از سوخت فسیلی تا باطری‌های پیشرفته
گستره آلودگی هوا در کلان شهرهایی همچون تهران، چنان زیاد شده که دیگر واضح است که کاری از هیچ سازمانی بر نمی‌آید و اگر باز هم با روند و راه‌حل‌های مقطعی کنونی پیش رویم، چاره‌ای جز پذیرش تنفس چنین هوای سنگینی را نخواهیم داشت. قطعاً یکی از کلیدهای حل این مشکل، که در سراسر دنیا و کشورهای پیشرفته بسیار استفاده می‌شود و ما متاسفانه سال‌ها است از آن غافلیم، استفاده از خودروهای تمام برقی است. تکنولوژی روز دنیا که غول‌های بزرگ صنعت خودروسازی به سرعت به سمت آن پیش می‌روند و رفته‌رفته از خودروهای درون‌سوز در سبد محصولات خود کاسته و تعداد خودروهای تمام برقی را بیشتر و متنوع‌تر می‌کنند.
متاسفانه در ایران حتی از داشتن دانش پیشرانه‌های هیبریدی نیز عاجز بوده‌ایم، چه رسد به تولید چنین تکنولوژی پیشرفته‌ای! حال پس از سال‌ها که تمام دنیا به سرعت خود را به تمام برقی شدن نزدیک می‌کند، کارمانیا قصد دارد اولین خودروی تمام برقی تاریخ ایران را به روی خط تولید خود ببرد. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل ورود این تکنولوژی جدید بپردازیم و خودروی سودا SA01 را معرفی کنیم.
ظاهری قدیمی، باطنی پیشرفته
سودا SA01 شاید در ظاهر قدیمی به نظر برسد، اما باطن آن جدیدترین تکنولوژی قوای محرکه صنعت خودروسازی، یعنی سیستم محرک برقی را در خود جای داده و با اعمال تغییراتی اندک در ظاهر، به یک خودروی برقی کاربردی تبدیل شده است.
امروزه شرکت‌های خودروسازی از یک طراحی بخصوص برای ساخت خودروهای برقی استفاده می‌کنند و اگر تصمیم آنان استفاده از ماشین‌های استاندارد بنزینی و تبدیل آن به خودروهای برقی باشد، تغییراتی در ظاهر آنان ایجاد می‌کنند که در مثالی می‌توان به طراحی بسته جلوپنجره و ایجاد تغییراتی در بخش‌های آیرودینامیکی بدنه اشاره کرد که در بهره‌وری بهتر انرژی تاثیرگذار خواهد بود.
خودروی جدید کارمانیا با نام سودا SA01 نیز به همین شکل پیش رفته و نسخه برقی آن براساس نسخه بنزینی توسعه پیدا کرده، ولی همانطورکه گفتیم تغییراتی برای تبدیل شدن به یک خودروی برقی بر روی نسخه اصلی اعمال شده که می‌توانیم شاهد جلوپنجره جدید با یک طراحی بسته باشیم تا حداقل استانداردهای خودروهای برقی در طراحی این خودرو رعایت شود. هر چند طراحی کلی این خودرو هیچ نسبتی با سیستم محرک آن ندارد و کاملاً به یک خودروی استاندارد بنزینی شبیه است.
با وجود اینکه سیستم‌های محرک برقی در طول سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از شرکت‌های خودروسازی محصولاتی با پلتفرم کاملاً برقی طراحی کرده‌اند، اما ظاهر سودا SA01 برپایه نسل قبل طراحی خودروهای چینی شکل گرفته و خبری از طراحی خودروهای مدرن برقی روز دنیا همچون تسلا نیست و کاملاً مشخص است که چهره سودا SA01 با برقی‌های امروزی بسیار فاصله دارد.
علاوه بر طراحی بیرونی، در داخل کابین نیز شاهد چنین شرایطی هستیم و نباید انتظار یک طراحی پیشرفته همانند خودروهای اروپایی یا طراحی برخی خودروهای چینی جدید را داشته باشید. یک داشبود کاملاً ساده که همه چیز سر جای خودش است و روح هیجان‌انگیزی در داخل آن دیده نمی‌شود. همچنین کیفیت داشبورد و پلاستیک استفاده شده برای ساخت ادوات داخلی آنچنان هم مثال زدنی نیست و با قیمت این خودرو زیاد سازگاری ندارد.
با توجه به اطلاعات ارائه شده از سوی شرکت سازنده، این خودرو به طور کلی با طول 4417 میلی‌متر، عرض 1737 میلی‌متر، ارتفاع 1576 میلی‌متر و فاصله بین دو محور 2500 میلی‌متری ساخته شده که به دلیل استفاده از قوای محرک برقی، وزن خشک آن به 1390 کیلوگرم افزایش پیدا کرده است.
مشخصات فنی اقتصادی سودا SA01
درحالی که انتظار بیشتری از طراحی ظاهری خودرو داشتیم، اما باطن این خودرو چیزی دارد که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و نقطه عطف این خودرو محسوب می‌شود و شرکت‌های بزرگ خودروسازی در تلاش برای توسعه بیشتر و بهتر آن طی سال‌های اخیر بوده‌اند.
در بخش فنی، محصول جدید کارمانیا سیستم محرک کاملاً الکتریکی دارد که از یک موتور مگنت سنکرونیزه 107 اسب بخاری با گشتاور 240 نیوتن‌متری تشکیل شده و نیروی مورد نیاز خود برای تبدیل به نیروی حرکتی را از طریق باتری‌های سلولار خنک شونده با آب تامین می‌کند.
مجموعه باتری‌های این خودرو دارای حجم 44.5 کیلووات ساعتی هستند که با یکبار شارژ کامل آن می‌توان تا حداکثر محدوده 305 کیلومتری در شهر و 370 کیلومتری در مسیرهای بین شهری با سرعت ثابت رانندگی کرد، هرچند برای جبران بخش کوچکی از انرژی مصرفی باتری‌ها، بر روی ترمزهای خودرو سیستم بازیابی انرژی در هنگام ترمزگیری مورد استفاده قرار گرفته است.
چقدر طول می‌کشد تا باطری‌ها شارژ شوند؟
پس از اتمام شارژ باتری‌های اتومبیل، می‌توانید از طریق شارژر خانگی 220 ولتی و 16 آمپری، باتری‌های اتومبیل را طی 6 الی 8 ساعت به طور کامل شارژ کنید و در صورتی که به شارژرهای سریع 380 ولتی 3 فاز دسترسی داشته باشید، می‌توانید مدت زمان انتظار برای شارژ باتری‌های اتومبیل را به حداقل 45 دقیقه تا حداکثر 1 ساعت کاهش دهید. کابل‌های مخصوص برای شارژ خانگی و سریع به همراه خودرو به خریدار تحویل داده می‌شود.
چقدر با عدم سوختگیری، پول صرفه‌جویی می‌کنیم؟
فرض کنید یک خودروی اقتصادی با حجم باک 40 لیتری دارید و مسیر محل سکونت تا کار بصورتی است که در هر هفته تنها یکبار نیاز به سوختگیری دارید. با توجه به اینکه کل سال حدود 50 هفته است، در طول سال شما به 2000 لیتر بنزین نیاز دارید که 720 لیتر آن با نرخ دولتی (هر ماه 60 لیتر با نرخ 1500 تومان) و الباقی با نرخ آزاد است. یعنی در مجموع شما در کل سال حدود 4.920.000 تومان بابت هزینه سوختگیری پرداخت می‌کنید که با خرید چنین خودرویی و استفاده از برق شهری برای شارژ باطری‌ها، این رقم به سختی حتی به 1 میلیون تومان نیز می‌رسد.
اوضاع برای راننده‌های تاکسی‌های شهری و اینترنتی بسیار بهتر است زیرا معمولاً این خودروها به صورت متوسط هر روز به یک باک کامل بنزین نیاز دارند و به فرض محال، حتی اگر تمام باک‌هایی که هر روز سوختگیری می‌شود نیز با نرخ دولتی انجام شود، در طول سال نزدیک به 22 میلیون تومان هزینه بنزین برای راننده آب می‌خورد که رقم سرسام‌آوری است! اینجا است که کارت برنده یک خودروی تمام برقی از نظر اقتصادی کاملاً مشخص می‌شود و به نظر می‌رسد که داشتن چنین خودرویی برای چنین قشرهایی که هر روز مسافت‌های زیادی را رانندگی می‌کنند، بسیار اقتصادی و مقرون به صرفه است.
عملکرد خودرو در حین رانندگی
با استارت زدن خودرو، اولین چیزی که مورد توجه قرار می گیرد نبود هیچ عکس العملی در قبال استارت زدن است! وقتی شما با یک خودروی تمام برقی سر و کار دارید، روشن یا خاموش بودن خودرو تنها با دیدن چراغ های پشت آمپر مشخص می شود و نباید از آن همچون خودروهای درون سوز، انتظار تکان و شنیدن صدا از داخل موتور را داشته باشید.
بعد از اینکه با دیدن چراغ های پشت آمپر، مطمئن شدیم که خودرو روشن است، دنده را در حالت D قرار می دهیم و شروع به حرکت می کنیم. در خودروهای تمام برقی، با فشردن پدال گاز، تمامی گشتاور به یکباره روی چرخ ها منتقل می شود و باعث می شود تا شتاب اولیه بسیار خوبی را تجربه کنید که قطعاً شگفت زده خواهید شد. این شتاب در سرعت های متوسط و ثانویه داخل شهر نیز زیر پای شما آماده است و در صورت شارژ بودن کامل باطری ها، می توانید برای هر خودرویی شاخ و شانه بکشید.
موضوع عجیب در مورد این خودرو، نبود سیستم های کنترل گشتاور روی چرخ های جلو است و با اندکی فشردن بیشتر روی پدال گاز و انتقال گشتاور زیاد روی چرخ ها، به راحتی شاهد هرزگردی باورنکردنی روی دیفرانسیل جلو خواهید بود که اصلاً انتظار آن را نخواهید داشت. لذا سودا SA01 برخلاف چهره قدیمی و نه چندان جذاب و خشن، باطنی به شدت قدرتمند و سریع دارد و می تواند شما را هیجان زده کند.
خودروی برقی کارمانیا چه امکاناتی دارد؟
این خودرو همانند طراحی ظاهر قدیمی خود، در بخش ایمنی هم تجهیزات خیلی زیادی برای ارائه کردن ندارد و به طور کلی در نصب سیستم ترمز ضدقفل ABS، سامانه مانیتورینگ فشار باد لاستیک‌ها TPMS و کیسه هوای ایمنی راننده و سرنشین جلو خلاصه می‌شود، اما در بحث امکانات رفاهی گزینه‌های بیشتری در اختیار کاربران خود قرار خواهد داد.
از امکانات مهم این خودرو در بخش رفاهی و کاربری می‌توان به سیستم فرمان برقی، راهیاب GPS، سنسور پارک عقب، فرمان چند منظوره، سیستم سرگرمی مجهز به صفحه نمایشگر لمسی LCD با پشتیبانی از اتصال بلوتوث و USB، امکان شارژ تلفن همراه با قابلیت شارژ سریع، قفل شدن خودکار درب خودرو در سرعت بالای 15 کیلومتر، دوربین دید عقب، چراغ‌های مخصوص روز، سیستم تهویه مطبوع الکتریکی با تنظیم دستی و آینه‌های الکتروکرومیک اشاره کرد که امکانات اصلی این اتومبیل را شامل می‌شود.
چرا داشتن یک خودروی برقی مقرون به صرفه است؟
با رشد روز افزون تکنولوژی و توسعه ذخیره‌کننده‌های نسل جدید انرژی، تحول صنعت خودروسازی هم با سرعت بیشتری آغاز شد و شاهد ظهور خودروهای الکتریکی با ذخیره‌کننده‌های نسل جدید و شارژرهای پرقدرت بودیم که در کنار بازدهی بالا و امکان رانندگی در مسافت‌های طولانی، در مدت زمان کوتاهی نیز شارژ شده و امکان استفاده دوباره از آنان وجود داشت.
از طرفی دیگر نبود هزینههای مربوط به سوختگیری خودروهای بنزینی و دیزلی می‌تواند یکی از مهمترین دلایل استفاده از خودروهای برقی و گسترش آنان در سطح جهانی باشد و در این بین هزینه شارژ خودروهای برقی یک چهارم هزینه سوختگیری برای خودروهای آلاینده بنزینی و دیزلی اعلام و گزارش شده است.
البته در کشور ما ادعا می‌شود که هزینه سوخت بسیار پایین‌تر از کشورهای اروپایی و آسیایی بوده و همین موضوع باعث می‌شود تا خودروهای برقی در کشورهای فاقد سوخت‌های فسیلی با استقبال بیشتری مواجه شوند و ما نیز همچنان به استفاده از خودروهای درون‌سوز ادامه دهیم.
یکی دیگر از مزیت‌های خودروهای برقی نیز بحث آلودگی محیط‌زیست بسیار پایین یا حتی عدم آلودگی محیط‌زیست آنان است و یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین راه‌های خلاصی از آلودگی همیشگی کلان شهرهایی همچون تهران، گستردگی استفاده از خودروهای برقی همچون سودا SA01 است.
موضوع دیگر هزینههای کم نگهداری و استفاده از خودروهای برقی خواهد بود، زیرا دیگر نیازی به سرویس‌های دوره‌ای برای تعویض روغن موتور، فیلتر هوا، فیلتر سوخت، چک کردن آب رادیاتور و یا تعویض فیلتر روغن نخواهید داشت و با استفاده از وسایل نقلیه تمام الکتریکی می‌توان موارد ذکر شده را کنار گذاشت و بخش قابل توجهی از هزینههای نگهداری یک اتومبیل را حذف کرد.
بی صدا، خوب و بد
آلودگی فقط زیست محیطی نیست و گاهی اوقات آلودگی صوتی هم می تواند سلامت جامعه را تهدید کند. جالب است بدانید که شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، آلودگی صوتی در برخی مناطق پایتخت را بالاتر از حد اضطرار گزارش کرده و این می‌توان سلامت جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. متاسفانه در مناطق مسکونی که در اطراف بزرگراه های کلانشهرها قرار گرفته‌اند، میزان آلودگی صوتی از حد اضطرار عبور کرده است. البته همین نبود صدا در خودروهای برقی همچون سودا SA01 آنچنان هم پرطرفدار نیست و بسیاری در سراسر دنیا، خواهان وجود صدا در خودروهای الکتریکی هستند. حتی خودروهایی نظیر بی ام و i8 نیز در داخل کابین به صورت کامل غیرواقعی و از طریق بلندگوها، صدای موتور و اگزوز را پخش می‌کند تا برای راننده آن صدای موتورهای قوی تداعی شود و کمی آدرنالین ترشح شود! البته بی صدا بودن خودرو مشکلات دیگری هم دارد و بسیاری از حیوانات به دلیل نبود صدا، بسیار راحت با خودروهای الکتریکی در حال حرکت برخورد می‌کنند که حامیان حقوق حیوانات را به یکی از معترضین بی صدا بودن خودروهای الکتریکی تبدیل کرده لذا اگر چنین خودرویی را خریداری کردید، لطفاً بیشتر به حیوانات توجه کنید!
سودا SA01 بخریم یا نه؟
سودا SA01 از نظر چهره به واقع خودروی مدرن و جدیدی به نظر نمی‌رسد، اما آنچه در حال حاضر به آن نیاز است، بهره‌مندی از مزیت‌های یک خودروی تمام الکتریکی همچون سودا برای شهرهای آلوده‌ای چون تهران است و اینجا است که به نظر می‌رسد دولت باید به کمک شهرداری‌ها بیاید و با خرید و جایگزینی تاکسی‌های درون شهری و نصب مرکزهای شارژ سریع برای آن‌ها، مسئله آلودگی هوای شهرهای بزرگ کشور را با راه حلی امتحان شده در سراسر جهان رفع کند. میزان پیمایش این خودرو برای استفاده بعنوان یک تاکسی کاملاً کافی است و در مراکز مشخص می‌تواند به راحتی خودروی خود را شارژ کند.
اما اگر به سودا SA01 به عنوان یک خودروی شخصی نگاه می‌کنید، باید میزان پیمایش این خودرو در مسیرهای روزمره خود را در نظر بگیرید زیرا فعلاً به دلیل عدم وجود مرکزهای شارژ سریع، امکان شارژ شدن خودروی خود را میان راه نخواهید داشت و برای شارژ آن با برق شهری نیز باید چند ساعتی معطل بمانید. لذا اگر مسیرهای روزانه شما کمتر از پیمایش این خودرو با شارژ کامل است، برای استفاده از این خودروی تمام برقی مشکلی پیدا نخواهید کرد.
قیمت سودا SA01 در زمان انتشار این مقاله هنوز از سوی کارمانیا مشخص نشده و احتمالاً این خودرو در اواسط سال 1400 شمسی به بازار عرضه شود، اما به صورت کلی، خودروهای تمام برقی به دلیل استفاده از باطری‌های گران قیمت و تکنولوژی ساخت آن‌ها، اصلاً خودروهای ارزانی نیستند و نباید انتظار یک رقم اقتصادی برای این خودرو را داشته باشید.
