پلتفرم W116 از سال 1972 تا 1980 بر خط تولید مرسدس بنز قرار گرفت نسل و جدید سواری‌های لوکس فول سایز مرسدس را تشکیل داد که به اختصار با حرف S انگلیسی معادل کلمه آلمانی Sonderklasse به معنای "کلاس خاص"، از سایر خودروهای تولیدی بنز متمایز می‌شد. W116 جانشین برحق و مدرن‌تر پلتفرم W108/W109 به حساب می‌آمد اما ویژگی‌های فنی و تکنولوژیک ارائه شده در W116 باعث شد این کلاس عنوان آغازگر رسمی کلاس S مرسدس بنز را به خود اختصاص دهد.
خودرویی که در ادامه معرفی آن را از خودروبانک می‌خوانید اگرچه ظاهری معمولی دارد اما یکی از شاهکارهای صنعتی آلمان، خودرویی عملکرد محور از کلاس سواری لوکس از برند مرسدس بنز است که در تیراژ بسیار محدود به تولید رسیده و امروزه با وسواس بسیار زیادی از سوی مالک نگهداری می‌شود.
کلاس شناسی
محصولات مرسدس بنز همانند دیگر همتایان آلمانی مانند بی ام و و پورشه بر اساس دو سبک متفاوت نامگذاری می‌شوند. روش مرسدس بنز شامل تعیین یک کد جنرال برای یک پلتفرم بخصوص است که معمولا با حروف مختلفی چون W، R، C و ... که با یک سری عددی همراه می‌شود که بیشتر کاربردی صنعتی مخصوصاً برای فعالیت‌های مربوط به خط تولید در داخل خود کمپانی دارد.
نامگذاری دیگری که نامگذاری تجاری خطاب می‌شود، اختصاص دادن ترکیب کد تعیین‌کننده کلاس خودرو و یک سری عددی (معمولاً نشان‌دهنده نوع و حجم موتور در محصولات مرسدس بنز) است که در کنار سال تولید خودرو بخصوص جمعاً تعیین‌کننده پلتفرم تولیدی و پیشرانه (و برخی آپشن‌های بخصوص) به کار رفته در آن است.
سری خودروهای سواری لوکس مرسدس بنز همواره با کد S همراه بودند اما بنز برای اولین بار به موازات تولید پلتفرم W116، سری سواری‌های لوکس خود را برای بازار تجاری برای اولین بار رسماً "S Class" نامگذاری کرد.
خودرو مورد بررسی خودروبانک نیز یک دستگاه مرسدس بنز W116 است اما ختلاف میان این W116 بخصوص با نمونه‌های نسبتاً فراوانی که از این پلتفرم در خیابان‌های شهر می‌بینید یک تفاوت بسیار اساسی دارد. تفاوتی به وسعت 6.9 لیتر!
نمای ظاهری: یک W116 متفاوت
اگرچه W116 در زمان تولید خودرویی بسیار جدید و نوظهور به شمار می‌آمد اما با نگاهی به المان‌های طراحی پرواضح است که این پلتفرم نیز از سوی فردریش گایگر، یکی از قدیمی‌ترین و ماندگارترین طراحان تاریخ مرسدس بنز طراحی شده است. اگر طراحی نمای خاجی W116 را با نمای خارجی نسل بعدی آن (W126) که به قلم برونو ساکو (شاگرد قدیمی فردریش گایگر) طراحی شده است مقایسه کنیم به خوبی تفاوت‌های میان نگرش وینتج و مدرنیته آن دوران میان گایگر و ساکو را در می‌یابیم.
با ابعاد خارجی برابر با 5060×1870×1410 پر واضح است که W116 مورد بررسی با 10 سانتی‌متر طول بیشتر، از نوع SEL است که نمونه کشیده‌تر و به عبارتی نمونه به اصطلاح لانگ مدل‌های پایه به شمار می‌آید که با نگاهی به فاصله محورهای 2965 میلی‌متری آن می‌توان دریافت که این 10 سانتی‌متر کشیدگی تنها صرف افزایش فضای نشیمن ردیف عقب شده است. در عین حال 26 سانتی‌متر طول کمتر نسبت به SEL های سفارش آمریکا نیز نیاز به بررسی چندانی ندارد چراکه سپرهای دوبل اما ساده و کوتاه در کنار چراغ جلوهای یک تکه W116 مورد بررسی خودروبانک به سرعت درک چنین موضوعی را ساده می‌سازد.
شاید بتوان بزرگ‌ترین تمایز میان نمای ظاهری W116 سفارش آمریکا با نمونه‌های غیرآمریکایی را در دو تفاوت بارز چراغ جلوهای گرد دوبل و سپرهای کشیده (مجهز به ضربه گیرهای هیدرولیک یا نئوماتیک که در ابتدای دهه 70 میلادی در ایالات متحده آمریکا اجباری شد) یافت.
نمای ظاهری این W116 اگرچه از جانب بسیار عادی و البته کمی کشیده‌تر به نظر می‌رسد، اما ریم‌های آلومینیومی کلاسیک و باروک (Baroque/Barock) از سخته‌های دو شرکت رونال (Ronal) و فوش (Fuchs) از امضاهای ماندگار شرکت مرسدس بنز است که اتفاقاً این ویژگی آشنا نیز در این خودرو از نمونه‌های همیشگی و رایج نیست چرا که ریم‌های به کار رفته در این خودرو از نوع 15 اینچ هستند که در ایران بسیار نادر و کمیاب به شمار می‌آیند، درحالی که باروک‌های سایز 14 اینچ از فراوانی بیشتر و قیمت منطقی‌تری برخوردارند.
اما هنوز به تمامی ابعاد تفاوت‌های میان این خودرو بخصوص و سایر W116 های موجود در کشور نرسیده‌ایم. تفاوتی که مخصوصاً در کد 6.9 درج شده بر بخش انتهایی خودرو مشاهده می‌شود.
نمای داخلی: کلاسیک اما پیشرفته
اگرچه نمای داخلی در نگاه اول یک طراحی متداول از شرکت مرسدس بنز در دهه 70 میلادی را فریاد می‌زند، اما با نگاهی دقیق‌تر، به سرعت متوجه خواهید شد که برخی از المان‌های داخل کابین نوید از دیدار با یک W116 متفاوت می‌دهد. برند مرسدس بنز یکی از آن معدود برندهای آلمانی بود که در دهه 70 حجم گسترده‌ای از خودروهای خود را با توجه به بازار هدف و سفارش‌های ویژه منطقه‌ای و خریداران عرضه می‌کرد. از این رو وجود تمایزهای بسیار در میان مرسدس بنزهای هم مدل موضوع عجیبی نیست.
با نگاهی به داخل خودرو مشخص می‌شود که روکش صندلی‌ها خوشبختانه از جنس مخمل است. اگرچه وجود چرم حتی از نوع مصنوعی بسیار جلب توجه بیشتری می‌کند و همیشه محبوب‌تر است، اما حقیقت آن است که دوام پارچه در طی سالیان دراز در مقایسه با چرم بیشتر است و مدت زمان طولانی‌تری کیفیت و انسجام خود را حفظ می‌کند. درضمن پارچه در فصول گرم و سرد همواره حس سواری بهتری نیز به راننده منتقل می‌کند. البته لازم به ذکر است که طبق عکس هایی که مشاهده می کنید، به نوع روکشی که در این خودرو بکار رفته، روکش مخملی می گویند و روکش پارچه ای با این مدل کمی متفاوت است.
اما خبری از شیشه بالابرهای دستی نیست. هر چهار در خودرو به شیشه بالابرهای برقی مجهز است. سقف خودرو سانروف (شیبه داخ در اطلاح زبان آلمانی) نسبتاً بزرگی را در خود جای داده و سمت چپ داشبورد خودرو کلید کنترلی چرخشی (از سنت‌های قدیمی خودروسازان ژرمن) را در دل خود جای داده که برای کنترل ویژگی خاصی چون چراغ پارک استفاده می‌شود. همچنین وجود سیستم آب‌پاش و چراغ‌شور برای چراغ‌های جلو، تنظیم ارتفاع اتوماتیک و دستی، سیستم تعلیق بادی-هیدرولیکی (هیدرونئوماتیک که در پارسی به اشتباه هیدروپنوماتیک تلفظ می‌شود)، گیربکس اتوماتیک 3 دنده و البته سیستم تهویه مطبوع که همراهی آن با سانروف در خودروهای آلمانی نشان از آپشنال بودن خودرو دارد، همگی آشکار می‌کنند که قطعاً با یک W116 معمولی مواجه نیستید.
6.9، نهایت تمایز
با بلند کردن کاپوت خودرو و نگاهی به پیشرانه تنونمند آن، همه جنبه‌های تمایز میان این W116 با نمونه‌های مشابه آن به یکباره عیان می‌شود. پیشرانه‌ای متفاوت از نوع V8 که معمولاً در مرسدس بنزهای کلاسیک داخل بازار ایران (تقریباً جز در نمونه‌های R/C107 و برخی W140) یافت نمی‌شود. اما این یک پیشرانه V8 معولی نیست. این پیشرانه حجیم با کد شناسایی M100.985 شناخته می‌شود که حجمی برابر با 6.9 لیتر (6834 سی‌سی) دارد و در مدل‌های مختلف W116، تنها بر نمونه 450SEL 6.9 به کار رفت و با پیشرانه مدل 450SE ساده (بدون پسوند 6.9) که از پیشرانه معمولی‌تر V8 با کد شناسایی M117 به حجم 4.5 لیتر استفاده می‌کند، به اندازه زمین تا آسمان اختلاف فنی دارد.
پیشرانه 6.9 از نوع SOHC (یک میل سوپاپ در سر سیلندر/16 سوپاپ) در حقیقت نمونه ارتقا یافته و بزرگ شده پیشرانه M100 نسل قدیم به حجم 6.3 لیتر (به کارفته در W109 300SEL 6.3) بود که حالا به سیستم انژکتور الکترومکانیکی شرکت بوش به کد شناسایی K-Jetronic مجهز تا با کمک تکنولوژی‌های برتری چون میلنگ، شاتون و پیستون‌های آلومینیومی ساخته شده به روش فورج و استفاده از سیستم روغن کاری مسابقه‌ای ملقب به کارتر خشک (Dry Sump) قدرتی برابر با 286 اسب بخار و گشتاوری برابر با 550 نیوتن‌متر (250 اسب بخار و 488 نیوتون‌متر در نمونه سفارش آمریکا) تولید کند.
بیشتر خودروهای اروپایی به منظور پاس کردن استانداردهای آلایندگی ایالات متحده آمریکا، مجبور به استفاده از سیستم‌های کاهنده گازهای آلاینده (EGR) و ستاپ متفاوت بهره ببرند، از این رو قدرت و گشتاور خروجی پیشرانه‌های 6.9 های سفارش آمریکا از نمونه‌های غیرآمریکایی کمتر است.
در توضیح عملکرد سیستم کارتر خشک باید بیان کرد که این سیستم روغن‌کاری فاقد کارتر است. در نتیجه روغن موتور در محفظه‌ای جداگانه ذخیره می‌شود که به کمک پمپ روغن مخصوص سیستم کارتر خشک از داخل مخزن مکیده شده و با فشار بسیار بالا به درون جورنال‌های روغن درون موتور ارسال می‌شود و در مسیر برگشت پس از گذر از رادیاتور خنک‌کننده، مجدد به مخزن ذخیره بازمی‌گردد. این سیستم بیشتر در خودروهای مسابقه‌ای اسپرت کاربرد دارد که شورولت کوروت یکی از قدیمی‌ترین استفاده‌کنندگان این سیستم از گذشته تاکنون است.
از ویژگی‌های برتر این نوع سیستم روغن کاری می‌توان به افزایش فشار روغن کاری و در نتیجه بهبود کیفیت روانکاری و کاهش اصطکاک و حرارت قطعات، افزایش طول عمر پیشرانه، پیوستگی و عدم افت فشار روغن در شرایط بحرانی (تخت‌گاز و ترمزگیری شدید، سربالایی و سرپایینی تند، عبور از پیچ‌های بزرگ با سرعت بالا) اشاره کرد که باعث می‌شود پیشرانه تحت هیچ شرایطی دچار تشنگی روغن نشود. از دیگر مزیت‌های استفاده از این سیستم اسپرت که از طراحی آن نشات می‌گیرد می‌توان به سالم و تمیز ماندن روغن در دراز مدت و عدم نیاز به تعویض روغن و فیلتر در بازه‌های کوتاه اشاره کرد که باعث می‌شود فواصل هر بار تعویض روغن در پیشرانه M100 6.9 به 20 هزار کیلومتر افزایش یابد که بسیار اقتصادی و کاربردی است. این پیشرانه همچنین از لیفترهای (انگشتی) هیدرولیکی استفاده می‌کند که با توجه به نوع سیستم روغن کاری عمر بسیار بالایی دارند. واشر سرسیلندر به کار رفته در پیشرانه 6.9 نیز از نوعی است که نیاز به تورک کشی مجدد پیچ‌های سرسیلندر را از بین می‌برد و از این رو این پیشرانه تا 80 هزار کیلومتر اول نیاز چندانی به رسیدگی فنی و آچارکشی ندارد. مجموعه مسائل فنی مطرح شده باعث شده است که پیشرانه 450SEL 6.9 مورد بررسی خودروبانک نیز با کارکرد واقعی 156 هزار کیلومتری تا کنون هیچ‌نیازی به تعمیر پیشرانه پیدا نکند. البته نباید از یاد برد که همه این پیچیدگی‌های فنی در کنار کمیاب بودن قطعات فنی پیشرانه باعث می‌شود فرایند تعمیرات احتمالی بیشتر به یک کابوس گران قیمت شبیه شود تا یک رویه لذت بخش برای یک مالک ماشین باز.
مرسدس بنز 450SEL 6.9 با وجود استفاده از گیربکس اتوماتیک 3 سرعت به کد W3B 050 و داشتن وزن 1985 کیلوگرمی، تنها با تکیه بر پیشرانه‌ای توانمند، می‌تواند در 7.4 ثانیه به تندی 100 کیلومتر بر ساعت و حداکثر سرعت رسمی 225 کیلومتر بر ساعت (غیر رسمی: 237 کیلومتر بر ساعت) دست یابد. زمان تست درگ 402 متر برای این خودرو برابر با 15.4 ثانیه با حداکثر سرعت 145 کیلومتر بر ساعت عنوان شده در حالی که مصرف متوسط سوخت 20 لیتر در هر یک صد کیلومتر را از خود بر جای می‌گذارد.
ویژگی‌های فنی پیشرانه M100 باعث شد تا W116 های مجهز به این پیشرانه به منظور تمایز با 450SE های M117 از سوی مهندسان و کارگران خط تولید به صورت اختصاری با نام 6.9 خطاب شوند. این خودرو بخصوص در ایران نیز بر اساس همین عدد به "شش و نه" مشهور شده است.
6.9 در بازار جهانی
در زمان عرضه 450SEL 6.9 به بازار جهانی، این خودرو در سگمنت سواری‌های شخصی لوکس هم رده با محصولات لوکس کادیلاک در بزرگ‌ترین بازار خودرویی جهان قرار می‌گرفت. مرسدس بنز از دیرباز تنها خودروساز غیرآمریکایی تولیدکننده انبوهی بود که با تکیه بر پیشرانه M100 توانست در زمینه قدرت سایه آمریکایی‌ها را دنبال کند. از دیدگاه فنی و آپشنی 450SEL 6.9 برتری‌های بسیاری نسبت به محصولات کادیلاک داشت که استفاده از سیستم تعلیق مستقل هیدرونئوماتیک در هر چهار چرخ، امکان ارائه آپشن‌های سفارشی چون صندلی گرم‌کن‌دار، سیستم تنظیم زاویه چراغ‌های جلو، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک پیچیده مجهز به کمپرسور آمریکایی، آینه‌های برقی، سیستم ترمز ضد قفل (ABS تنها در مدل‌های 1079 در صورت سفارش) و ... برخی از این برتری‌ها است.
اما مشکل مرسدس بنز قیمت تمام شده این خودرو در برابر رقبا بود. دو رقیب اصلی 450SEL 6.9 دو مدل کادیلاک سِویل (سایز متوسط) و فیلیت‌وود لیموزین سری 75 (سایز بزرگ) بود که هر دو در حدود 16 هزار دلار قیمت داشتند. این در حالی بود که قیمت پایه یک دستگاه 450SEL 6.9 برابر با 40 هزار دلار و پس از واردات به خاک آمریکا و پرداخت حق عوارض و هزینه‌های جانبی حدود 53 هزار دلار (بیش از 3.2 برابر قیمت یک کادیلاک هم کلاس) قیمت می‌خورد.
این اختلاف قیمت فاحش باعث شد 450SEL 6.9 از دیدگاه قیمت مخصوصاً در بازار آمریکا، بسیار فراتر از لوکس‌های آمریکایی و پایین‌تر از ابرلوکس‌های اروپایی چون رولزرویس قرار بگیرد و به منظور توجیح قیمت آپشن‌های متنوع خود را به رخ خریداران بکشد. اما حقیقت آن بود که قرارگیری در کنار ابرلوکس‌هایی چون رولزرویس برای مرسدس بنز تولید انبوه کار، در عمل ممکن نبود. به همین دلیل میزان فروش مدل افسانه‌ای 450SEL 6.9 در بازه پنج ساله تولید تنها به 7380 دستگاه خلاصه شد تا این مدل بخصوص نه‌تنها در ایران، بلکه در بازار جهانی نیز یکی از ستاره‌های سهیل مرسدس بنز باشد و البته آن را به یک خودروی کلکسیونی کمیاب و با ارزش در این روزگار تبدیل کند.
امروزه یک دستگاه 450SEL 6.9 در بازار جهانی وابسته به میزان کارکرد، نوع سفارش و شیوه نگهداری چیزی در حدود 30 هزار تا 90 هزار دلار قیمت دارد. در پایان خودروبانک از جناب کاوه آهنگرانی، مالک محترم این خودرو، به منظور همکاری در تهیه مقاله آشنایی با 450SEL 6.9 مدل 1976 مراتب قدردانی را به جا می‌آورد.
