بی ام و سری 7 مهمترین و جدیترین رقیب مرسدس بنز S کلاس است و بسیاری از خریداران آن را بهترین محصول درکلاس سدانهای بزرگ لوکس میدانند. بی ام و نسل نخست سری 7 را در سال 1977 به بازار معرفی کرد تا با مرسدس بنز S کلاس اتاق W126 رقابت کند. این اتاق که با نام E23 شناخته میشود تا سال 1986 روی خط تولید بود و گرچه هیچگاه نتوانست در بازار از مرسدس بنز پیشی بگیرد ولی آغازگر راهی شد که سری 7 تا به امروز به عنوان پرچمدار محصولات بی ام و ادامه داده است. این نسل از سری 7 به تعداد بسیار کمی وارد ایران شد و به همین دلیل خودرویی نیست که آن را به این آسانیها ببینید.
بی ام و در اواخر دهه 1970 میلادی نصمیم گرفت تا سدان لوکس جدیدی را برای جایگزینی مدل E3 عرضه کند. طراحی اولیه خودرو بر عهده پال براک گذاشته شد. طراح خودروی مشهوری که پیش از این خودروهای موفقی مانند مرسدس بنز W115 و پژو 604 را نیز انجام داده بود. این طراح مشهور خودرو سابقه همکاری با بی ام و، دایملر، پژو و سیتروئن را دارد و برخی از به یاد ماندنیترین خودروهای تاریخ توسط وی شکل گرفتهاند.
سری 7 نسل اول E23 در زمان خود از مدرنترین و پیشرفتهترین اتومبیلهای بازار بود و فناوریها و امکاناتی فراتر از دیگر خودروها را داشت. همه مدلهای این خودرو به جز مدل 745i دارای موتور شش سیلندر 12 سوپاپ M30 بودند که در خودروهای قدیمیتر E3 و E9 نیز به کار رفته بود.
سری 7 اتاق E23 اولین محصول بی ام و بود که به سیستمهای هشدار دهنده درونی مجهز بود. این سیستم چک کنترل میتواند وجود ایراد در بخشهای مختلف خودرو را تشخیص دهد و راننده را از وجود خطا مطلع کند که در زمان خود بسیار خاص و مدرن بود. همچنین سری 7 نسل اول از یک سیستم تهویه خودکار پیشرفته استفاده میکند مانند آنچه در خودروهای امروزی دیده میشود. از دیگر امکانات این خودرو باید به کامپیوتر سفری، ترمز ABS (البته به صورت آپشن و نه استاندارد) و ایربگ راننده آپشنال (در مدلهای 1985 و 1986 اشاره کرد. ترمز ABS نیز در سالهای آخر تولید به صورت استاندارد روی خودرو نصب میشد.
در ادامه میخواهیم به یکی از این سری 7 های نادر موجود در کشور بپردازیم. خودرویی که در تصاویر میبینید یک بی ام و 730 مدل 1978 است. همانطور که اشاره کردیم اکثر کدهای سری 7 نسل اول از نسخههای مختلف موتور M30 بی ام و استفاده میکنند. نسخه موجود در تصاویر نیز از همین موتور بهره مند است. این موتور آنقدر کارآمد و محبوب بود که بیش از 25 سال روی خط تولید بی ام و باقی ماند. در ادامه به بررسی موتور M30 خواهیم پرداخت.
موتور M30
موتور M30 اولین بار در سال 1968 معرفی شد. در آن سالها بی ام و تجربه موفق موتور چهار سیلندر M10 را به دست آورده بود و به همین دلیل تصمیم به ساخت موتوری 6 سیلندر خطی بر اساس M10 گرفتند. شباهتها بین موتور M10 و موتور M30 آن قدر زیاد است که بسیاری M30 را یک M10 با دو سیلندر اضافی میدانند و این نه تنها یک ایراد برای M30 نیست بلکه نقطه قوت آن نیز به شمار میرود.
در سال 1968 بی ام و اولین بار نسخه 2.5 و 2.8 لیتری موتور M30 را روی سدان بزرگ E3 نصب کرد. نسخههای اولیه همگی کاربراتوری بودند. از سال 1971 بی ام و تولید نسخههای پر حجمتر این موتور را با حجم 3 لیتر نیز آغاز کرد که با کد 3.0CS شناخته میشوند. در نسخههای 3.0CS سیستم انژکتوری بوش Jetronic-D نیز بکار رفته است.
بی ام و سری 7 اتاق E23 زمانی که وارد بازار شد این موتور را که در آن سالها حدود یک دهه عمر داشت دریافت کرد. E23 جزو معدود خودروهای بی ام و بود که تقریبا تمام ورژنهای موتور M30 روی آن قابل سفارش بودند. این خودرو در کد 723i اولین محصول بی ام و بود که از یک کامپیوتر میکرو پروسسور برای کنترل سیستم پاشش سوخت چند نقطهای استفاده میکرد. پر طرفدارترین نسخه موتور M30 روی اتاق E23 نسخه 3.5 لیتری این موتور بود که در 735i بکار رفته بود.
از آنجایی که M10 امتحان خود را پس داده بود M30 نیز در بسیاری از بخشها با M10 مشابه است. از مشخصههای اصلی این موتور 6 سیلندر خطی به وجود دو سوپاپ برای هر سیلندر و یک میل سوپاپ در بالا هستند. این موتور از بلوک متداول آهنی استفاده میکند و سرسیلندر آن از آلومینیوم ساخته شده است. میل لنگ نیز با استفاده از روش فورج کاری تولید شده است تا استحکام بالایی داشته باشد. مانند بیشتر بی ام و ها، موتور M30 نیز دارای زاویه 30 درجهای انحنا است و به صورت کج درون کاپوت نصب میشود تا ارتفاع کمتری داشته باشد. در بخش سوخت رسانی گرچه نمونههای اولیه موتور M30 از کاربراتور Solex Zenith استفاده میکردند اما از اواسط دهه 1970 علاقه بی ام و به سیستم انژکتوری بیشتر شد و به همین دلیل بیشتر مدلها انژکتوری شدند.
مدل 730 از نسخه M30B30 استفاده میکند که 181 اسب بخار قدرت و 255 نیوتن متر گشتاور دارد. یکی از نکاتی که در مورد موتور M30 ذکر میشود این است که این موتور در صورتی که از آن به خوبی نگهداری شود بسیار قابل اطمینان و با دوام است و میتواند تا بیش از ۵۰۰ هزار کیلومتر را هم بدون دردسر طی کند. اما اگر در نگهداری این موتور دقت کافی نداشته باشید قسمتهای مختلف آن از سرسیلندر بگیرید تا سیستم سوخت رسانی و غیره به راحتی میتوانند دچار مشکل شوند.
قویترین کد سری 7 نسل اول کد 745i بود که از نسخه توربوشارژر دار موتور M30 با کد M106 استفاده میکرد. این کد 252 اسب بخار قدرت و 380 نیوتن متر گشتاور داشت. پس از موتور M106 بی ام و برای سالها تولید موتورهای توربو بنزینی را کنار گذاشت تا اینکه در سال 2006 و با معرفی موتور N54 دوباره تولید موتورهای بنزینی توربو را به صورت عمده از سر گرفت.
رانندگی
با قرار گرفتن در کابین 730 حس و حالی کاملا مانند بی ام و های قدیمی را میگیرید اما در فضایی بزرگتر و به مراتب لوکستر. با وجود شباهتهای طراحی بین این اتاق و سری ۵، اما مواردی مانند فرمان چرمی، سیستم تهویه خودکار، گیربکس اتوماتیک با حالت اسپرت و صندلیهای برقی به خوبی نشان میدهند که این خودرو بسیار مجهزتر از یک خودروی عادی زمان خود است. پنلی هم در سمت چپ راننده جلب توجه میکند که خطاهای بخشهای مختلف خودرو روی آن نشان داده میشوند.
با وزنی کمی بیش از 1.5 تن، سری هفت نسل اول خیلی هم خودروی سنگینی نیست و کندی چندانی در حرکت آن احساس نمیشود و میتوان حدس زد که نسخههای با موتور قویتر میتوانند خودروهای بسیار سریعی باشند.
عملکرد خودرو در هنگام رانندگی خیلی خاص از نظر حرکتی نیست چون 730 نیز قویترین کد این خودرو نبود ولی آنچه جلب توجه میکند راحتی بی مانند و بالای سری 7 است به طوری که کیفیت سواری آن از بسیاری از خودروهای روز هم بهتر است.
از نظر هندلینگ نیز همانطور که از یک بی ام و دیفرانسیل عقب آن هم با موتور شش سیلندر، شاهد پایداری بسیار خوبی در پیچها هستیم. هندلینگ این سدان بزرگ به حدی خوب است که با آن میتوانید بسیاری از سدانهای دیفرانسیل جلوی موجود در بازار روز را در پیچها شکست دهید. البته در نبود سیستم کنترل پایداری بهتر است مقداری هم احتیاط کرد.
طراحی
در نگاه نخست، E23 بیشتر مانند یک سری 5 دیده میشود. به خصوص که در نمای جلو چراغهای چهارتایی گرد خودرو کاملا مانند سری 5 دیده میشوند. اما با نزدیک شدن به خودرو درمی یابید که ابعاد آن در مقایسه با سری 5 بسیار بزرگتر است. با طول،عرض و ارتفاع به ترتیب 4860، 1800 و 1430 میلیمتر، نسل اول سری ۷ در مقایسه با نسخههای امروزی کوچکتر است اما همچنان خودرویی بزرگ و پهن دیده میشود.
ابعاد این خودرو را میتوان با نیسان ماکسیما مقایسه کرد ولی طراحی استخوانی و کشیده بی ام و باعث شده تا از نظر بصری خودرو بزرگ و پهنتر از واقعیت دیده شود. در نسخههای بازار آمریکا، E23 طول بیشتری معادل 5014 میلیمتر دارد.
خودرویی که باید در حفظ آن کوشید
سواری، کیفیت ساخت بالا و طراحی اقوا کننده 730 همگی دست به دست هم دادهاند تا این خودرو را تبدیل به یکی از بیاد ماندنیترین محصولات بی ام و کنند. امکان ندارد یک بی ام و باز باشید و نسل اول سری 7 را دوست نداشته باشید. E23 امروزه دیگر خودرویی نیست که آن را مورد استفاده روزمره قرار دهید بلکه بیشتر باید به عنوان جواهری ارزشمند و به عنوان بخشی از تاریخ سدانهای پرچمدار آلمانی آن را حفظ کرد.