مقدمه
در دنیای صنعتی امروز بسیاری از محصولات به عنوان یک نماد از کشور یا فرهنگ شناخته میشوند. دنیای خودروهای رنگارنگ و گوناگون نیز از این موضوع مستثنی نبوده، هر کشور خودرویی دارد که به نوعی به نمادی نوستالژیک برای مردمانش تبدیل شده است. در دهه 60 و 70 شمسی خودروی پیکان با وجود تنوع کم محصولات در بازار، به خودرویی محبوب میان خانوادههای ایرانی تبدیل شد. شاید علت اصلی این موضوع را بتوان جادار بودن و کارایی نسبتا مناسب پیکان در زمان خود دانست. اوایل دهه 70 بود که با اضافه شدن پراید به سبد محصولات گروه خودروسازی سایپا، تحولی در سلیقه عمومی بازار و به خصوص جوانترها صورت گرفت. از همین روی پراید توانست رفتهرفته خریداران خودروی پیکان را متقاعد سازد که به سوی این خودروی تازه وارد گرایش پیدا کنند. شاید بهتر باشد در ابتدا گریزی به تاریخچه این خودروی چند ملیتی بیاندازیم.
شاید بسیاری از شما فکر کنید پراید از کره به ایران آمده است، اما در حقیقت این طور نیست. این خودروی جنجالی در واقع همان مزدا 121 است که ابتدا در ژاپن تولید میشد و مدتی بعد با نام فورد فستیوا به بازار آمریکای شمالی راه پیدا کرد. در آن زمان، مقصد اصلی این خودروی ارزان قیمت دانشجویی، بازار کشورهای آمریکای شمالی، استرالیا و ژاپن بود، اما سازمان امنیت بزرگراههای آمریکا با وجود استقبال زیاد از این خودرو، جلوی تولید آن را گرفت. فورد فستیوا یا همان مزدا 121 در سال 1986 لقب ناامنترین خودروی آمریکا را از آن خود کرد. در سال 1987 میلادی، تولید این خودرو به کیا موتورز رسید و به این ترتیب کره جنوبی به بازار هدف جدید آن تبدیل شد. جالب است بدانید که در اوایل دهه 70 بزرگترین قرارداد خودرویی کیا با ایران بسته شد و پس از آن پراید راهی ایران شد.
تولید پراید از سال 1372 در شرکت خودروسازی سایپا آغاز شد که با این اقدام بسیاری از شرکتهای قطعهسازی نیز فعالیت خود را دوچندان کردند. که از این روی میتوان پراید را نقطه عطفی در صنعت خودرو و قطعهسازی دانست. اما کار به اینجا ختم نمیشود. طی این 24 سال پراید عناوین مختلفی را به دوش کشید، که شاید مهمترین آن را ناامنترین خودروی تولید داخل دانست. طبق آمار منتشر شده طی این سالها، پراید اصلیترین علت مرگ و میر تصادفات جادهای را به خود اختصاص داده است که همین موضوع این خودرو را به یک نوستالژی تراژدیک برای ایرانیان تبدیل کرده است.
پراید کرهای مدل 73
در طول سالهای گذشته شرکت خودروسازی سایپا تلاش زیادی برای بهبود بخشیدن مسائل ایمنی و فنی این خودرو انجام داده است، ولی در واقع میتوان این تلاشها را به نوعی درجا زدن دانست، چون پراید ایرانی نه در ظاهر تفاوت چندانی داشته و نه از نظر فنی تفاوت چشمگیری با نمونه اولیه دارد. نکته قابل توجه، محبوبیت پرایدهای کرهای است که پس از گذشت 24 سال هنوز هم متقاضیان و علاقهمندان خاص خود را دارد. علت این موضوع را میتوان در کیفیت بالای پرایدهای ساخت کره دانست. در واقع میتوان برای درک بهتر این موضوع، پرایدهای مدل 72 تا 75 به پراید کرهای معروف هستند که بهصورت تمام و کمال ساخت این کشور هستند. همچنین از 76 تا 79 برخی از قطعا مصرفی در آنها کرهای بوده و پس از آن تماما تولید داخل شده است. که اتفاقا میتوان سیر نزولی کیفیت پراید را از همان سالها مشاهده کرد.
نگاهی به بخش فنی پراید
خودرویی که در تصاویر مشاهده میکنید، پراید هاچبک کرهای مدل 73 بوده که باتوجه به قدمت و سن و سالی که دارد؛ از کیفیت و ظاهر قابل قبولی برخوردار است. خودروی مورد نظر دارای پیشرانه چهار سیلندر کاربراتوری است که توانایی تولید 52 اسببخار را در 5500 دور در دقیقه دارد. گشتاور این موتور نیز چیزی در حدود 99 نیوتون متر است که البته در دور موتور 3 هزار دور بر دقیقه در دسترس است و این را باید یکی از مزایای پراید بر شمرد.
یکی از عواملی که علاقهمندان به پرایدهای کرهای را متقاعد به خرید این خودروها میکند، پتانسیل تقویت کردن موتور بوده که باعث میشود بسیاری از تیونرهای داخلی اقدام به بهینهسازی پیشرانه این خودرو کنند. موتور پراید را به راحتی می توان به توربو شارژر نیز مجهز کرد که البته در این صورت باید قطعات داخلی نظیر پیستون و شاتون ها را نیز تقویت کنید. یک راه دیگر تقویت این خودرو که هزینه ی کمتری دارد اما خوب جواب می دهد استفاده از کاربراتورهای چند دهنه ی وبر است که تاثیر مثبتی بر روی شتاب خودرو دارند و البته مصرف سوخت را نیز افزایش می دهند.
پراید های کاربراتوری دارای کاربراتور خلائی هستند و یک خروجی اضافه ی بنزین نیز در کاربراتور آن وجود دارد که در صورتی که پدال گاز را تا انتها فشار دهید یک مجرای بنزین اضافه فعال می شود و بنزین بیشتری را روانه ی محفظه ی احتراق می کند. در این صورت شتاب خودرو بهبود قابل توجهی پیدا می کند که البته توام با آن مصرف سوخت نیز افزایش پیدا خواهد کرد. اما در صورتی که با موتور آرام رفتار کنید مشکلی از نظر مصرف سوخت نخواهید داشت و با وجود عمر بالا و عدم مجهز بودن خودرو به سیستم انژکتوری همچنان مصرف سوخت پراید پایین و معقول است.
شتاب گیری با پراید در دنده های یک و دو به لطف وزن کم خودرو قابل قبول است اما در دنده های 4 و 5 دیگر موتور ضعیف خود را نشان می دهد.
پرایدهای کره ای فاقد سیستم فرمان هیدرولیک و سیستم ترمز ضد بلوکه هستند. البته اگر سیستم فرمان خودرو مشکلی نداشته باشد عملکرد فرمان آن همانند پیکان سفت نیست و می توان آن را معقول ارزیابی کرد.
از نظر عایق بندی کابین نیز و میزان نفوذ صدا به کابین نیز عملکرد پراید بسیار بد است و هم صدای جاده و موتور نفوذ زیادی به کابین می کند و هم صدای موتور در داخل کابین زیاد است. البته در خصوص کیفیت مونتاژ، باید گفت که مدل های کره ای بهتر از نمونه های مونتاژ داخل هستند و سر و صدای اضافی کمتری دارند.
نتیجه گیری
پراید را باید خودروی مناسب برای استفاده ی شهری عنوان کرد که هزینه ی بسیار پایینی را برای مالک خود دارد و قطعات آن با قیمت پایین و به وفور یافت می شوند و البته خودرویی نیز است که به ندرت دچار خرابی اساسی می شود. بزرگ ترین ایراد این خودرو را باید همان ایمنی اسفناک آن دانست که البته با توجه به عمر قریب به 30 سال طبیعی است که چنین خودرویی دیگر با استانداردهای قرن 21 همخوانی نداشته باشد. امکانات رفاهی نیز در این خودرو معنای چندانی ندارد و تنها می توان به شیشه های جلوی برقی و کولر اشاره کرد.
لازم به ذکر است که پرایدهای کرهای در بازار باتوجه به سلامت و مدل خودرو، با قیمتی حدود 12 تا 20 میلیون تومان در بازار خرید و فروش میشود. در پایان از آقایان ماهان تیموری و حسین تیموری تشکر می کنیم.