کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک

گروه خودرو
نویسنده

آریا محسنی
عکاس

گیربکس اتوماتیک برای راحت کردن رانندگی اختراع شد. در حال حاضر این نوع گیربکس نسبت به گیربکس دستی که در آن برای هر بار تعویض دنده در طول رانندگی باید کلاچ را فشار دهید، بسیار ترجیح داده می‌شود. با وجود سهولت و راحتی، برخی می‌گویند که گیربکس اتوماتیک به اندازه گیربکس دستی رضایت‌بخش نیست و به میزان آن کارآمدی ندارد. ضمن آنکه استهلاک گیربکس اتومات نیز نسبت دستی بالاتر و هزینه نگهداری یا تعمیر آن بیشتر است.

البته انواع مختلفی از گیربکس اتوماتیک وجود دارد که هر کدام مکانیزم های گوناگونی دارند و میزان استهلاک و کارایی آنها با یکدیگر متفاوت است.

انواع گیربکس اتوماتیک

در ادامه با خودروبانک همراه شوید تا ضمن معرفی انواع جعبه دنده اتومات، کم استهلاک ترین نوع گیربکس اتوماتیک را به شما معرفی می‌کنیم.

گیربکس اتوماتیک AT دارای مبدل گشتاور

در گذشته گیربکس اتوماتیک دارای مبدل گشتاور تنها گزینه موجود در بخش جعبه‌دنده‌های اتوماتیک بود. در یک گیربکس اتوماتیک سنتی، بخشی به نام مبدل گشتاور وجود دارد که گیربکس و موتور را به هم متصل می‌کند. مبدل وظیفه کلاچ را انجام می‌دهد و قادر به تحمل نیروی بیشتری است. در داخل یک مبدل گشتاور چهار جزء وجود دارد: پمپ، توربین، استاتور، روغن گیربکس.

مبدل های گشتاور اولیه دارای برخی معایب بودند که دیگر در گیربکس‌های اتوماتیک مدرن وجود ندارند. گیربکس‌های اتوماتیک جدید که اکنون در دسترس هستند، کارآمدتر بوده و تعویض دنده نرمی را ارائه می‌دهند.

برای به حداقل رساندن تلفات در حین انتقال نیرو از موتور به گیربکس، یک قفل مکانیکی وجود دارد و در زمانی که گیربکس و موتور با سرعت یکسان کار می‌کنند، درگیر می‌شود. جعبه دنده‌های اتوماتیک پیشرفته با داشتن حداکثر هشت دنده، باعث صرفه‌جویی عالی در مصرف سوخت و عملکرد بهتر خودرو در سرعت‌های بالا می‌شوند. به راحتی می‌توانید این مبدل های گشتاور را در هر ماشینی از خودروهای کوچک تا لوکس پیدا کنید. گیربکس پژو ۲۰۶ اتوماتیک از این مدل است.

گیربکس دو کلاچه DCT

گیربکس کلاچ دوبل با پشتیبانی از دو مجموعه کلاچ اتوماتیک کار می‌کند. در حالی که یک مجموعه با دنده‌های فرد سروکار دارد، دیگری با دنده‌های زوج کار می‌کند. کلاچ دوبل برای اولین بار در سال 2003 توسط فولکس واگن در گلف R 32 معرفی شد. از آن زمان، گروه فولکس واگن شروع به استفاده از کلاچ دوگانه در اکثر خودروها، از سوپرکارها تا خودروهای کوچک شهری کرد. امروزه بسیاری از خودروسازان دیگر نیز جعبه دنده دو کلاچه را در محصولات خود استفاده می‌کنند.

این جعبه‌دنده‌ها نسبتا کارآمد هستند و می‌توانند فشارهای زیادی را تحمل کنند. حتی نیرویی که بین این کلاچ‌ها منتقل می‌شود، هنگام تعویض دنده هیچ‌گونه اتلاف انرژی ندارد. این گیربکس‌ها کارکرد مناسبی داشته و عملکرد و مصرف سوخت قابل قبولی را ارائه می‌دهند. در برخی موارد، آنها حتی از گیربکس‌های دستی نیز بهتر عمل می‌کنند. با این حال، گیربکس دوگانه در هنگام حرکت از حالت سکون به صورت بسیار کم دچار مشکل می‌شود. مانند موقعیت توقف و حرکت یا زمانی که با سرعت بسیار کم از دور میدان عبور می‌کنید.

گیربکس اتوماتیک CVT

سیستم CVT از پولی‌های مخروطی، که از طریق یک تسمه زنجیری به هم متصل شده‌اند، تشکیل شده است. این مدل این یکی از جالب‌ترین انواع گیربکس است زیرا به طور کلی بسیار متفاوت از مکانیزم دنده و کلاچ معمولی کار می‌کند. گیربکس CVT دارای مزایا و معایب زیادی است و توسط بسیاری از تولیدکنندگان مانند هوندا و نیسان مورد استفاده قرار می‌گیرد، CVT می‌تواند طیف وسیعی از نسبت‌های دنده را به صورت نامحدود ارائه دهد. این امر به موتور اجازه می‌دهد تا به راندمان سوخت بهتر و عملکرد نرم‌تر دست یابد.

گیربکس دستی اتوماتیک AMT

این نوع گیربکس به عنوان دستی بدون کلاچ شناخته می‌شود و در واقع همان جعبه دنده دستی است که کلاچ‌گیری آن به طور اتوماتیک انجام می‌شود. این مدل خیلی رایج نیست اما هنوز هم می‌توان آن را در بعضی خودروهای کوچک پیدا کرد. گیربکس AMT ارزان بوده و معمولا معایب آن بیشتر از مزایای آن است. گیربکس‌های دستی اتوماتیک تقریبا کارآمد و ساده هستند، اما معمولا انتظارات را برآورده نمی‌کنند و هنگام تعویض دنده تقه و ضربه دارند.

مزایای خودرو با گیربکس اتوماتیک

هنگام انتخاب خودرو، بسیاری از مالکان در مورد گیربکس‌های دستی و اتوماتیک تردید دارند. در به چند مورد از مزایای گیربکس اتوماتیک اشاره می‌کنیم:

•راحتی

استفاده از گیربکس‌های اتوماتیک در مقایسه با گیربکس‌های دستی آسان‌تر است. اکثر خودروهای مدرن دارای گیربکس اتوماتیک AT مجهز به مبدل گشتاور هستند که قادر به تعویض دنده به صورت خودکار است. در گیربکس دستی، این کار باید توسط راننده انجام شود. گیربکس‌های اتوماتیک از روغن گیربکس برای افزایش یا کاهش نسبت دنده استفاده می‌کنند. آنها همچنین دارای یک پمپ روغن هستند که با افزایش فشار روغن، کلاچ‌ها را در یک الگوی دنده سیاره‌ای کنترل می‌کند. این کار رانندگی را آسان می‌کند و رانندگان نیازی به نگرانی در مورد دنده‌ای که در آن رانندگی می‌کنند، ندارند.

•ایمنی

رانندگی با خودروهای اتوماتیک در مقایسه با خودروهای دستی ایمن‌تر است. در یک خودروی دنده‌ای، یک دست و یک پای شما همیشه در حین رانندگی درگیر هستند. این مورد در مورد خودروهای اتوماتیک صدق نمی‌کند، زیرا دنده‌ها به صورت خودکار تعویض می‌شوند. بنابراین، شما به راحتی می‌توانید با هر دو دست روی فرمان رانندگی کنید و حتی نیازی به نگرانی در مورد تعویض دنده هر از گاهی ندارید.

•دوستدار محیط زیست

اگرچه خودروهای با گیربکس دستی کنترل بیشتری بر عملکرد موتور به شما می‌دهند، اما خودروهای با گیربکس اتوماتیک معمولا دارای حالت رانندگی اکونومی هستند که مصرف سوخت را پایین می‌آورد.

معایب گیربکس اتوماتیک

•عدم کنترل

در گیربکس اتوماتیک، تا حدی میزان کنترل خودرو توسط راننده کمتر است. برخی از رانندگان گیربکس دستی را به گیربکس اتوماتیک ترجیح می‌دهند زیرا کنترل بیشتری بر دنده‌ها دارند.

• تعمیرات پرهزینه

گیربکس‌های اتوماتیک در مقایسه با گیربکس‌های دستی هم‌رده خود گران‌تر هستند. تعمیر و نگهداری جعبه دنده اتوماتیک نیز بسیار پرهزینه‌تر است.

کدام گیربکس اتوماتیک استهلاک کمتری دارد؟

پاسخ به این سوال کمی دشوار است اما به طور کلی، عمر گیربکس به میزان مسافت طی شده آن نیست، بلکه به نحوه طی مسافت بستگی دارد؛ یعنی شرایط رانندگی و میزان فشار روی گیربکس در این بین اهمیت دارد.

عواملی که فشار بیشتری بر گیربکس اتوماتیک وارد می‌کنند، شامل دمای محیط بالاتر مثل نواحی جنوب کشور، تعویض دنده بیشتر (ترافیک شهری)، دنده‌های بیشتر در گیربکس مانند 6- 7 - 8 و 9 دنده، شرایط سخت (حمل تریلر، کوهستان و غیره)، حالت استارت-استاپ (تعویض دنده بیشتر و دمای بالاتر)، رانندگی پرشتاب و موتور قدرتمندتر می‌شوند.

ضمنا تعویض به موقع روغن و نحوه سرویس و نگهداری از گیربکس اتوماتیک نیز بر طول عمر و میزان استهلاک آن بسیار موثر است.

با این حال اگر بخواهیم به عمر متوسط یک گیربکس اتوماتیک اشاره کنیم، باید بگوییم که گیربکس‌های اتوماتیک CVT و DCT دوکلاچه تقریبا چیزی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰هزار کیلومتر عمر مفید دارند. اما گیربکس اتوماتیک معمولی مجهز به مبدل گشتاور معمولا بین ۱۵۰ تا ۲۵۰هزار کیلومتر کار می‌کند.

بنابراین باید گفت گیربکس‌های اتوماتیک دارای مبدل گشتاور نسبت به دو نوع دیگر استهلاک کمتری دارند. گیربکس‌های دوکلاچه هم معمولا زودتر از گیربکس CVT احتیاج به تعمیر پیدا می‌کنند زیرا پک کلاچ دوبل آنها نیاز به تعویض پیدا می‌کند. پس بهتر است گیربکس CVT را در رده دوم کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک قرار دهیم و بعد از آن نیز گیربکس دوکلاچه جا می‌گیرد.

البته کیفیت ساخت و برند سازنده گیربکس نیز در این میان بسیار اهمیت دارد؛ چراکه امروزه دیده شده گیربکس‌های چینی از هر نوعی که باشند، به دلیل کیفیت ساخت پایین‌تر، نسبت به گیربکس محصولات ژاپنی یا کره‌ای طول عمر کمتری دارند و عمدتا زودتر خراب می‌شوند.