پریوس نامی است که از سال ۱۹۹۷ به خانواده‌ی محصولات تویوتا اضافه شد. این خودروی تمام هیبریدی در سال ۹۷ میلادی ابتدا در بازار داخلی ژاپن عرضه شد و از سال ۲۰۰۰ فروش جهانی این خودرو آغاز شد و تویوتا پریوس در ۹۰ کشور دنیا به فروش رسید، بزرگترین بازارهای این خودرو نیز دو کشور امریکا و ژاپن هستند. آژانس حفاظت از محیط زیست امریکا پس از تست پریوس، این خودرو را به عنوان یکی از کم آلاینده ترین خودروهای موجود در بازار این کشور معرفی کرد. پریوس در بازار فروش با اختلاف زیادی بهتر از هر خودروی هیبریدی دیگری ظاهر شد به طوری که تا سال ۲۰۰۸ فروش آن به یک میلیون دستگاه و در سال ۲۰۱۰ نیز به ۲ میلیون دستگاه رسید. با موفقیت این خودرو در بازار فروش تویوتا تصمیم به گسترش مدل های این خودرو گرفت و انواع مختلفی از آن را بار نام های پریوس V، پریوس C و پریوس هاچ بک تولید کرد. تمامی مدل های این خودرو نیز در بازار فروش بسیار موفق بودند و تا سال ۲۰۱۵ مجموعا ۵.۲ میلیون دستگاه تویوتا پریوس به فروش رسید که این رقم بیش از ۶۵ درصد کل فروش هیبریدی های جهان را تشکیل می دهد. پریوس اخیراً به بازار کشورمان نیز راه یافته و عرضه کننده‌ی این خودرو در کشور یعنی ایرتویا در اقدامی مثبت امکان آزمایش رانندگی این خودرو را فراهم کرده بود و می توانید گزارش این رویداد را در تست درایو تویوتا پریوس مشاهده کنید. آنچه از نظرتان می‌گذرد نخستین آزمایش رانندگی نگارنده با این خودرو است و به معرفی امکانات و تکنولوژی های بکار رفته در این خودروی پرفروش در بازار جهانی خواهیم پرداخت.
طراحی
نسل حاضر تویوتا پریوس که قرار است در بازار ایران عرضه شود، چهارمین نسل از این خودرو می باشد و اتاق آن با کد XW50 شناخته می شود. ابعاد پریوس با اختلاف کمی کوچکتر از ابعاد کرولا است. قبل از هر صحبتی راجب طراحی پریوس باید گفت که انتظار نداشته باشید که با طراحی فوق العاده زیبا و خیره کننده ای مواجه شوید، اصولاً در این خودرو زیبایی از اولویت ها نبوده و در طراحی بدنه ی پریوس تنها به یک چیز اهمیت داده شده است: دستیابی به بهترین ضریب آیرودینامیکی. در قسمت جلو نخستین بخشی که جلب توجه می کند. طراحی خاص و تیز چراغ ها است، اما شکل ظاهری مدرن و متفاوتی دارند. با دقتی در طراحی چراغ ها و خطوط روی درب موتور اینطور به بیننده القا میشود که خطوط به نشان تویوتا در قسمت جلو هدایت شده اند در زیر نشان تویوتا نیز ورودی هوای باریکی وجود دارد. در طرفین سپر جلو نیز دو عدد چراغ مه شکن که لامپ های روشنایی در روز را نیز در خود جای داده اند قرار گرفته است.
در نمای جانبی ظاهر خودرو قطره ای شکل بوده و همچنان آیرودینامیک حرف اول را می‌زند. این نوع طراحی و مخصوصاً نوع طراحی شیشه عقب، که باعث دید بهتری برای راننده شده، سبب دستیابی تویوتا پریوس به ضریب درگ ۰.۲۴ شده است که عدد بسیار خوبی حساب می شود. در این بخش با بکارگیری خطوطی سعی شده تا نمای جانبی از سادگی خارج شود. مخصوصا نحوه ی ادغام ستون A در گلگیر جلو و خطی که از چراغ عقب که شکل سه بعدی دارند، آغاز شده و در درب عقبی محو میشود نقش بسزایی در پویایی نمای جانبی دارند. شاید به رینگ‌های ۱۵ اینچی کوچک این خودرو ایراد بگیرید اما با توجه به کاربری و هدف این خودرو همین رینگ های کوچک نقش مهمی در راندمان پریوس بازی می کنند. ستون C نیز به رنگ مشکی رنگ آمیزی شده است که بنظر این روزها طرفداران زیادی دارد و سیتروئن، نیسان و برخی دیگر نیز به این مدل طراحی روی آورده اند. اما نمای عقب، جایی که پریوس رادیکال ترین بخش طراحی اش را به نمایش می گذارد. چراغ ها طرحی عمودی دارند و شاید بعضی بگویند همخوانی با سایر طرح های تویوتا وجود ندارد ولی به نظر می رسد طراحی سه بعدی آن نگاه بسیاری را به سوی خود جلب می کند. در لبه ی صندوق بار نیز یک شیشه ی باریک وجود دارد و در هنگام رانندگی متوجه خواهید شد که همین شیشه دید مناسبی از عقب خودرو را در اختیار قرار می‌دهد.
تویوتا همانقدر که به آیرودینامیک و اصطلاحاً Efficiency خودرو در طراحی خارجی دقت کرده است در طراحی داخلی نیز فضاسازی مناسب نسبت به زیبایی در اولیوت قرار داشته است. بارز ترین تفاوت پرویس با دیگر خودروها محل قرار گیری نشاند دهنده ها است که به جای آنکه در مقابل راننده باشند در قسمت مرکزی قرار دارند. این نخستین باری نیست که تویوتا از چنین طرحی استفاده می کند و نسل قبلی یاریس نیز چیدمان مشابهی داشت. فرمان سه شاخه ی خودرو خوش دست بوده و زیبا است و کلیدهای کنترلی روی آن قرار دارند. در تریم داخلی از تزئیناتی به رنگ سفید براق استفاده شده است که به جذابیت کابین کمک بیشتری کرده اند. البته رنگ سفید آنها مراقبت بیشتری را در خصوص تمیزی آنها می طلبد. کنسول میانی نیز خیلی شلوغ نیست و یک صفحه نمایش در این قسمت تعبیه شده است. اطلاعات مربوط به سیستم تهویه و سرعت و ... نیز در نشاندهنده های بالای داشبورد نمایش داده می‌شوند. در بخش مرکزی کنسول نیز خبری از دسته دنده نیست و این قطعه به بالای کنسول منتقل شده است. تنها دو عدد جالیوانی و یک شارژر بی سیم تلفن همراه در این قسمت وجود دارد. صندلی های پریوس پارچه ای بوده و فاقد گرمکن یا سردکن هستند. البته این خودرو آنچنان هم فاقد تجهیزات رفاهی نیست و در این خودرو سیستم های مختلفی از جمله سیستم صوتی JBL، 7 کیسه هوا، سیستم کنترل باد لاستیک ها TPMS ، دوربین عقب و سنسور پارک در عقب می باشد.
بخش فنی
در تویوتا پریوس نیز مانند اکثر محصولات تویوتا نظیر کمری و کرولا بیشتر پولی که پرداخت می کنید نه برای آپشنهای رفاهی بلکه برای کیفیت و مهندسی ای است که در بخش فنی بکار رفته است. در حقیقت به نظر نگارنده بخش اعظم بهای یک تویوتا در زیر کاپوت آن است و قابل دیدن نیست. اما در همین بخش غیر قابل مشاهده برای مشتری تویوتا سنگ تمام گذاشته است، حال ببینیم چرا. پریوس به سیستم Hybrid Synergy Drive مجهز است و بخش فنی آن مشابه لکسس CT200h است که البته تفاوت های اندکی با آن وجود دارد. این سیستم از یک موتور بنزینی ICE و دو عدد الکتروموتور با نام های MG1 و MG2 تشکیل شده است. پیشرانه‌ی بنزینی پریوس با کد 2ZR-FXE همان مشابه پیشرانه ی 2ZR-FE مورد استفاده در کرولا است که برای استفاده در مجموعه هیبریدی تغییراتی در آن داده شده است.
این پیشرانه چهار سیلندر بنزینی است و بلوک و سرسیلندر آن تماما از جنس آلومینیوم بوده و دارای ۴ سوپاپ در هر سیلندر و دو عدد میل سوپاپ است. این پیشرانه برای هماهنگی با مجموعه ی هیبریدی پریوس تغییراتی نسبت به بیس خود دارد که شامل استفاده از سیکل احتراق آتکینسون، سیستم بازیابی گازهای اگزوز EGR، ضریب کمپرس ۱۳ به یک و سیستم زمانبندی متغییر سوپاپ‌ها VVT-i تنها برای میل سوپاپ هوا است.
حجم دقیق این موتور ۱۷۹۸ سی سی است و قطر سیلندرهای آن ۸۰ و کورس آنها ۸۸.۳ میلیمتر است. برای جمع و جور و کوچکتر شدن ابعاد موتور، سیلندرهای این موتور تنها ۷ میلیمتر از یکدیگر فاصله دارند. سیلندرهای چدنی این موتور از طراحی کمتر معمول Spiny-type بهره مندند که به تبادل بهتر گرما در داخل موتور کمک می کند، این تبادل بهتر گرمایی سبب کاهش دمای کارکرد موتور شده که این امر در افزایش طول عمر موتور موثر است. برای جلوگیری از کم شدن روغِن موتور و کاهش مصرف آن نیز پریوس به سیستم جداسازی روغن یا OSV مجهز است تا بخارات روغن را دوباره به کارتل برگردانده و مورد استفاده قرار دهد. بد نیست بدانید که چنین سیستمی تنها در برخی موتورهای جدید بی ام و مورد استفاده قرار گرفته است اما تویوتا در خودروی ارزان قیمت خود از آن استفاده می کند.
برای افزایش طول عمر موتور نیز همانند کمری از پیستون های آلومینیومی با پوشش رزین ضد اصطکاک و رینگ پیستون ها ی آنادایز شده استفاده شده است. بر خلاف موتورهای عادی که از سیکل احتراق اتو استفاده می کنند در این موتور سیکل احتراقی از نوع آتکینسون است. در سیکل آتکینسون با کمک تغییراتی که در زمانبندی سوپاپ ها انجام می‌گیرد ضریب تراکم در هنگام کمپرس کاهش یافته و در هنگام انفجار افزایش میابد. استفاده از چنین روشی باعث کاهش قدرت موتور می شود اما در عوض مصرف سوخت و آلایندگی را کاهش می‌دهد. دریچه یگاز برقی این مدل نیز از نوع هوشمند است و بسته به فرمان راننده و شرایط موتور همواره در بهترین وضعیت قرار دارد. دو سیستم جالب دیگر نیز که به منظور کاهش آلایندگی در پریوس بکار رفته اند EGR و EHR هستند. در سیستم EGR با بازگرداندن بخشی از گازهای خروجی به مانیفولد هوا میزان انتشار گاز CO2 را کاهش می دهد. سیستم EHR نیز با استفاده از حرارت موجود در گازهای اگزوز اقدام به گرم کردم آب رادیاتور می کند تا زودتر گرم شود. گرم شدن سریع موتور نیز از عواملی است که در کاهش آلایندگی تاثیر بسزایی دارد چون موتور در حالت کارکرد سرد آلایندگی بیشتری دارد. این ئیشرانه ی بنزینی تنها منبع قدرت پریوس نیست پریوس از دو الکتروموتور نیز بهره مند است که که یکی از انها نقش پیشران را داشته و دیگری نقش ژنراتور تولید برق را دارد. نیروی موتورها توسط یک گیربکس با ضرایب متغییر که e-CVT نام دارد به چرخ‌های جلو انتقال میابد.
از لحاظ امکانات رفاهی نیز پریوس به نوعی در سطح متوسط محسوب میشود هرچند در بحث ایمنی از بهترین های بازار است. پریوس به سیستم هشدار نقطه کور، سیستم هشدار وجود مانع در هنگام حرکت به عقب RCTA، سیستم کنترل پایداری، ABS، BAS، EBD و هفت عدد کیسه هوا مجهز است.
آزمایش رانندگی
تویوتا پریوس به سیستم ورود بدون کلید مجهز است و با داشتن کلید در دست وارد خودرو می‌شویم. فضای داخلی خودرو بسیار خوب است و دید مناسبی نیز نسبت به اطراف وجود دارد. با فشردن کلید استارت تنها اتفاقی که می افتد روشن شدن پشت آمپر ها است و خودرو هیچگونه صدایی ندارد. قطعا بی صدایی پریوس در استارت خوردن را می توان با بنز کلاس اس مقایسه کرد. دسته دنده ی بسیار نرم و کوچک پریوس را در وضعیت درایو قرار داده و شروع حرکت در حالت تمام الکتریکی آغاز می شود خودرو همچنان بی صدا بوده و شتاب مناسبی نیز دارد. در حالت تمام برقی البته برد حرکتی و سرعت شما محدود خواهد بود. آرامش کابین پریوس در هنگام حرکت حتی با روشن شدن موتور بنزینی نیز بسیار مناسب است و تنها ممکن است در سرعت های بالاتر صدای جاده کمی به کابین نفوذ کند. عملکرد فرمان برقی نیز بسیار نرم و راحت است و برای استفاده ی شهری به هیچ وجه راننده را خسته نخواهد کرد. مورد منفی که به نظر نگارنده آمد همین وجود نشان دهنده ها در بخش مرکزی داشبورد است که احساس کردم اگر در جای معمولش قرار داشت بهتر بود.
در نمایشگری که در کنسول مرکزی قرار دارد تصویری از سیستم انتقال قدرت خودرو وجود دارد که جهت و نحوه ی انتقال نیرو در هر لحظه را بصورت انیمیشن نشان می دهد در حالت تمام الکتریکی نیرو تنها از باتری به موتور برقی انتقال میابد و موتور بنزینی خاموش است. با کمتر شدن میزان شارژ باتری موتور بنزینی بصورت خودکار روشن شده و باتری را شارژ می‌کند که این روند نیز در نمایشگر نشان داده میشود. روشن شدن پیشرانه ی بنزینی نیز بسیار نا محسوس است و اگر دقت نکنید متوجه کارکرد آن نخواهید شد. پیشرانه ی بنزینی پریوس برای روشن شدن از استارت استفاده نمیکند و ژنراتور برقی نقش استارت را نیز برای پیشرانه ایفا می کند. قدرت بالای ژنراتور نیز تضمین کننده استارت نرم و بسیار نامحسوس پیشرانه خواهد بود. با تخته کردن گاز خودرو به حالت Power رفته و هر دو موتور برقی و بنزینی نیروی خود را به چرخ ها انتقال می دهند. ضمن اینکه موتور بنزینی همزمان به شارز کردن باتری نیز مشغول است. پریوس بر اساس اعلام کارخانه شتاب صفر تا صدی معادل ۱۰.۶ ثانیه دارد که شاید نسبت به کرولا چندان سریعتر نباشد اما در عمل و هنگام رانندگی پریوس شتاب ثانویه ی بهتری داشته و واکنش های سریعتری را از خود نشان می دهد. شتاب ثانویه ی مناسب پریوس در هنگام سبقت گیری ها بسیار کارآمد است و دلیل این قضیه گشتاور بالای تولیدی توسط الکتروموتور ها و وجود گیربکس CVT است. در پریوس آمپر دور موتور نیز وجود ندارد و در صفحه‌ی نمایش بالایی در کنار نمایش دیجیتال سرعت یک نشانگر مصرف انرژی قرار دارد که بسته به شدت گاز دادن تغییر می کند. در اکثر مواقع این نشان دهنده در وضعیت اکونومی قرار دارد و با تخته گاز کردن به بالاترین حد خود که وضعیت Power است می رسد. هنگام رها سازی پدال گاز و یا ترمزگیری نیز این نشانگر در وضعیت Charge قرار می گیرد که نشان دهنده ی بازیابی نیروز ترمز جهت تولید برق است. وضعیت سیستم تهویه و یکسری اطلاعات دیگر نیز در همین مجموعه در در یک نمایشگر ۴.۲ اینچی نمایش داده می شوند. گیربکس پریوس کمی متفاوت با سایر خودروهای اتوماتیک بوده و تنها دارای سه وضعیت R ،D و B است که سومی به معنای Break Mode بوده و در آن حالت خودرو به هنگام کاهش سرعت و یا در سراشیبی ها ضمن بازیابی نیروی ترمز از حالت ترمز موتوری استفاده می کند. دو کلید نیز با نام های EV و Power وجود دارد که با فشردن اولی خودرو به حالت تمام برقی رفته و با فشردن دومی نیز خودرو در وضعیت اسپرت قرار می گیرد. در این حالت واکنش پدال گاز سریعتر شده و هر دو موتور برقی و بنزینی به چرخ ها نیرورسانی می کنند. یکی دیگر از سیستم های تویوتا پریوس سیستم توقف/استارت است که در چراغ قرمز ها و یا هر توقف دیگری خودرو را فوراً خاموش می کند. این سیستم در پریوس یک نکته ی بسیار مثبتی دارد و آن فعال ماندن فرمان برقی در هنگام خاموش شدن موتور است در حالی که در سیستم های استاپ/استارت مرسدس بنز و یا ب ام و درکمال تعجب شاهد از کار افتادن فرمان برقی در هنگام خاموش شدن موتور هستیم. همچنین سیستم تهویه نیز عملکردی مستقل از موتور دارد و در هنگام خاموش بودن موتور همچنان به کار خود ادامه می دهد.
نکته ای که باید مد نظر قرار داد این است که در زمستان و در صورت استفاده از بخاری مصرف سوخت خودرو افزایش خواهد یافت، چون در خودروهای هیبریدی موتور برقی حرارت کافی برای گرم کردن کابین تولید نمیکند و برای همین با روشن کردن بخاری، خودرو ناچار موتور بنزینی را بصورت دائم روشن نگه خواهد داشت. کیفیت سواری پریوس بسیار مناسب است و نرمی آن در حدی مابین کمری و کرولا قرار دارد. با وجود باتری نسبتاً سنگین وزن نیکل متالی که در پشت صندلی های عقب قرار گرفته است چسبندگی و هندلینگ پریوس نیز مناسب و فراتر از انتظار است. باتری پریوس به یک سیستم خنک کننده نیز مجهز است که ورودی هوای آن در کنار صندلی های عقب نصب شده است. عملکرد ترمزها نیز کاملاً رضایت بخش است و هیچگونه نگرانی در این بخش وجود ندارد. مصرف سوخت پریوس نیز که همان هدف اصلی طراحان بوده بسیار کم است و بطور متوسط حدود 3.6 لیتر بنزین در هر صد کیلومتر مصرف می کند. همین عملکرد بسیار عالی تویوتا پریوس در مصرف و الایندگی کم باعث شده تا آژانس حفاظت از محیط زیست امریکا این خودرو را به عنوان یکی از پاک ترین خودروهای موجود در بازار این کشور معرفی کند و همچنین پریوس عنوان پاکترین خودروی فاقد قابلیت Plug-in در بازار امریکا است.
نتیجه گیری
پریوس بی شک پیشرفته ترین محصولی است که با نشان تویوتا در بازار حضور دارد. خریدار این خودرو با خرید پریوس مجموعه ای هماهنگ از قابلیت های حرکتی، راحتی و نرمی و مصرف سوخت را دریافت خواهد کرد که تک تک اجزای آن با بالاترین کیفیت ممکن تولید و مونتاژ شده اند. تنها موردی که باید با آن کنار بیایید ظاهر خودرو است که البته بحث سلیقه ای هست و شاید بسیاری نظر متفاوتی با نگارنده داشته باشند. البته این ظاهر خاص خود می تواند برای بعضی مشوق خرید خودرو باشد. از قرار معلوم قرار است پریوس با قیمتی حدود 148 میلیون تومان به بازار عرضه شود. بهتر است با دیدن این قیمت در ذهن خود تویوتا پریوس را با گزینه های کره ای که قطعا از امکانات رفاهی بیشتری برخوردارند مقایسه نکنید. حتی پریوس را با خودروهای ژاپنی هم قیمت نیز نمی توان مقایسه کرد، پریوس هیبریدی در کلاس کاملاً متفاوتی قرار دارد و اگر با هدف استفاده ی طولانی مدت به سمت آن بروید قطعاً پشیمان نخواهید شد. تویوتا اولین تولید کننده خودروهای هیبریدی در جهان است و پریوس برای چندین سال پیاپی پرفروش ترین هیبریدی دنیا نام گرفته که عنوانی دست نیافتنی است. هر چند برای کوتاه مدت نیز پریوس تجربه ای متفاوت و لذت بخش است و کارکردن با مجموعه ی هیبریدی این خودرو مطمئناً برای هر علاقه مند به خودرویی جذاب خواهد بود.
یک نکته ای هم که باید در خصوص این خودرو گوشزد کنم نگرانی هایی است که ممکن است برخی بابت خدمات این خودرو داشته باشند. در نگاه اول اینطور به نظر می‌آید که پریوس با توجه به قوای فنی بالا در صورت خرابی هزینه های بالایی را متوجه مالک خواهد کرد که البته نگرانی به جایی به نظر می رسد. اما این را در نظر داشته باشید که عمر پیشرانه ی این خودرو بسیار بالا بوده ضمن اینکه بدلیل وجود پیشرانه ی برقی، زمان های کارکرد پیشرانه ی بنزینی کمتر است و مانند تمامی خودرو ها همواره روشن نیست. موتور برقی نیز عمر کاری بالایی داشته و می توان مطمئن بود که در صورت استفاده ی صحیح سالهای سال بدون مشکل کار خواهد کرد. تجربه ی طولانی حضور موفق پریوس در بازار جهانی نیز کم دردسر بودن این خودرو را اثبات کرده و تویوتا پریوس خودرویی است که امتحان خود را پس داده است. حال به تمام این مزایا مصرف سوخت ناچیز و آلایندگی بسیار کم این خودرو را هم اضافه کنید. هر چند بازار خودروی کشورمان بسیار غیرقابل پیش بینی بوده و باید صبر کرد و دید که پریوس چه عملکردی دراین بازار خواهد داشت. واردات خودروهای هیبریدی به کشورمان را باید به فال نیک گرفت و امیدوار بود که این خودروها در بازار موفق شوند تا بلکه تاثیری هر چند کم در کاهش آلودگی کلان شهرها داشته باشند. نکته بسیار جذاب دیگر در مورد این خودرو این است که ورود خودروهای هیبریدی به محدوده ترافیک شهر تهران آزاد است که می توانید برای بسیاری جذابیت خرید ایجاد کند.
در پایان توجه شما را برای مشاهده لیست کامل مشخصات فنی و تجهیزات رفاهی به مطالعه صفحه مشخصات فنی تویوتا پریوس دعوت می کنیم.
