر ابعاد خارجی و نیاز به داشتن توان آفرود قابل توجه برای فروش در منطقه آمریکای شمالی و خاورمیانه، برای اولین بار پیشرانه‌های V8 به حجم 5.6 لیتر در نیسان به کار گرفته شد تا از رقیب پر فروش خود یعنی J200 لندکروزر جانماند.

طراحی کابین نیسان پاترول بسیار ساده است و یک غربیلک فرمان دو پره و داشبورد افقی بسیار ساده در آن دیده می‌شود. پشت آمپرهای بسیار ساده و کنترل‌های آنالوگ برای تنظیم سیستم تهویه مطبوع همگی نشان‌دهنده این است که با خودرویی از دهه‌ها پیش سر و کار داریم.

کابین نیسان پاترول

البته پاترول در دو مدل 3 و 5 درب به بازار ایران آمده و هر دو از نظر طراحی کابین دقیقاً یکسان هستند. البته در مدل 3 درب یک ردیف دیگر نیز وجود دارد که می‌توان 5 نفر به راحتی در این خودرو بنشینند اما به صورت کلی باید گفت که نه تنها صندلی‌ها راحت نیستند، بلکه کابینی بسیار خشک و البته ناراحت برای استفاده شهری دارد.

پاترول در دو نسل اول ظاهری کاملا نظامی و کاربردی نه چندان گسترده داشت. در نتیجه نسل اول این خودرو تماما ظاهری نظامی طور به همراه داشت و حتی نسل دوم آن نیز به شاسی بلند‌های روسی دوران جنگ سرد بی‌شباهت نبود. با وجود این که موضوع طراحی در دو نسل ابتدایی پاترول به هیچ عنوان مطرح نیست اما چند المان مهم در طراحی دو نسل ابتدایی به چشم می‌خورد که حفظ آن‌ها در تاریخ تولید پاترول دارای اهمیت است.
پاترول از همان ابتدا در ساختاری مکعب مستطیل به تولید رسید که در گذر زمان بر طول و عرض آن افزوده شد. همچنین استفاده آن از چراغ جلو‌های گرد نیز یکی دیگر از المان‌هایی بود که تا نسل چهارم (Y60) رعایت شد و جز در برخی نسخه‌ها (نظیر سری 260) دستخوش تغییر نشد.

طراحی نیسان پاترول

اگر قرار باشد یک طرح اصیل برای طراحی خانواه پاترول در ذهن تصور کنیم، این طرح اصیل بدون شک نسل سوم سری 160 (حداقل برای ایرانیان) خواهد بود. سری 160 اولین حضور پاترول در بازار خودروهای شاسی بلند مردمی و شهری و مناسب برای استفاده روزمره بود. این خودرو همچنین پس از انقلاب 1357 جایگزین خودروهای آمریکایی مونتاژی بازار ایران شد. با داشتن آپشن‌های قابل سفارش نظیر سیستم تهویه مطبوع و فرمان هیدرولیک، سری 160 پاترول انقلابی‌ترین محصول پاترول در تاریخ تولید این مدل بود.
سری Y60 به عنوان نسل چهارم پاترول، المان‌های طراحی کلاسیک پاترول را در اختیار گرفت و با ترکیب آن با برخی المان‌های مدرن کلاسیک نظیر پهنای بیشتر بدنه، برجستگی گلگیرها و جلوپنجره فول کروم، زیبایی آن را چند سر و گردن ارتقا داد. شاید Y60 باید به عنوان زیباترین محصول تولدی تاریخ پاترول شناخته شود چرا که طراحی این خودرو به مراتب از سری J60 لندکروزر زیباتر و پخته‌تر است اما برای ایرانیان، سری 160 نسل قابل درک‌تر و پر استفاده‌تری است.
با ورود Y61 (نسل چهارم) به بازار، پاترول اولین نشانه‌ها را از تغییر المان‌های اصلی طراحی و ورود به حوزه تولید خودروهای شاسی بلند لوکس کم کم به نمایش گذاشت. نمای خاجی ظاهری مینیمال‌تر یافت و شاید بتوان گفت حتی از J80 لندکروزر نیز زیباتر شد. این سبک طراحی در نمای داخلی با مدرنیته نیز ترکیب شد و استفاده از تریم طرح چوب، روکش چرم و سیستم‌های مولتی مدیا و نمایشگر لمسی مجهز به سیستم رهیابی جهانی به آپشن‌های استاندارد پاترول تبدیل شد. آپشن‌هایی که بر Y60 و عقب‌تر از آن نیز وجود نداشت.
نسل پنجم پاترول بیشتر به منظور رقابت با J200 روانه بازار شد که از سال 2007 به بازار جهانی معرفی شده بود. در نتیجه فشار رقابت با J80 و J100 لندکروزر را Y61 به تنهایی بر دوش کشید. از 2010 که Y62 با عمق بیشتری از توجه به لوکس گرایی وارد بازار رقابت شد و اندکی از تمرکز خود بر سواری آفرود را دست داد. یعنی دقیقا همان کاری که J200 تویوتا کرد تا بتواند در بازار شاسی بلندهای روزمره فول سایز، فروش بالاتری را تجربه کند. در نهایت اگر قرار باشد نام پاترول را با یکی از نسل‌های آن در اتصال و همبستگی همیشگی تصور کنیم، هیچ نسلی برتر از سری 160(نسل سوم) یا Y60 (نسل چهارم) معرف نام و ماهیت نیسان پاترول نخواهد بود.

پاترول و نام‌های آن

نیسان پاترول

از نسل سوم (سری 160) به بعد، نام سافاری نیز برای پاترول برگزیده شد و این خودرو با نام نیسان سافاری در بازار داخلی کشور ژاپن (و برخی کشورهای مونتاژ کننده) به تولید رسید. این در حالی است که برای ایرانیان، نام سافاری تنها به Y60 نسل چهارم تعلق دارد چرا که کلمه SAFARI بر بدنه نقش چهارم پاترول نقش بسته بود. به این دلیل در بازار ایران زمانی که نام از نیسان سافاری یا پاترول سافاری به میان می‌آید، معمولا منظور چهارمین نسل پاترول (Y60) است. خالی از لطف نیست که بیان کنیم به دلیل همکاری مستیم نیسان و فورد آمریکا در بازه‌ای از زمان، Y60 در بازار استرالیا با نام انحصاری فورد ماوریک (Maverick) عرضه شد.
با تولید نسل ششم پاترول (Y62) از سال 2010 و رقابت مستقیم این خودرو کاملا متفاوت در بازار شاسی بلندهای لوکس مخصوصا در منطقه آمریکای شمالی و خاورمیانه، نیسان نام آرمادا (Armada) را برای پاترول برگزید تا تاکید بیشتری بر نوین و متمایز بودن این خودرو با نسل‌های پیشین آن داشته باشد. البته این خودرو هنوز هم در بسیاری از مناطق جهان با نام پاترول به تولید می‌رسد.

پاترول همانند لندکروزر از بدو تولید با پیشرانه‌های شش سیلندر خطی روانه بازار شد. اما نکته دارای اهمیت، حضور پیشرانه شش سیلندر 4.0 لیتری با کد شناسایی P در خانواده پاترول از همان نسل اول است. پیشرانه سری P قدرتمندترین پیشرانه تولیدی نیسان بود که از سال 1959 تا 1983 در خانواده پاترول و سایر خودروهای نیسان به کار گرفته شد که نسخه‌های ابتدایی آن از اولین نسل پاترول به کار گرفته شد.
این پیشرانه در ایران از عرضه در نسخه‌های پنج در پاترول سری 160 با کد P40 شهرت یافت که در مقایسه با پیشرانه 2.4 لیتری نیسان با کد Z24 توان و گشتاور بیشتری تولید می‌کرد. پیشرانه کوچک‌تر Z24 پس از داخلی سازی و تولید از سوی شرکت مگا موتور ایران، به پیشرانه قالب پاترول‌های تولیدی سری 160 و 260 پارس خودرو بدل شد که بر پاترول‌های پنج در به دلیل داشتن وزن بیشتر به هیچ عنوان محبوب واقع نشد. امروزه پاترول‌های تولیدی پارس خودرو تنها در نسخه‌های سه در یا پنج در مجهز به پیشرانه P40 طرفدار دارند که نمونه دوم در بازار کشور تقریبا کمیاب است.

موتور نیسان پاترول دو در

جدا از پیشرانه P40 ارتقا یافته در نسل چهارم پاترول (Y60)، ارتقا سیستم تعلیق این خودرو از فنرهای نوع شمش در سری 160 به سیستم مولتی لینک با فنرهای لول، یکی دیگر از ارتقا فنی‌هایی بود که در نسل چهارم پاترول با استقبال چشمگیر مواجه شد چرا که کیفیت سواری را تا حد بسیار زیادی افزایش داد.
پیشرانه‌های شش سیلندر بیشتری با حجم‌های متفاوت 4.2، 4.5 و 4.8 بعدها به لیست سفارش پاترول اضافه شد اما پیشرانه قدرتمندتر V8 به حجم 5.6 لیتر به قدرت 400 اسب بخار و 560 نیوتون.متر گشتاور تا نسل ششم به خانواده پاترول راه نیافت. علت استفاده از این پیشرانه نیز رقابت مستقیم با رقیب هم وطن، یعنی تویوتا لندروزر مجهز به پیشرانه 5.7 لیتری V8 بود و پاترول نیز نمی‌خواست از رقیب دیرینه‌اش باز بماند.
دو نکته دیگر در تاریخ تولید خانواده پاترول دارای اهمیت است. اول آن که گیربکس اتوماتیک تنها از نسل چهارم (Y60) به بعد بر پاترول عرضه شد و سفارش چنین گیربکسی پیش از آن ممکن نبود و دیگر آن که ارائه نسخه وانت پاترول تنها تا نسل پنجم (Y61) ادامه یافت و نسل ششم پاترول (Y62) به دلیل تمرکز برای رقابت در بازار شاسی بلندهای لوکس، نه تنها دیگر در نسخه وانت به تولید نرسید بلکه تولید آن تنها به نسخه چهار در محدود شد.
ویژگی مثبت پاترول‌های سری 160 و 260 در بازار ایران توان آفرود قابل قبول و فراوانی نسبی قطعات مصرفی آن‌‌ها به دلیل داشتن سابقه مونتاژ داخلی است. توان خوب پاترول با وجود تجهیز به پیشرانه بسیار ناکارآمد و قدیمی Z24، در استفاده از گیربکس دستی با دیفرانسیل با ضریب بسیار سنگین و طراحی بادوام قطعات فنی این خودرو است. در نهایت پاترول سری 160 و 260 همچنان یکی از خوش قیمت‌ترین و مناسب‌ترین خودروهای آفرودی در بازار دست دوم امروزی کشور است. سایر نسل‌های پاترول و مخصوصا سری Y60 در ایران بسیار محبوب هستند اما به دلیل تیراژ واردات بسیار محدود و قیمت نهایی قابل توجه (مخصوصا برای Y61)، همچنان سری 160 و 260 محبوب‌ترین نسل پاترول برای ایرانیان به شمار می‌آید.

از نظر آپشن و امکانات، تقریباً نیسان پاترول از اولیه‌ترین امکانات ممکن بهره‌مند است و تنها دارای فرمان هیدرولیک، کولر و بخاری است. البته مشتریان این نوع خودرو تنها برای دستکاری و آماده‌سازی آن برای آفرود به سراغ پاترول می‌روند و لذا شاید وجود و یا عدم وجود آپشن‌های رفاهی، در اولویت خریداران پاترول نباشد.

جای تردید نیست که فراوان‌ترین نسخه موجود از خودرو پاترول در ایران مربوط به نسل سوم (سری 160) است که در ایران و از سوی پارس خودرو به تولید می‌رسید. این خودرو زمانی در غیاب رقبای آمریکایی خود در دوران پس از انقلاب، در جایگاه یک شاسی بلند لوکس ایفای نقش کرد اما با ورود شاسی بلندهای جدیدتر پس از آن (نظیر نیسان رونیز)، پاترول 160 جایگاه لوکس خود را در دیدگان مشتریان ایرانی از دست داد و بیشتر به خودرویی مناسب برای آفرود بدل شد.
سایر نسل‌های نیسان پاترول نظیر Y60 و Y61 در تراژ بسیار محدود و از نوع وارداتی به بازار ایران راه یافتند که طبیعتا قیمت نهایی آن‌ها به مراتب از سری 160 بیشتر است و از دیدگاه لوکس‌گرایی (مخصوصا Y61) در جایگایی به مراتب بالاتر می‌ایستد. Y62 تنها در نسخه‌های گذر موقت وارداتی به ایران راه یافت و با توجه به قوانین دشوار و محدود کننده تقریبا می‌توان گفت ششمین نسل پاترول در نسخه پلاک ملی وجود خارجی ندارد. جالب آن است که دومین نسل پاترول (سری 60) نیز در تیراژ بسیار محدود به ایران راه یافت که دیدن نسخه‌های بازسازی شده آن‌ها بدون شک صحنه‌ای بسیار نادر و خاص به حساب می‌آید.