بررسی مزدا دو کابین
عرضه مزدا وانت در بازار ایران به سال 1361 باز می‌گردد و با بیش از 40 سال تولید، می‌توان وانت مزدا دو کابین را یکی از پرتقاضاترین خودروهای تجاری درون کشور قلمداد کرد که در کمال تعجب برخلاف رقبایش با انتقاد چندانی نیز مواجه نبوده است.
نمای سه رخ عقب مزدا وانت با این حال طی سالهای اخیر و در پی تحریم‌های بین‌المللی صنعت خودرو، نسخه قبلی با وانت کارا جایگزین شد که به نوعی از همان شاسی و پلتفرم مزدا بهره میبرد. آخرین مدل وانت مزدا ۲۰۰۰ با لوگوی اختصاصی گروه بهمن و پیشرانه‌ای عرضه شد که از شاخه چینی میتسوبیشی است؛ اما پس از گذشت حدود چهار سال، بهمن موتور تصمیم به توقف تولید وانت مزدا گرفت.
داخل مزدا دو کابین
به محض نشستن پشت فرمان وانت کارا احتمالا حدود 40 سال تاریخچه تولید این خودرو برایتان مرور خواهد شد. طراحی کلی داشبورد براساس مدل اولیه فوق العاده ساده و اقتصادی و براساس پلاستیک خشک شکل گرفته است اما فرمان و برخی از ادوات داشبورد نظیر دسته راهنما و برف پاک کن کاملا متفاوت هستند و ظاهرا از توسط تامین کنندگان قطعات خط تولید سایپا تولید شده اند چرا که فرمان به شکل جالبی به خانواده ساینا و کوییک شباهت دارد. دکمه های زمخت در بخش مرکزی داشبورد که به کولر و بخاری مربوط هستند. درز بزرگ بین قطعات مختلف نظیر درب داشبورد و اضافه شدن خط برش های مربوط به جاگذاری ایربگ شاگرد به داشبورد از جمله مواردی هستند که به طراحی داشبورد مدل اولیه آسیب زده اند و حسن ختام این بخش نیز وجود ترمز دستی در سمت راست فرمان خودرو است که به شکل عجیب و غریبی با سایر قطعات کابین ناهماهنگ به نظر می رسد و شما را در یک آن به یاد خودروهای نیم قرن قبل می اندازد.
داخل وانت مزدا طبیعتا در نسخه های دوکابین مشکل آزاردهنده کوچکی فضای سرنشین جلوکمتر احساس می شود اما در عوض صندلی نیمکت مانند عقب برای سرنشینان ناراحت احساس می شود در نسخه های تک کابین هم کمبود فضای داخلی کاملا محسوس است.
طراحی مزدا دو کابین
با قریب به چهار دهه تولید مزدا دو کابین، اکنون نقد طراحی وانت کارا نمی‌تواند محل چندانی از اعراب داشته باشد؛ اما در توضیحی کوتاه می‌توان گفت که طراحی بسیار ساده و هماهنگ بخش‌های مختلف بدنه این خودرو که با استقاده از خطوط مستقیم و چراغ‌های مربعی و مستطیلی شکل گرفته است، همچنان قابل قبول جلوه می‌کند و نماد کاملی از طراحی ساده، اما ماندگار است که با وجود قدیمی شدن، هنوز آزاردهنده نشده است. این درحالیست که طراحی خودروهای مدرن با وجود انواع و اقسام سپرها و جلوپنجره‌های اغراق شده و چراغ‌های نامتوازن به سرعت از مد می‌افتد و ناهماهنگی را فریاد می‌کشد. امری که در خصوص خودروهای کلاسیک، کمتر اتفاق می‌افتد و البته که توصیف وانت کارا به عنوان یک وانت با ظاهر کلاسیک نیز به هیچ عنوان دور از انصاف نیست.
نمای جانبی وانت مزدا با این حال، کیفیت مونتاژ بدنه چندان مطلوب نیست و ناهماهنگی بین قطعات و فاصله‌های نامنظم میان بخش‌های مختلف بدنه، ظاهر خودرو را تحت تأثیر قرار داده است. شاید مهم‌ترین تفاوت ظاهری کارا نسبت به مزدا سری بی، فارغ از تفاوت در طراحی سپرها، طراحی مجدد جلوپنجره باشد که با بزرگتر شدن چراغ‌های جلو نیز همراه بوده است. به شکلی که با حذف چراغ‌های راهنمای از روی سپر جلو، دو بخش مستطیلی باریک به یک سمت چراغ های مربعی مدل اولیه اضافه شده است و همین مسأله نیز در کمال تعجب، تأثیری منفی روی طراحی ساده و هماهنگ مدل اولیه به دنبال داشته است. همچنین تغییر رنگ رینگ فولادی چرخ‌ها به مشکی نیز تاثیر مثبتی به دنبال نداشت، اما خبر خوب آنکه با چند تغییر ساده مانند تعویض جلوپنجره، رینگ‌ها و کاستن ارتفاع بدنه می‌توان طراحی نوستالژیک و جذاب وانت مزدا سری بی را احیا کرد.
مشخصات مزدا دو کابین
کارا از نظر بدنه و شاسی تفاوت خاصی با مزدا دو کابین ندارد و تنها مجموعه موتور مزدا 2000 قدیمی مزدا طی سالهای اخیر با یکی از موتورهای مهندسی شده توسط میتسوبیشی برای بازار چین جایگزین شده است که البته این جایگزینی شامل برخی از تغییرات فنی نظیر تعویض دسته موتورها و جانمایی اجزای مختلف نیز بوده که توسط مهندسان بهمن موتور به انجام رسیده است.
تصویر موتور مزدا 2000 اخرین مدل وانت مزدا ۲۰۰۰ یا همان وانت کارا از موتور 2.0 لیتری بهره میبرد که در واقع جایگزین موتور قبلی 1.7 لیتری (مشترک با آریسان) شده است، با توان 111 اسب بخار در دور موتور 5400 میتواند گشتاوری معادل 171 نیوتن متر را در حد فاصل دورهای 2000 الی 4500 دور بر دقیقه تولید کند و با نسبت تراکم 9.5 به یک، تا حد بسیاری با بنزین موجود در کشور سازگاری دارد. تولید حداکثر گشتاور در دور موتور نسبتاً پایین نیز بدین معناست که این پیشرانه سازگاری مناسبی با کاربری مزدا دو کابین به عنوان یک وانت دارد و برای حمل بارهای سنگین نیازی به رانندگی با دورموتورهای بالا نخواهید داشت. ترمزهای دیسکی جلو و کاسه‌ای عقب در کنار فنربندی شمش چرخ های عقب نیز از جمله دیگر مشخصات رایج در وانت بارهای داخلی است که در خصوص کارا نیز تفاوتی از این حیث وجود ندارد.
ابعاد مزدا دو کابین بهمن موتور برای علاقمندان به این ماشین، در جدول زیر قابل مشاهده است:
| نوع بدنه | وانت |
| حجم پیشرانه | 1999 سی‌سی |
| حداکثر گشتاور | 171 نیوتن متر |
| حجم صندوق عقب | 600 لیتر |
| طول | 4820 میلیمتر |
| عرض | 1620 میلیمتر |
| ارتفاع | 1560 میلیمتر |
| فاصله محوری | 2865 میلیمتر |
| تعداد سرنشین | 5 نفر |
| حجم باک | 66 لیتر |
اگر تجربه راندن وانت مزدا سری بی را داشته باشید احتمالاً با گذشت اولین دقایق پشت فرمان وانت کارا به هماهنگی موتور و گیربکس و در دسترس بودن گشتاور این خودرو نمره قبولی خواهید داد. به شکلی که به عقیده بسیاری از رانندگان شتاب و قدرت این پیشرانه جدید از موتور اصلی مزدا ۲۰۰۰ بهتر بوده و در مورد دوام بلند مدت نیز تاکنون مشکل چندانی وجود نداشته است. به لطف وجود سیستم هیدرولیک، غربیلک فرمان از سفتی چندانی که پدیده رایج در خودروهای وانت موجود در کشور است، اثری دیده نمی‌شود. تنها باید گفت که میزان صدای ورودی به کابین تا حدی آزاردهنده است و لزوم عایق کاری بهتر را یادآور میشود. وانت مزدا به طور کلی در مقایسه با زامیاد و حتی پیکان و آریسان، وانتی نرم تلقی میشود و این مسأله در خصوص وانت کارا هم به قوت خود باقی است. هرچند به نظر میرسد از کیفیت کمک فنرها در مقایسه با نسخه‌های اصلی کاسته شده است و به‌طور کلی، کیفیت فنی قطعات جلوبندی و موتور و گیربکس در مقایسه با کیفیت نسخه اصلی مزدا، زمینه نگرانی مالکین را فراهم می‌آورد؛ اما در عین حال ایراد فراگیری نیز دیده نمی‌شود. قدرت ترمزگیری در زمان خالی بودن خودرو از بار قابل قبول به نظر میرسد، اما با اضافه شدن بار در می‌یابید که ترمزها عملکرد چندان مطمنی ندارند و شاید بهتر باشد که از حمل بارهای بیش از ظرفیت مجاز خودداری شود.
امکانات و تجهیزات مزدا دو کابین
وانت کارا 2000 همانند برادر بزرگتر خود، یعنی مزدا دو کابین از حیث امکانات رفاهی یک خودرو کاملاً ساده محسوب میشود و تنها به فرمان هیدرولیک، ایموبیلایزر، کولر و دو کیسه هوا برای راننده و سرنشین به همراه ترمز ABS مجهز است. بنابراین در بخش امکانات رفاهی و ایمنی، یک نمره منفی بزرگ نصیب مزدا وانت میشود.
رقبای مزدا دو کابین در بازار
شاید بتوان گفت که وانت مزدا در بازار داخلی، رقیب مستقیم وانت آریسان محسوب میشود که البته از حیث مشخصات فنی و قابلیت حمل بار نسبت به این خودرو برتری دارد. با وجود توقف تولید وانت کارا، شرکت ایران خودرو نسخه جدید وانت آریسان را با نام آریسان 2 روانه بازار کرده است. با این حساب پر واضح است که وانت مزدا دیگر خودرویی بی‌رقیب در بازار نبوده و توان رقابت با محصولات جدید را نخواهد داشت. البته هنوز هم وانت مزدا در کنار وانت زامیاد به عنوان تنها گزینه‌های موجود برای حمل بارهای سنگین محسوب می‌شوند. چرا که وانت پراید و آریسان جدید، دیفرانسیل جلو هستند و به دلیل فقدان شاسی مستقل از عملکرد مناسبی در مواجهه با وزن زیاد برخوردار نیستند. از طرف دیگر از سال 1403 با توقف تولید تمامی مدلهای ماشین مزدا وانت، شرکت بهمن موتور در تلاش است تا محصولاتی همچون کامیونت فورس F38 را جایگزین مزدا 2000 کند. هرچند کاربری وانت با کامیونت تا حد بسیاری، متفاوت است، اما فورس F38 به دلیل ابعاد جمع‌وجور و قابلیت حمل بار بالا، ارزش خرید بالاتری دارد.
جدول مقایسه مزدا وانت با رقبا
برخی از رقبای وانت کارا در جدول زیر آورده شده‌اند و می‌توانید مشخصات این خودروها را با یک‌دیگر مقایسه کنید:
| نام ماشین | کلاس بدنه | حجم موتور | تعداد سیلندر | حداکثر توان | حداکثر وزن بار مجاز | مصرف سوخت | تنفس موتور |
| وانت کارا | وانت | 1999 cc | 4 سیلندر | 112 اسب بخار | 600 کیلوگرم | 8.9 liter/100km | تنفس طبیعی |
| آریسان 2 | وانت | 1761 cc | 4 سیلندر | 97 اسب بخار | 600 کیلوگرم | 9 liter/100km | تنفس طبیعی |
| وانت زامیاد | وانت | 2389 cc | 4 سیلندر | 94 اسب بخار | 2000 کیلوگرم | 10.7 liter/100km | تنفس طبیعی |
| پراید 151 | وانت | 1323 cc | 4 سیلندر | 73 اسب بخار | 450 کیلوگرم | 7 liter/100km | تنفس طبیعی |
| فورس F38 | کامیونت | 1998 cc | 4 سیلندر | 139 اسب بخار | 2400 کیلوگرم | - | تنفس طبیعی |
مقایسه وانت کارا با آریسان 2
همانطور که اشاره شد، اصلی‌ترین رقیب مزدا دو کابین، وانت جدید ایران خودرو، یعنی آریسان 2 است. هرچند محصولاتی همچون وانت زامیاد و پراید 151 نیز در بازار حضور دارند، اما از لحاظ وزن بار مجاز قابل حمل و ابعاد بدنه، تنها آریسان 2 میتواند به رقابت با وانت مزدا بپردازد. مشخصات مزدا دو کابین از لحاظ فنی، برتری چندانی نسبت به آریسان 2 ندارد و پیشرانه هر دو ماشین از استاندارد آلایندگی یورو 5 بهره می‌برند. با این وجود، ماشین مزدا وانت به دلیل برخورداری از حجم موتور بیشتر، حدود 15 اسب بخار قدرت بیشتری تولید می‌کند و البته مصرف سوخت بالاتری نیز دارد. در نتیجه وانت آریسان 2 به دلیل مصرف سوخت کمتر و استفاده از سیستم دوگانه‌سوز (بنزین و CNG) انتخاب به‌صرفه‌تری به نظر میرسد. البته با توجه به اینکه انتقال قدرت ماشین مزدا دوکابین به محور عقب صورت می‌گیرد، وانت بهمن موتور در شیب‌های تند توان حمل بار بهتری به نسبت آریسان 2 خواهد داشت.
