آزمایش و نوشته: امین امیری فر
عکس: محسن آل طه
مقدمه
اواخر سال 80 بود که زمزمه ورود یک ژاپنی لوکس با ظاهری زیبا و موتوری قدرتمند در کشورمان به گوش رسید، محصولی از کمپانی معروف نیسان با کد اتاق A33 که در کشورهای مختلف با نام های متفاوت و در ایران و برخی دیگر از کشورها با نام ماکسیما ارائه شد. ماکسیما در ابتدای ورود به کشور یکی از محصولات به روز ژاپنی به حساب می آمد که همزمان با قرارداد مونتاژ در پارس خودرو ایران، هنوز توسط کمپانی نیسان هم به فروش میرسید (این سری از سال 1998 تا 2003 توسط نیسان و در ایران توسط پارس خودرو از سال 2002 تا سال 2012 میلادی ارائه گردید).
شاید برخی به یاد بیاورند که قیمت حدود 40 میلیونی این خودرو در سال 1381 با قیمت یک آپارتمان متوسط در تهران برابری میکرد و داشتن همچین خودرویی برای اکثریت مردم فقط در حد یک رویا بود (اگر بخواهیم با قیمت ملک بسنجیم شاید چیزی در حدود قیمت یک بنز C200 مدل 2015 زمان حال) اما با ثبات قیمت خودرو برای سال های نسبتاً طولانی (قبل از افزایش وحشتناک قیمت دلار) و شرایط اقساطی مناسب پارس خودرو و افت قیمت نمونه های دست دوم، رفته رفته قدرت خرید ماکسیما در کشور افزایش یافت تا تعداد بیشتری از هموطنان داشتن این اتومبیل قدرتمند و با اصالت را تجربه کنند؛ هرچند از سوی دیگر ورود رقبای رنگ و وارنگ (بخصوص کره ای) با آپشن های زیاد و طراحی به روزتر کم کم عرصه را برای پیرمرد چشم بادامی که دیگر جذابیت روزگار جوانی اش را از دست داده بود تنگ تر و تنگ تر کرد و در نهایت این خودرو محبوب با پایان قرارداد دو شرکت در سال 1391 از خط تولید خارج گردید. هم اکنون نیز نمونه های دست دوم آن بسته به سن و سال، سلامت و نوع گیرباکس از 40 تا کمی بیش از 100 میلیون تومان در بازار خرید و فروش می شوند.
شاید خیلی ها خرید یک اتومبیل دست دوم که از خط تولید خارج شده، آن هم با فن آوری قدیمی، مصرف سوخت بالا و آپشن های نه چندان زیاد را اشتباه محض بدانند اما طرفداران وفادار ماکسیما معتقدند علیرغم همه ی این صحبت ها و با وجود خودروهای جدید و متنوعی که به بازار آمده، این محصول هنوز هم حرف های زیادی برای گفتن دارد، ما هم به احترام این هواداران چند ساعتی با یکی از نمونه های دست دوم سالم ماکسیما دنده اتوماتیک (مدل 1389) همراه شدیم تا نگاهی نزدیک تر به این قلدر آسیایی بیاندازیم و ببینیم چند مرده حلاج است!
طراحی ظاهری
با اولین نگاه به بدنه باید اعتراف کرد که ماکسیما در عین سادگی همچنان زیبا و با ابهت است و شاید تنها مشکل طراحی آن حالت قدیمی چهره اش باشد که البته با نگاهی به سال طراحی (یعنی حدود 17 سال پیش) طبیعی به نظر میرسد. به هر حال این شکل و شمایل برای سال 2015 کمی از مد افتاده شده و دیگر مثل قدیم، سرها را به سمت خود بر نمیگرداند.
به غیر از این مورد، نمیتوان ایراد زیادی به ظاهر ماکسیما گرفت. کاپوت بزرگ با خطوطی که از کنار جلوپنجره و بالای چراغ ها به سمت کابین کشیده شده اند به همراه جلو پنجره استیل و چراغ های خوش حالت و سپری ساده اما شیک که مثل اکثر اتومبیل های قدیمی کاملاً از بدنه بیرون زده، در مجموع ظاهری سنگین به دماغه خودرو بخشیده اند.
در قسمت جانبی هم برخلاف بسیاری از خودروهای امروزی از خطوط و منحنی های برجسته خبری نیست و نیم رخ ماکسیما در نهایت سادگی طراحی شده که با حالت کلاسیک جلویی اتومبیل هماهنگی کافی دارد. طرح رینگ های آلومینیومی 5 پره 16 اینچی که در حالت فابریک کارخانه کفش های 215/55/R16 به پا می کنند می توانست زیباتر از این ها باشد و به جذابیت نمای جانبی (که خیلی به طرح رینگ ها وابسته است) کمک نماید.
البته همانطور که در تصاویر مشخص است مالک خودرو مورد آزمایش رینگ ها را به سلیقه خود با مدل بزرگتر و زیباتر تعویض کرده که این کار اثر مثبتی روی نمای جانبی داشته است (حالا که بحث تعویض رینگ و لاستیک شد یک نکته ی کوچک هم داخل پرانتز بگوییم و آن اینکه بهتر است هنگام تعویض رینگ و لاستیک جدای از بحث کیفیت و زیبایی، قطر کلی چرخ را تغییر ندهیم. در صورت استفاده از رینگ های کمی بزرگتر می توان با کاهش فاق لاستیک، افزایش قطر رینگ را جبران کرد تا در مجموع قطر کلی چرخ تغییر چندانی با حالت استاندارد نداشته باشد، البته این کار یعنی کوتاه شدن فاق لاستیک، سواری را کمی خشک تر می کند اما بدلیل حفظ استاندارد کلی و افزایش پایداری ارزش اش را دارد).
در قسمت انتهایی خودرو با یک بال عقب (که تا حدودی حالت کلاسیک ماکسیما را با حال و هوای اسپرت تلفیق کرده) روبرو می شویم که بهمراه چراغ هایی بزرگ و سپری برآمده همانند دماغه اتومبیل گرد کهنگی بر چهره دارد اما همچنان زیباست. شاید بتوان چهره نیسان ماکسیما را به یک مرد میانسال خوش تیپ تشبیه کرد که هرچند جذابیت 30 سالگی اش را از دست داده اما با بدنی تنومند، موهای جوگندمی و لبخندی از روی اعتماد به نفس همچنان این شانس را دارد که نظرخیلی ها را به سوی خود جلب نماید!
طراحی داخلی
با ورود به داخل کابین با فضایی باز، صندلی هایی راحت و داشبوردی با کیفیت مناسب مواجه می شویم. تودری ها نیز از نظر کیفیت در وضعیت خوبی قرار دارند. فرمان خوش دست و دید اطراف مناسب است و ارگونومی لازم در قسمت های مختلف اتومبیل رعایت شده، ضمن اینکه فضاهای زیادی هم جهت قرار دادن اجسام مختلف در اختیار داریم که از آن جمله می توان به محفظه بالای ساعت در قسمت مرکزی داشبورد، داخل زیر آرنجی، جالیوانی کشویی سمت شاگرد و کنار ترمز دستی و ... اشاره کرد. وجود طرح چوب نیز تا حدودی جلوه لوکس و کلاسیک به برخی قسمت های کابین بخشیده اما باز هم مجبوریم ایرادی که در طراحی بدنه ماکسیما مطرح شد یعنی حس قدیمی بودن را اینجا هم تکرار کنیم.
در واقع خلاقیت منحصر به فردی جهت چشم نوازی کابین در این محصول نیسان به چشم نمی آید، هرچند ناخودآگاه داریم این محصول را با خودروهای جدیدتر مقایسه می کنیم که این کار شاید خیلی منصفانه نباشد.
در شرایطی که امروزه بسیاری ازخودروهای معمولی با صندلی های چرمی ارائه می شوند مشاهده پارچه روی صندلی های ماکسیما کمی توی ذوق میزند ولی بسیاری معتقدند اگر قرار باشد روکش چرمی در بهترین کیفیت ارائه نگردد نه تنها مزیت خاصی (به غیر از نظافت ساده تر) نسبت به نوع پارچه ای ندارد بلکه آسیب پذیرتر و در برخی شرایط مثل نور شدید آفتاب آزار دهنده تر از نوع معمولی خواهد بود و این نکته هم فراموش نکنیم که پارچه های مخمل صندلی های ماکسیما انصافاً کیفیت بسیار مطلوبی دارند.
در یک جمع بندی کلی نیسان ماکسیما نسبت به محصولات هم سن و سال خودش طراحی زیبا و لوکسی داشته و هنوز هم از نظر ابهت و جذابیت حرف هایی برای گفتن دارد اما در گذر زمان با مشکل قدیمی و تکراری شدن روبرو شده و دیگر قادر نیست مثل یک دهه قبل روی فاکتور زیبایی به عنوان یکی از برگ های برنده اصلی اش حساب باز کند.
امکانات رفاهی و ایمنی
زمان شروع مونتاژ ماکیسما وجود آپشن هایی مثل ایربگ راننده و سرنشین، ترمزهای چهار چرخ دیسکی (مجهز به سیستم های کمکی ABS، EBD، BAS)، رینگ های اسپرت 16 اینچی، سیستم تهویه مطبوع خودکار، آیینه ها و شیشه های برقی، سی دی چنجر، صندلی های برقی جلو و صندلی های تاشو عقب، مه شکن و ... امکانات مناسبی به حساب می آمدند اما اکنون توقعمان بالاتر رفته و جای خالی بسیاری از آپشن ها مثل ESP، ایربگ های جانبی، سانروف (تعداد محدودی به شکل سفارشی توسط کمپانی به آپشن سانروف مجهز شدند)، کامپیوتر سفری، گرمکن صندلی، گیرباکس مجهز به تیپ ترونیک و ... را پشت فرمان ماکسیما احساس می کنیم.
البته ناگفته نماند که در چند سال آخر ماکسیما با عناوین مولتی مدیا و آپشنال با امکاناتی از قبیل پخش تصویری و دوربین دنده عقب و کروز کنترل با قیمت بالاتر عرضه شد اما همچنان از نظر امکانات رفاهی و ایمنی در مقابل رقبای امروزی حرف زیادی برای گفتن ندارد.
پیشرانه و توانایی های حرکتی
به جذاب ترین قسمت این هیولای پا به سن گذاشته آسیایی رسیدیم. هر جا نامی از ماکسیما برده می شود همه به یاد اتوبان های خلوت و حس خوب تخت گاز با یک موتور سر حال قدرتمند می افتند! موتور تنفس طبیعی 6 سیلندر خورجینی (یا همان v) با کد VQ30DE، با حجم 2988 سی سی و 24 سوپاپ که می تواند 227 (برخی منابع 230) اسب بخار را در دور 6400 در اختیار راننده قرار دهد صحبتی برای دوست داران قدرت باقی نخواهد گذاشت. گشتاور این موتور در بهترین حالت عدد 288 (برخی منابع 294) نیوتن متر در دور موتور 3600 را نشان می دهد که عدد بسیار خوبی است.
این موتور قدرتش را توسط گیرباکس اتوماتیک 4 سرعته و یا دستی 5 سرعته به چرخ های جلو منتقل می کند و با توجه به وزن حدود 1.4 تن، قادر خواهد بود در عرض 8.4 ثانیه (مدل دنده ای حدود 7.2 ثانیه) به سرعت 100 کیلومتر برساعت رسیده و شتابگیری را تا سرعت 230 (مدل دنده ای 255) کیلومتر بر ساعت ادامه دهد.
ضمناً این موتور قدرتمند با توجه به حجم بالا، بویژه در نمونه اتوماتیک اشتهای زیادی برای مصرف سوخت خواهد داشت و در داخل شهری مثل تهران به ازای هر 100 کیلومتر حدود 13.5 لیتر از باک 70 لیتری آن کاسته می شود و در صورت ترافیک شدید یا شتابگیری های مداوم این عدد حتی می تواند بالاتر نیز برود (احتمالاً الان طرفداران موتورهای 6 سیلندر زیر لب می گویند نوش جانش). اما در مسیرهای باز خارج از شهر داستان متفاوت است و نیسان ماکسیما برای یک رانندگی متناسب با سرعت های مجاز مصرف چندان وحشتناکی نخواهد داشت چرا که پشت فرمان یک اتومبیل قدرتمند نیازی به استفاده از دورهای بالای موتور ندارید و کافیست با نوازش ملایم پدال گاز به حرکت خود ادامه داده تا مصرف را حتی به کمتر از 9 لیتر در صد کیلومتر برسانید (هرچند باز هم نمی توان از واژه کم مصرف برایش استفاده کرد و اگر بخواهیم با خودروهای روز مقایسه کنیم همچنان انگ پر مصرف بودن بر پیشانی ماکسیما خواهد ماند).
با وجود این همه قدرت، لقب "سلطان جاده های ایران" که علاقه مندان ماکسیما زمانی برای خودرو محبوبشان انتخاب کرده بودند عنوانی برازنده به نظر می رسید اما در شرایط امروز که یک ب ام وه 4 سیلندر 2 لیتری (البته توربو) در حدود 6.1 ثانیه از مرز 100 کیلومتر عبور می کند و جاده های کشور جولانگاه انواع پورشه و مازراتی و ... شده، این عنوان بیشتر حالت تشریفاتی پیدا کرده است! هرچند ماکسیما هنوز هم نسبت به هم قیمت ها خودروی قدرتمندی محسوب می شود.
قیمت لوازم یدکی
شاید بتوان یکی از مزیت های ماکسیما سواری را قیمت مناسب قطعات یدکی آن دانست. اگر اکنون صفر کیلومتر این اتومبیل تولید می شد احتمالاً قیمتی حدود 120 میلیون تومان داشت، با این حال و با وجود کیفیت مناسب قطعات ماکسیما، با قیمت های نسبتاً مناسب لوازم روبرو هستیم که شاید دلیل اصلی آن ارائه طولانی مدت ماکسیما در کشورمان باشد، هرچند بدلیل خروج این اتومبیل از خط تولید ممکن است این برتری پایدار باقی نماند.
تجربه رانندگی
پشت فرمان نشسته و با استارت موتور 3 لیتری، ماکسیما را از خواب بیدار می کنیم! آمپرها و نشانگرها که پشت طلق دودی مخفی شده بودند با چرخاندن سویچ، روشن و قابل رویت می گردند. نکته ی مثبتی که قبل از حرکت به نظر می رسد دید اطراف مناسبی است که علیرغم ابعاد بزرگ اتومبیل (طول 4930 میلیمتر، عرض 1780 میلیمتر و ارتفاع 1435 میلیمتر) حس تسلط کافی را برای راننده به ارمغان می آورد، هر چند با این حس تسلط هم نمی توان یک خودروی نزدیک به 5 متری را به راحتی در جا پارک های کوچک شهرهای شلوغ جا داد.
دنده را در حالت D قرار داده و پا را روی پدال گاز فشردیم تا جذاب ترین قسمت ماکسیما یعنی توانایی های موتور مورد آزمایش قرار گیرد. متاسفانه ماکسیما هم مثل اکثر هم نسل های خودش در نمونه ی اتوماتیک بخش زیادی از قدرت را بدلیل گیرباکس 4 سرعته ی قدیمی هدر می دهد و هنگام شتابگیری با اختلاف نسبتاً زیادی از برادر دو قلوی دنده دستی اش عقب خواهد افتاد، هرچند با این وجود آنقدر اسب و گشتاور زیر کاپوت داریم که حتی با این نقص هم با شتاب رضایت بخشی از جا کنده شویم. دنده های یک و دو عملکرد مناسبی دارند و طبق اعلام کمپانی در عرض 8.4 ثانیه عقربه سرعت سنج را از عدد 100 عبور خواهند داد اما با رفتن به دنده 3 بدلیل ضرایب خاص گیرباکس و سبکی دنده های 3 و 4 افت روند افزایش سرعت کاملاً محسوس است، البته منظور ما از این افت، کم آوردن خودرو و یا عدم کشش در جاده های خارج شهری و به مشکل خوردن راننده نیست، اما با یادآوری 227 اسبی که افسارشان در دستمان است، توقعمان قدری بالاتر بود.
به هر شکل ماکسیما اتوماتیک نسبت به سن و سال و قیمتش قدرت و شتاب مناسبی در اختیار ما قرار داد، اما اگر بخواهیم با 6 سیلندرهای کمی جدیدتر بسنجیم باید گفت بر خلاف تصور عمومی ماکسیما دنده اتومات شتاب چندان اعجاب انگیز و بی رقیبی ندارد و مثلاً در برابر خودروهایی مثل آزرا و سوناتا 6 سیلندر 3.3 لیتری (با موتورهای کمی بزرگتر و در عوض وزن سنگین تر) شانس زیادی نخواهد داشت. البته نمی توان نسبت مناسب اسب بخار به وزن و در کنار آن نسبت مناسب اسب بخار به پول پرداختی ماکسیما را نادیده گرفت اما سوای این موارد به نظر می رسد یکی از دلایل شهرت ماکسیما به غول کُشی و رقابت با خودروهای قویتر (و گرانتر) در سال های گذشته مقایسه تا حدودی ناعادلانه نمونه دنده ای آن با رقبای اتوماتیک بوده است، چراکه با نگاهی به بازار مشاهده خواهیم کرد در زمان اوج گیری ماکسیما، اکثر اتومبیل های 6 سیلندر آلمانی، ژاپنی و کره ای در کشورمان تنها با گیرباکس اتوماتیک عرضه شدند (آن هم نسل قدیم گیرباکس های اتوماتیک که از نظر کارایی با نمونه های امروزی فاصله زیادی داشتند) و ماکسیما 3 لیتری دنده ای هم با توجه به قدرت قابل توجهی که داشت می توانست برای این اتومبیل های قوی اما اتومات شاخ و شانه بکشد ( برای درک بهتر این مسئله می شود رنو مگان 1600 را مثال زد که با گیرباکس دنده ای شتابی تقریباً مشابه مگان 2000 اتوماتیک دارد!).
فشار روی پدال گاز را کم کرده تا دقتمان روی سایر ویژگی های ماکسیما متمرکز شود. کیفیت مناسب قطعات کابین و صندلی های راحت به همراه محیطی ساکت و دید کافی، رانندگی با این اتومبیل را روان و لذت بخش ساخته؛ در عین حال هر زمان هم بخواهید از این آرامش به هیجان برسید کافیست کمی پدال گاز را فشرده تا واکنش مناسبی از این هیولای رام شده ژاپنی دریافت نمایید. فضای پا و راحتی صندلی های عقب هم مناسب است اما اگر پشت فرمان با خشونت با سرعت گیرها و چاله ها رفتار کنید کوبش کمک های عقب صدای سرنشینان پشتی را در خواهد آورد!
خوب تا اینجای کار که کیفیت سواری ماکسیما مطلوب ارزیابی شد و شاید حتی از برخی اتومبیل های گرانقیمت تر هم بهتر باشد اما وقتی قصد داشته باشیم در یک مسیر پر پیچ و خم از حداکثر توانایی موتور بهره بریم با یک مشکل مواجه خواهیم شد! این مشکل که ازهمان اوایل ورود ماکسیما هم مطرح و توسط بسیاری از دارندگان این اتومبیل تایید شد هندلینگ ضعیف (بخصوص نسبت به توانایی های حرکتی اش) است. بسیاری معتقدند قدرت ماکسیما فقط برای گاز دادن در مسیر مستقیم مناسب بوده و بهتر است در سرعت های بالا، خیلی با فرمان بازی نکنیم وگرنه کنترل قسمت انتهای خودرو کار هر راننده ای نخواهد بود! با سوال از یکی از متخصصین ماکسیما او این مشکل را مربوط به سیستم تعلیق و یکپارچه بودن اکسل عقب به اضافه تقسیم وزن نامناسب خودرو دانست. اگر هنگام پیچیدن به یک ناهمواری هم برخورد کنید، مشکل دررفتن قسمت انتهایی اتومبیل، بدتر هم خواهد شد.
البته ما توقع پایداری در حد یک کوپه خوابیده کف اسفالت یا حتی یک سدان اسپرت از این اتومبیل بزرگ و خانوادگی نداریم و ماکسیما هم برای رانندگی نرمال و سرعت های مجاز به این راحتی ها تسلیم فشار جی وارده نمی شود اما حس و حال عدم تعادل و سبکی انتهای اتومبیل، هنگام فرمان دادن های سریع و یا پیچ های تند بخصوص در سرعت های بالا کاملاً مشهود است ضمن اینکه باید به یاد داشته باشیم این مونتاژی پارس خودرو فاقد سیستم کمکی ESP است و اگر قسمت عقب خودرو بخواهد از کنترل خارج شود کمکی به جز مهارت شخص راننده و البته دعای خیر مادرش برای بازگشت به مسیر وجود نخواهد داشت!
درمورد عملکرد ترمزها هم می توان از عبارت "قابل قبول" و یا "کمی بالاتر از متوسط" استفاده کرد، در واقع هرچند ترمزهای 4 چرخ دیسکی که به سیستم های ضد قفل (ABS)، توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) و سیستم ترمز کمکی (BAS) مجهز شده اند در سرعت های عادی مناسب به نظر می رسند اما با توجه به توانایی های حرکتی و حداکثر سرعت ماکسیما، وجود ترمزهای قوی تر قطعاً می توانست حس اعتماد به نفس بیشتری به راننده بدهد.
از اتومبیل پیاده شده و نگاهی به صندوق عقب می اندازیم، همانطورکه از یک اتومبیل با این ابعاد انتظار می رفت فضای کافی مثل داخل خودرو برای صندوق عقب نیز در نظر گرفته شده و کمبودی ازاین حیث احساس نخواهید کرد.
نتیجه گیری
در یک جمع بندی کلی می توان مزایای اصلی ماکسیما را در قدرت موتور مناسب، کیفیت خوب و اتاق راحت و جادار خلاصه کرد و در آن روی سکه نقاط ضعفی مثل کمبود امکانات روز، مصرف سوخت بالا و گیرباکسی قدیمی که بهمراه هندلینگ ضعیف امکان بهره برداری از همه قدرت ماکسیما را دشوار ساخته جلب نظر می کنند.
در هر صورت انتخاب بسیار دشوار خواهد بود، از طرفی با توجه به توقف تولید ماکسیما قیمت نمونه های مدل بالا (1391) به شکل عجیبی افزایش یافته و حتی برخی فروشندگان قیمت هایی حدود 105 یا 110 میلیون تومان را برای اتومبیل 3 ساله شان طلب می کنند، که با این رقم شاید خرید خودروهای دست دوم دیگری مثل هیوندای آزرا 2010، سوناتا YF و نیسان تیانا، حالا با یکی دو مدل پایین تر اما آپشن های زیاد و طراحی و فن آوری های جدید، توجیه بیشتری داشته باشد.
اما از طرف دیگر برای مدل های پایین که قیمت های کمتری هم دارند نیسان ماکسیما می تواند گزینه ی مناسبی نسبت به رقبا باشد چرا که هنگام خرید اتومبیل های قدیمی تر کیفیت و ماندگاری قطعات اهمیت بیشتری پیدا می کند و نیسان ماکسیما از این حیث خودروی قابل اعتمادی است. در واقع با سوالی که از تعدادی از دارندگان ماکسیما پرسیده شد، به غیر از ایراداتی در گیرباکس که گویا در ماکسیما کمی شایع بوده، برای سایر قسمت ها از بابت ماندگاری رضایت کافی وجود داشته است. همچین برای عاشقان شتاب و سرعت داشتن نمونه دنده ای ماکسیما با توجه به رقم نه چندان زیاد پرداختی نیاز برای شتابگیری و سرعت (البته در مسیر مستقیم!) را به خوبی طرف خواهد نمود.
در پایان جا دارد از آقای امیر آل طه که وقت و اتومبیلشان را در اختیار گروه خودروبانک قرار دادند تشکر و قدردانی نماییم.