مقدمه
کامیون‌های اف ام توسط کمپانی ولوو در سال 1998 در دو مدل اف ام 7 و اف ام 10 تولید شدند. هدف از تولید این سری عرضه کامیون‌هایی بود که هزینه ساخت و امکانات کمتری نسبت به سری اف اچ داشته و قابلیت کارکرد و عملکرد مشابه سری اف اچ را داشته باشند. سری اف ام نسخه به بلوغ رسیده سری اف ال بود که به هدف توزیع و کار در ساخت و ساز شهرها و بزرگراه‌ها ساخته شدند اما در طول زمان تغییراتی کردند و سری‌های جاده‌ای از آن‌ها نیز تولید شدند.
کلمه اف ام مخفف Forward Control Medium Height Cab است. در تولیدات ولوو تا سال 2005 اعداد ظرفیت موتور به نام مدل اضافه می‌شدند، بدین صورت که اف ام 7 موتورهای 7 لیتری داشتند که در نسخه‌هایی بین 250 تا 290 اسب بخاری قدرت تولید می‌کردند و سری اف ام 10 موتورهای ده لیتری که در نسخه‌های مختلف بین 320 تا 360 اسب بخاری تولید می‌کردند.
در سال 2001 دیگر موتورهای 7 و 10 لیتری از رده خارج و ولوو اف ام را با موتورهای نه لیتری که ۳۰۰، ۳۴۰، ۳۸۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کردند روانه بازار کرد. این سری کامیون‌های اف ام به گیربکس ای شیفت نیز مجهز شدند و در نسخه‌های جفت، تک و حتی سه محور و سری‌های مخصوص کارهای سنگین درون شهری تولید شدند.
ولوو FM460در سال 2003 ولوو تراکس فناوری موتورهای 12 لیتری سری‌های اف اچ را بر روی سری اف ام پیاده کرد و کامیون‌هایی را تولید کرد که قدرت اف اچ 12 را داشتند اما با کابین کوچک‌تر و امکانات و شرایط‌های خاص‌تر بودند، و همین باعث شد اف ام به فروش خیلی خوبی در آن زمان برسد.
در سال 2005 سری‌های جدیدی از اف ام با موتورهای جدید 13 و ۹ لیتری همراه با گیربکس دستی و دنده‌ای ای شیفت تولید شدند. این سری از موتورها استاندارد آلایندگی یورو 4 را دارند و مجهز به سیستم کاهنده اس سی ار و ترمز موتور وی ای بی نیز بودند. این سری در نسخه‌های 380، 400، 440، 480 اسب بخاری به صورت‌های جفت و تک محور و نسخه‌های مختص کار در مکان‌های خاص تولید شدند. در سال 2013 ولوو اف ام را با موتورهای جدید 13 لیتری به نام دی سیزده بی رونمایی کرد.
ولوو در این موتور از فناوری چرخش گاز اگزوز وی جی تی توربو شارژر رونمایی کرد که در جهان تنها کمپانی است که از این روش استفاده کرده است. این موتورها در نسخه‌هایی با قدرت‌های 360، 400، 440 اسب بخاری تولید شدند. همچنین ولوو در این سری از موتورهای یازده لیتری به اسم دی یازده بی نیز تولید کرد که 390 و 430 اسب بخار قدرت تولید می‌کردند.
ولوو FM460 در سری آخر اف ام از گیربکس ای شیفت اتومات و یا دستی تولید شد. این سری از طراحی‌های اف اچ الهامات زیادی گرفته بودند و دارای مدار پشتیبانی خروج از خط و سنسور نقطه کور، چراغ روز و بسیاری از آپشن‌های دیگر بودند.
ولوو اف ام در ایران
از سال ۸۲ در ایران تولید اف ام توسط سایپا دیزل شروع شد. در ابتدا سایپا اف اچ های 12 لیتری نسل دو را مونتاژ می‌کرد که همزمان با آن سری اف ام 9 را نیز روی خط تولید برد که هم به صورت ده چرخ با موتورهای 340 اسبی در دو مدل شاسی‌بلند و کوتاه، و هم به صورت تک باری یا شش چرخ با موتورهای 300 اسب بخاری تولید شدند.
در سال 90 و 91 سایپا همراه با مونتاژ اف اچ با موتور 13 لیتری اف ام با موتورهای 13 لیتری را نیز تولید کرد که همه ده چرخ و 440 اسب بخاری بودند. این سری همه توپ طلا و در نسخه‌های کابین‌دار (باری) و بدون کابین (شاسی کمپرس) تولید شدند.
در سال 94 تولید نسل چهارم ولوو اف اچ در ایران شروع شد و به دنبال آن در سال ۹۵ اولین سری‌های اف ام نسل چهارم نیز به تولید رسیدند. سایپا در سال 95 اف ام کشنده تک محور کابین خوابدار با موتورهای 13 لیتری 460 اسب بخاری را تولید کردند و سپس اف ام ده چرخ را نیز با موتورهای 13 لیتری و 460 اسب بخاری به صورت ده چرخ باری با کابین خوابدار و ده چرخ کمپرس با کابین بدون جای خواب با نام اف ام ایکس تولید کرد که همه این تولیدات با گیربکس ای شیفت اتومات روانه بازار شدند.
سایپا نسل جدیدی از اف ام به نام اف ام ایکس نیز تولید کرد، ایکس همان ولوو اف ام با موتور ۴۶۰ اسب بخاری و شاسی مخصوص کمپرس با کابین بدون جای خواب بودند که به این سری نیز بعداً خواهیم پرداخت.
نسخه‌ای که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته، ولوو اف ام ۴۶۰ ده چرخ باری است که قوی‌ترین کامیون ده چرخ باری ایران بحساب می‌آید. منظور از اصطلاح کامیون باری، کامیونی است که کشنده نباشد و مجاز به حمل تریلر جداگانه نیست. در ایران کشنده ده چرخ تا ۷۵۰ اسب بخار را داریم اما باری بالاتر از ۴۶۰ اسب نیست، که قدرت بسیار بالایی برای یک کامیون باری بحساب می‌آید، چرا که کامیون باری نهایت مجاز به حمل بار تا ۱۶ تُن است.
ولوو FM460 از زمانی که ولوو اف ام وارد چرخه حمل و نقل ایران شد، با توجه به تفاوت‌هایی که با کامیون‌های باری موجود در کشور از همان زمان داشت، مورد استقبال خوبی قرار گرفت. اف ام 460 ادامه‌دهنده همان نسل اف ام بود و از شروع ثبت نام نظر بسیاری از مشتریان را به سوی خود جلب کرد.
هر چند مدتی نگذشته بود که بازار دچار تلاطم شد و قيمت اين کامیون نیز در محدوده قیمت بهترین سری اف اچ که 500 بود قرار گرفت، و این باعث می‌شد مخاطب این پول را برای تریلی هزینه کند تا ده چرخ! اما از شوق و اشتیاق افرادی که این نوع کاربری را می‌پسندیدند، کم نکرد.
علت این عشق و علاقه هم به این برمی‌گردد که در حالی که این کامیون حداکثر حدود 15 تن مجاز به بارگیری است، اما موتور 460 اسب بخاری را داراست که از بسیاری حتی کشنده‌های کشور قدرت و گشتاور بیشتری را تولید می‌کند.
این قدرت زیاد همراه با محورهای عقب توپی طلا که مخصوص کارهای فوق سنگین ولوو است و همین طور کابین با طراحی‌های الهامی از نسل چهارم ولوو همراه با راحتی و امکانات باعث عشق و علاقه رانندگان به این کامیون شد. می‌توان گفت این کامیون از قوی‌ترین و بهترین کامیون‌های جهان در نوع خود است. البته این نکته را در نظر داشته باشید، کامیونی که عکسش را مشاهده می‌کنید نسبت به نسخه‌ای که سایپا دیزل تحویل می‌دهند، تفاوت‌هایی دارد که توسط اکثر مالکان انجام می‌شود یکی استفاده از چرخ‌های سایز 24 و مقداری طول شاسی را اضافه کردند تا اتاق جادارتر و زیباتر نصب کنند و هنگام بارگیری اکثریت وزن بر روی محور جلو نباشد و اینکه مکان باک را نیز تغییر داده‌اند.
این تغییرات معمولاً توسط اکثر مالکان اف ام های 460 باری به منظور کارایی بیشتر انجام شده است.
موتور
موتور شش سیلندر 12.8 لیتری ولوو که 460 اسب بخار قدرت و 2300 نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند. استاندارد آلایندگی این موتور یورو 5 و ای ای وی دار است. این موتور همچنین مجهز به سیستم کاهنده آلایندگی اس سی ار و وی ای بی یا همان ترمز سوپاپ است. حجم روغن این موتور 33 لیتر و حجم روغن خنک‌کننده موتور 40 لیتر است.
گیربکس
این سری از اف ام هم به صورت گیربکس دستی و هم اتومات تولید شدند. گیربکس ای شیفت به نام ا تی 2612. اف که 12 دنده جلو و 4 دنده به عقب را داراست، این گیربکس مجهز به سیستم تعویض دنده هوشمند نیز است.
سیستم ترمز
ترمزهای جلو و عقب كاسه‌ای، دارای دو مدار مستقل در جلو و عقب، كه با هوای فشرده كار می‌كند و مجهز به کمپرسور با ظرفیت 1080 لیتر در دقیقه، سیستم ضد قفل ترمز ABS و ترمز توقف اضافی روی محور عقب از نوع فنری، مجهز به سوپاپ ترمز وزنی
سیستم تعلیق
محور جلو فنر پارابولیک همراه با میل موج‌گیر، محور عقب فنر شمشی، کمک فنر همراه با میل موج گیراست
اتاق
مدل خوابدار، صندلی راننده تمام بادی اتوماتیک و قابل تنظیم، صندلی کمک راننده بادی و قابل تنظیم، آينه قيچی، آینه‌های جانبی گرمكن‌دار با تنظيم الكتريكی، سیستم تهویه مطبوع (کولر بخاری) تمام اتوماتیک و شيشه شور و برف پاک‌كن چند زمانه، تعلیق عقب اتاق بادی، قفل مرکزی، بالابر برقی اتاق، شيشه بالابر برقی، دريچه سقف برقی.
تجهیزات ویژه
شامل سرعت‌سنج، تاخوگراف، دورسنج و درجه حرارت آب، ميزان سوخت، فشار باد سيستم و زيربندی بادی، فشار روغن و كليه علائم هشدار دهنده و اطلاعات خاص در صفحه نمايش ديجيتال ارایه می‌شوند.
بوق الكتريكی شهری و بادی، سيستم خودكار تنظيم سرعت، مجهز به تجهیزات کاهنده آلودگی صوتی، فيلتر آبگير سوخت، پیش گرمکن موتور، لاستيك زاپاس، چراغ مه شکن، كپسول آتش خاموش كن، گلگیر و گل پخش کن عقب، بكسل بند جلو، آفتابگير بيرونی و داخلی، مبدل 24 ولت به 12 ولت جهت ادوات برقی، مجموعه ابزار کامل، جک بالابر 20 تن، بخاری درجا، قفل مركزی مجهزبه كنترل از راه دور درب‌ها، راديو پخش، چراغ مطالعه، جليقه شبرنگ، علامت شبرنگ مختص وسایل نقیله مطابق استاندارد ECER-80، دنده پنج و چراغ قوه، بوق دنده عقب، ايموبلايزر، بلوتوث تلفنی.
