سیستم ترمز یکی از مهمترین و حیاتی‌ترین اجزای ایمنی اتومبیل به‌حساب می‌آید که برای کاهش سرعت و توقف مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیستم ترمز خودرو با پیشرفت صنعت خودروسازی با تغییرات گسترده‌ای همراه شده است و انواع مدل‌ها با عملکرد متفاوت بر روی خودروها تعبیه می‌شوند. واکنشی که انواع سیستم ترمز بر وضعیت خودرو در حال رانندگی دارند، یکسان است اما فرآیند انتقال نیرو (از پای راننده به دیسک ترمز روی چرخ) و میزان اثربخشی آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارد.
انواع سیستم‌های ترمز بر روی خودرو برای افزایش امنیت و ایمنی ایجاد شده‌اند تا رانندگان در هنگام مواجه با موانع یا کاهش سرعت و ایستادن، بتوانند با فشردن پدال به راحتی متوقف شوند. انواع ترمز شامل چندین دسته مختلف هستند که خودروسازان از آن‌ها بر روی محصولات خود استفاده می‌کنند. در اینجا سعی خواهیم کرد تا به معرفی انواع سیستم ترمز خودرو بپردازیم؛ بنابراین توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
آشنایی اجمالی با سیستم ترمز خودرو
سیستم ترمز به عنوان مهمترین آپشن ایمنی خودرو شناخته می‌شود که بالاترین امنیت خاطر را برای رانندگان و سرنشینان ایجاد می‌کند. سیستم ترمز در ناحیه چرخ‌های خودرو تعبیه شده است و بین لنت ترمز و دیسک چرخ اصطکاک ایجاد می‌کند و در نتیجه با شکل دادن شتاب منفی سبب کاهش سرعت یا توقف کامل اتومبیل می‌شود.
سیستم ترمز خودروامروزه این سیستم‌ها علاوه بر کاهش سرعت و توقف خودرو، وظیفه هندلینگ را برعهده دارند تا در پیچ‌های خطرناک و جاده‌های لغزنده به کمک راننده آمده و از انحراف خودرو جلوگیری کنند. به‌طور کلی سیستم ترمز اتومبیل بر اساس قواعد دینامیک و اصطکاک عمل می‌کند. در حال حاضر اغلب سیستم‌های ترمز به کمک روغن کار می‌کنند و زمانی‌که به آن‌ها فشاری وارد شود، با حفظ حجم خود جابه‌جا شده و فشار را به جایی دیگر منتقل می‌کنند؛ از این‌رو با فشردن پا بر روی پدال، می‌توان از خاصیت عدم تراکم روغن برای کاهش سرعت و ایجاد اصطکاک در چرخ‌های خودرو استفاده کرد.
آشنایی با سیستم‌های ترمز خودرو
امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی شاهد طراحی و تولید انواع سیستم جدید و مدرن در صنعت خودروسازی هستیم که سیستم ترمز هم از این قاعده مستثنی نیست. در حال حاضر انواع سیستم ترمز با عملکرد متفاوت در انواع مدل خودرو استفاده می‌شوند. به‌طور کلی سیستم ترمز اتومبیل در 2 دسته‌بندی زیر قرار دارد:
1-
ترمز مکانیکی
این مدل سیستم ترمز به‌گونه‌ای است که وقتی پدال گاز فشار داده می‌شود، نیروی پا از طریق پدال به یک کابل منتقل شده و کابل، نیرو را به کفشک‌های ترمز منتقل می‌کند. این کفشک‌ها درون یک محفظه کاسه‌ای شکل تعبیه شده‌اند که با ایجاد اصطکاک در سطح داخلی کاسه، به کاهش سرعت و توقف اتومبیل کمک می‌کنند. از معایب این مدل سیستم ترمز خودرو، می‌توان به احتمال پارگی کابل و از کار افتادن کل سیستم و چند برابر نشدن نیرو وارده بر پدال اشاره کرد.
2-
ترمز هیدرولیکی
عملکرد این مدل سیستم ترمز خودرو هم مانند ترمز مکانیکی بوده اما در آن لوله‌های حاوی سیال غیر‌قابل تراکم (روغن) جایگزین کابل شده‌اند و از دیسک به جای کاسه استفاده شده است. در ترمز هیدرولیکی امکان چند برابر شدن نیروی وارده به واسطه اهرمی بودن شکل پدال وجود دارد.
نیرو به پیستون اصلی سیستم ترمز فشار وارد می‌کند و با حرکت سیال، نیرو از پیستون اصلی به پیستون‌های فرعی ترمزهای چرخ منتقل خواهد شد و به دلیل کمتر بودن سطح پیستون‌های فرعی از اصلی، نیروی وارده بر لنت باز هم با افزایش مواجه می‌شود و در نهایت ترمزگیری قدرتمند انجام خواهد شد. از معایب سیستم ترمز هیدرولیکی، می‌توان به احتمال پارگی و نشتی لوله‌های انتقال اشاره کرد.
سایر سیستم‌های ترمز خودرو
در حال حاضر انواع سیستم ترمز خودرو با قابلیت‌های ویژه بر روی اتومبیل‌های جدید و مدرن به‌کار می‌روند که در ادامه پرکاربردترین سیستم‌های ترمز را معرفی می‌کنیم:
•
این مدل ترمز به عنوان سیستم ضد قفل ترمز شناخته می‌شود که از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیری جلوگیری می‌کند. در این سیستم ترمز از یک مدار کنترل هیدرولیکی یا الکتریکی برای قطع و وصل مکرر و جلوگیری از قفل شدن استفاده شده است.
•
این سیستم ترمز نیروی ترمزگیری را با توجه به میزان سرعت، شرایط جاده و ... بین چرخ‌ها تقسیم می‌کند و با به حداکثر رساندن قدرت ترمز به کاهش سرعت و توقف خودرو در سریع‌ترین زمان اقدام خواهد کرد. این سیستم بر روی ترمز ABS نصب می‌شود.
•
این مدل سیستم ترمز خودرو مانع از لغزش اتومبیل بر روی جاده‌های لغزنده، گل و لای و برف می‌شود.
•
ترمز DTC
این سیستم ترمز به صورت دینامیکی به کنترل نیروی رانشی زمین اقدام می‌کند.
•
این سیستم ترمز، نیروی گرانش زمین را کنترل می‌کند.
•
ترمز BAS-EBA-BA
این مدل سیستم ترمز در مواقع اضطراری، نیروی ترمز را پس از فشردن بیشتر پدال به حداکثر میزان ممکن می‌رساند.
•
ترمز DSC-ESC-VDS-ESP-ASC-VSC
این سیستم‌ها به عنوان بروزترین و پیشرفته‌ترین نوع سیستم ترمز اتومبیل شناخته می‌شوند که از لغزش ماشین در پیچ‌ها جلوگیری کرده و در هنگام افزایش شتاب خودرو در پیچ‌های تند به کمک یک کامپیوتر و سنسورهای متعدد به پایداری اتومبیل کمک شایانی می‌کنند. از میان این سیستم‌ها، ESP در خودروسازی کاربرد بیشتری دارد.
سیستم ترمز خودرو آشنایی با ترمز دستی
ترمز دستی یا ترمز پارکینگ یکی از اجزای مهم سیستم ترمز خودرو به‌حساب می‌آید که به 2 شکل مکانیکی (پدالی و اهرمی) و برقی (الکتریکی و دکمه‌ای) بر روی انواع مدل‌های اتومبیل به‌کار می‌رود. ترمز دستی برای نگهداری و ثابت نگه داشتن خودرو در موقعیت پارک مورد استفاده قرار می‌گیرد. مکانیزم عملکرد این ترمز به این صورت است که قطعات را در قسمت عقب (2 چرخ عقب) سیستم ترمز فعال کرده و سبب ایستادن دائمی خودرو می‌شود.
جمع‌بندی
در این مطلب به انواع سیستم ترمز مورد استفاده در خودروهای مختلف اشاره شد. به‌طور کلی 2 دسته سیستم ترمز خودرو مکانیکی و هیدرولیکی در صنعت خودروسازی وجود دارد که هر کدام، انواع مختلفی دارند. از پرکاربردترین سیستم‌های ترمز به‌کار‌رفته در صنعت خودرو، می‌توان به ترمز دیسکی و کاسه‌ای، سیستم ضد قفلABS و سیستم ترمز EBD اشاره کرد. سیستم ترمز یکی از مهمترین آپشن‌های ایمنی اتومبیل است که باید از قدرت ترمزگیری بالایی برخوردار باشد تا بتوانند در سریع‌ترین زمان ممکن به کاهش سرعت و توقف اتومبیل کمک کند.
