اگر بخواهید روح بازار خودرویی کشورهای حاشیه خلیج فارس را با یک خودرو توصیف کنید، آن خودرو حتماً لندکروزر خواهد بود. لندکروزر بیش از نیم قرن است که در بازار خاورمیانه حضور دارد و خودروی مورد علاقه بیشتر آفرود سواران محسوب می‌شود. محبوبیت لندکروزر در خاورمیانه بی‌دلیل نیست، این خودرو مورد استفاده قشر عظیمی از آفرود سوارها قرار گرفته و تا نیروهای امنیتی نیز از آن استفاده می‌کنند. اما در بازار خودروی ایران بیش از اینکه از قابلیت‌های آفرود آن استفاده شود، به عنوان یک خودروی لوکس در بازار جای خود را باز کرده است. به جرات می‌توان گفت لندکروزر در بازار خاورمیانه هیچ رقیبی ندارد و تنها رقیب نزدیک آن نیسان پاترول است ولی آن نیز در بازار فروش و نفوذ در بازار هنوز نتوانسته به لندکروزر نزدیک شود و تنها به عنوان یک رقیب قدیمی و لایق محسوب می‌شود.
اکثر افراد تویوتا لندکروزر را به توانایی‌های بالا، کاربردی بودن و دوام بالا می‌شناسند. متاسفانه همین دوام و کیفیت ساخت بالای این خودرو باعث شده تا لندکروزر افت قیمت زیادی در بازار دست دوم نکند و این خبر خوبی برای کسانی که دنبال خودروی دست دوم هستند، نیست. حتی لندکروزرهای با سن بیشتر از 10 سال نیز قیمت خود را در حاشیه خلیج فارس به خوبی حفظ می‌کنند. در ایران هم که حکایت جداست و لندکروزهای 10 ساله قیمت میلیاردی هم دارند.
تویوتا لندکروزر در نسل‌های نخست خود، خودرویی صرفاً آفرودی بود و بیشتر آن را با لقب لندروور ژاپن می‌شناختند اما در سال 1998 و رونمایی از سری 100، جهشی بزرگ برای این خودرو اتفاق افتاد. این خودرو که در سال 1999 وارد بازار امارات شد، توانست به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند. تویوتا لندکروزر سری 100 در مقایسه با نسل‌های قبلی خود، خودرویی بزرگ‌تر بود، همچنین در بحث ایمنی نیز این خودرو حالا به برخی تجهیزات مدرن مجهز شده بود. در سری 100 تویوتا در ضمن توجه به توانایی‌های آفرودی به قابلیت‌های خودرو روی جاده و کاربردی‌تر شدن آن نیز فکر کرده بود و به همین دلیل برای نخستین بار شاهد استفاده از سیستم تعلیق مستقل دوبل جناغی در جلو بودیم. همچنین برای نخستین بار لندکروزر با موتور V8 نیز قابل سفارش بود. گرچه در بازارهای مختلف لندکروزر در تیپ‌های مختلفی ارائه می‌شد، ولی در ایران دو تیپ آن با نام‌های GXR و VXR بیشتر عرضه شدند. در ادامه این مقاله از خودروبانک نگاهی به سری 100 افسانه‌ای خواهیم داشت و به نکاتی هم اشاره خواهیم کرد که دانستنشان خالی از لطف نیست.
طراحی خارجی و داخلی، قدیمی و شکیل
تویوتا لندکروزر سری 100 دارای طول 4890 میلیمتر، عرض 1940 میلیمتر و ارتفاع 1890 میلیمتر است. فاصله محوری این خودرو نیز 2850 میلیمتر است که نوید بخش فضای جاداری است.
طراحی کلی خودرو بسیار ساده و بیشتر منطبق با استانداردهای دهه 90 است اما به نظر نگارنده در عین سادگی، زیبایی خوبی هم دارد. این خودرو با دو نوع نمای عقب در بازار موجود است، یکی دارای درب عقب دو تکه به شکل آمبولانسی است و زاپاس آن روی در عقب قرار دارد و دیگری مانند خودرویی که در تصاویر می‌بینید، دارای چراغ‌های عقب بزرگ‌تر است و زاپاس آن به زیر خودرو منتقل شده است.
با قدم گذاشتن به داخل کابین نیز همه جا رنگ و بوی دهه 90 را دارد. از فرمان چهارشاخه با طرح چوب گرفته تا داشبورد مربعی شکل. نکته جالب اینجاست که کابین کیفیت خیلی بالایی دارد و پس از این همه سال استفاده، نه تنها به صدا نیفتاده است بلکه خیلی از بخش‌ها مانند روز اول هستند. صندلی‌های لندکروزر نیز راحتی خوبی دارند ولی حمایت آن‌ها از بدن در پیچ‌ها عالی نیست.
پیشرانه، قسمت جالب قضیه
لندکروزر سری 100 با موتورهای مختلفی در بازار جهانی عرضه شد. موتورهای این خودرو شامل موتور 4 لیتری 6 سیلندر خطی دیزلی با نام 1HZ، موتور 4.5 لیتری 6 سیلندر خطی بنزینی با کد 1FZ-FE، موتور 4.2 لیتری 6 سیلندر توربو دیزلی با کد 1HZ-FTE و موتور 4.7 لیتری V8 بنزینی با کد 2UZ هستند. در ایران تنها موتورهای بنزینی این خودرو عرضه شدند. تیپ‌های GXR دارای موتور 6 سیلندر خطی و تیپ‌های VXR نیز دارای موتور V8 هستند.
شش سیلندری که یک عمر برایتان کار می‌کند
پیشرانه شش سیلندر خطی 1FZ-FE که مدل مورد آزمایش ما نیز از آن استفاده می‌کند، از سال 1993 تا 2009 روی خط تولید بود. این پیشرانه با حجم دقیق 4476 در لکسوس LX450 نیز مورد استفاده قرار گرفته است. این پیشرانه توانایی تولید 215 اسب بخار قدرت در 4600 دور بر دقیقه و 373 نیوتون متر گشتاور در 3600 دور بر دقیقه را دارد. این پیشرانه تنفس طبیعی به عنوان جایگزین پیشرانه قدیمی 2F به بازار معرفی شد. اولین بار تویوتا لندکروزر سری 70 به پیشرانه 1FZ-FE مجهز شد. این پیشرانه هنوز نیز حجیم‌ترین موتور 6 سیلندر خطی تویوتا است.
بلوک موتور از جنس چدنی بوده و قطر پیستون و طول کورس آن به ترتیب 100 میلیمتر و 95 میلیمتر هستند. سرسیلندر از نوع DOHC مجهز به دو میل سوپاپ در بالا و 4 سوپاپ برای هر سیلندر است. جالب است با وجود عدم استفاده از تایپیت هیدرولیکی اما در سرویس‌های دوره‌ای به ندرت نیازی به تنظیم سوپاپ‌ها وجود دارد و تنها هر 100 هزار کیلومتر یکبار باید چک شوند. سرسیلندر موتور 1FZ-FE از آلیاژ آلومینیوم ساخته شده است. این سرسیلندر هم وزن کمی دارد و هم خنک‌کاری آن خیلی موثر و کارآمد است. میل سوپاپ‌های فولادی توسط یک زنجیر تایم چرخانده میشوند.
برای این موتور مصرف روغن 1 لیتر در هر 1000 کیلومتر طبیعی است و ویسکوزیته پیشنهادی برای روغن موتور آن 5W-30، 5W-40 و 10W-30 هستند. در این موتور باید از روغن با استاندارد SH استفاده کرد. حجم روغن موتور بدون فیلتر 6.9 لیتر و با فیلتر روغن 7.2 لیتر است. تویوتا پیشنهاد داده که روغن موتور این پیشرانه را قبل از 10 هزار کیلومتر عوض کنید.
مدل‌های اولیه موتور 1FZ کاربراتوری بودند ولی از 1993 سیستم انژکتوری به این موتور اضافه شد. با توجه به ضریب تراکم 9 به یک در این موتور نیازی به استفاده از بنزین سوپر و مکمل‌های سوخت وجود ندارد. موتورهای سری FZ به دوام، گشتاور بالا و نرمی کارکرد شهرت دارند. مکانیک‌ها به ندرت ایرادی از این موتور ذکر کرده‌اند و مشهور است که اگر به خوبی از موتور 1FZ-FE مراقبت شود، 400 هزار کیلومتر نخست را بدون هیچ ایرادی می‌تواند کار کند. تنها ایرادی که به این موتور وارد است مصرف سوخت بالای آن است و به قول معروف خرجی که بابت تعمیرات نمی‌دهید را باید برای بنزین کنار بگذارید!
موتور V8، قدرتمند، تشنه و با دوام
موتور دوم که در لندکروزرهای VXR دیده می‌شود، از نوع 8 سیلندر V شکل و با کد 2UZ-FE است. موتورهای سری UZ همگی 8 سیلندر 32 سوپاپ هستند و بیشتر برای استفاده در خودروهای لوکس و شاسی‌بلندهای تویوتا و لکسوس طراحی شده‌اند. مدل 2UZ-FE در کارخانه تویوتا در تاهارا آئیچی و کارخانه موتورسازی تویوتا در آلاباما ساخته می‌شد. بر خلاف دیگر مدل‌های موتورهای UZ یعنی موتورهای 1UZ و 3UZ، در موتور 2UZ-FE از بلوک چدنی به جای آلومینیومی استفاده شده تا دوام موتور بیشتر شود. موتور 2UZ-FE مخصوص استفاده در خودروهای SUV است و به همین خاطر دارای گشتاور بالایی در دور پایین است.
قطر پیستون‌ها در این موتور 94 میلیمتر و طول کورس آن‌ها 84 میلیمتر است. حجم دقیق این موتور 4664 سی‌سی است و می‌تواند 232 اسب بخار قدرت در 4800 دور بر دقیقه و 422 نیوتون متر گشتاور در 3600 دور بر دقیقه تولید کند. در نسخه‌های مجهز به سیستم VVTi قدرت موتور به 271 اسب بخار در 4800 دور بر دقیقه و گشتاور به 440 نیوتون متر در 3400 دور بر دقیقه افزایش پیدا کرده است.
شاتون‌های موتور 2UZ-FE با روش فورجکاری و سینترینگ به تولید رسیده‌اند و مقاومت بسیار بالایی دارند. پیستون‌ها نیز از آلیاژ آلومینیوم مقاوم به حرارت ساخته شده‌اند. سر سیلندر این موتور آلومینیومی است و برای هر سیلندر 4 سوپاپ و مجموعاً 4 عدد میل سوپاپ وجود دارند (دو میل سوپاپ در هر سر سیلندر). میل سوپاپ‌های هوا در این موتور توسط یک تسمه تایم چرخانده میشوند و میل سوپاپ دود هم با یک چرخ دنده به میل سوپاپ هوا متصل است. به این ترتیب بین تسمه تایم و میل سوپاپ دود ارتباط مستقیم وجود ندارد. در موتور 2UZ-FE نیز خبری از تایپیت‌های هیدرولیکی نیست و باید سوپاپ‌ها را هر 100 هزار کیلومتر تنظیم کرد ولی در عوض از طراحی خاصی در شیم‌ها استفاده شده است تا عمر و دوام بالایی داشته باشند. تسمه تایم این موتور باید هر 90 تا 100 هزار کیلومتر یک بار تعویض شود.
در خصوص روغن موتور مناسب برای موتور 2UZ-FE باید به ویسکوزیته 5W-30 اشاره کرد. همچنین روغن موتور این پیشرانه حتماً باید با استاندارد SL یا SJ باشد. حجم روغن موتور بین 6.4 تا 6.8 لیتر با فیلتر و 5.7 تا 6.4 لیتر بدون فیلتر است. مصرف روغن نیم لیتر در هر 1000 کیلومتر برای این موتور طبیعی است و بهتر است روغن را پیش از 8 هزار کیلومتر تعویض کرد (بهترین زمان تعویض روغن در این موتور 5 هزار کیلومتر است). اگر در خصوص شمع‌های موتور 2UZ-FE سوال داشته باشید، باید بگوییم که برای این موتور بهترین شمع‌ها NGK: IFR6A11 و Denso: SK20R11 هستند.
در خصوص نقاط منفی موتور 2UZ-FE نیز بسیاری نکته خاصی را جز مصرف بالا ذکر نکرده‌اند. این موتور به گفته بسیاری از منابع در صورت استفاده از روغن موتور خوب 500 هزار کیلومتر نخست را هیچ ایرادی نخواهد داشت. موتورهای سری UZ کلاً موتورهایی بودند که آمار خرابی خیلی پایینی داشته و موتورهایی بسیار قابل اعتماد هستند.
پشت فرمان J100
تویوتا لندکروزر سری 100 یک شاسی‌بلند سنتی است و از شاسی نردبانی استفاده می‌کند. بنابراین رانندگی با آن برای افرادی که قبلاً فقط خودروهای کراس‌اوور سوار شده باشند، کمی نیاز به عادت دارد. چیزی که در هنگام حرکت جلب توجه می‌کند، واکنش‌های متفاوت خودرو در مقایسه با کراس‌اوورها است. با هر ترمزی دماغه بیش از حد به پایین رفته و در شتاب‌گیری نیز به بالا حرکت می‌کند و میزان این حرکت نسبت به کراس‌اوورها خیلی بیشتر است. فرمان تویوتا لندکروزر سری 100 نیز اطلاعات خاصی از سطح مسیر به شما منتقل نمی‌کند و این نقطه ضعف را قبلاً در نسل سری 200 نیز دیده بودیم. پس هیچ انتظار نداشته باشید که خودرویی شبیه به نیسان مورانو یا بی ام و X3 باشد. در پیچ‌ها باید حواستان هم باشد که لندکروزر سری 100 در تیپ‌های GXR فاقد سیستم کنترل پایداری است و تنها به ترمز ضد قفل و دو ایربگ جلو باید اتکا کنید. البته در مدل‌های 8 سیلندر وضعیت کمی بهتر است.
در هنگام رانندگی نیز وزن بیش از 2 تنی خودرو کاملاً خود را نشان می‌دهد ولی جالب است که موتور خودرو حتی در مدل شش سیلندر نیز به خوبی از پس این وزن بر می‌آید. در تجربه کوتاهی که یکبار با مدل 8 سیلندر داشتم، واقعاً از گشتاور بالای موتور لذت بردم به طوری که شیب‌هایی را که کراس‌اوورها به سختی و با دورخیز طی می‌کردند را با کم‌ترین فشار به پدال گاز و بی‌نگرانی با لندکروزر طی کردیم.
در خصوص شتاب اولیه فوق چندانی بین مدل 6 و 8 سیلندر وجود ندارد ولی در سرعت‌های بالاتر از 100 کیلومتر بر ساعت مدل 8 سیلندر برتری خود را به خوبی نشان می‌دهد.
هر دو مدل 6 و 8 سیلندر لندکروزر مصرف سوخت فاجعه باری دارند و ما نتوانستیم به عدد میانگینی کمتر از 14 لیتر در هر 100 کیلومتر دست پیدا کنیم. تویوتا لندکروزرهای 6 سیلندر با گیربکس 4 دنده خودکار و 5 دنده دستی در بازار موجود هستند و مدل‌های 8 سیلندر نیز از جعبه دنده 5 سرعته اتوماتیک استفاده می‌کنند. انتقال نیرو به چرخ‌ها با استفاده از سیستم چهارچرخ محرک انجام می‌شود. سری 100 مانند دیگر مدل‌های لندکروزر از دنده کمکی دو سرعته برخوردار است. گیربکس 4 سرعته فاقد حالت تیپ ترونیک است ولی با این وجود عملکرد قابل قبولی دارد و ایرادی به عملکرد آن نمی‌توان گرفت. در تویوتا لندکروزر هم قفل دیفرانسیل عقب وجود دارد و هم قفل دیفرانسیل مرکزی ولی همه مدل‌ها دارای قفل دیفراسنیل عقب نیستند.
مدل‌های V8 دارای امکانات بیشتری مانند سیستم کنترل پایداری ۷ ایربگ‌های جانبی، سیستم تعلیق تنظیم شونده، تنظیم ارتفاع و تهویه خودکار جلو و عقب هستند.
اگر می‌خواهید لندکروزر بخرید به این موارد توجه کنید
اولین مورد در خرید تویوتا لندکروزر دست دوم این است که حتی‌الامکان به سراغ خودروهایی که زیاد آفرود رفته‌اند، نروید. خودرویی که زیاد آفرود رفته باشد، معمولاً تایرهای مناسبی ندارد. آفرود رفتن زیاد یک خودرو یعنی سیستم تعلیق شامل کمک فنرها و فنرها، به علاوه پیشرانه، زودتر مستهلک خواهند شد. همچنان احتمال ضربه داشتن چنین خودرویی در بخش بدنه نیز زیادتر است.
همانطورکه اشاره کردیم، تویوتا لندکروزر کیفیت ساخت بسیار بالایی دارد ولی عیب این مساله اینجاست که این خودرو ایرادات خود را هم به طور محسوس نشان نمی‌دهد و ممکن است خودرویی ایرادی داشته باشد و متوجه نشوید. پس لازم است حتماً کارشناسی دقیق و تخصصی روی خودرو انجام شود. بهتر است به دنبال دانه‌های شن در جاهایی مثل لوله‌های سیستم تهویه، پشت سپر، پشت داشبورد و درون گلگیرها بگردید. معمولاً خودروهایی که در آفرود پرش کرده باشند، هم زاویه فرمانشان بهم می‌خورد و در هنگام رانندگی می‌توانید این را بفهمید. خودروهایی هم که رویشان رول کیج نصب شده هم بهتر است از گزینه‌ها حذف شوند.
جعبه فرمان تویوتا لندکروزر سری 100 معمولاً اگر در شرایط سخت باشد، هر 160 هزار کیلومتر باید تعویض شود پس بهتر است به این مورد هم دقت کنید.
در مورد بدنه باید بگوییم که لندکروزر خودرویی با کیفیت و خوش ساخت است پس اگر فاصله‌ای نا موزون بین قطعات بدنه دیدید حتماً به سالم بودن خودرو شک کنید. ضربه‌های عادی که مثلاً حین پارک کردن به خودرو وارد شده‌اند، عیبی ندارند و می‌توانید از آن‌ها چشم پوشی کنید.
در مرحله بعد به شاسی می‌رسیم. حتماً خودرو را روی جک برده و شاسی و زیر بدنه را چک کنید تا زنگ زدگی و پوسیدگی نداشته باشد.
یک پیشنهاد مهم هم اینکه اصلاً خودروهایی را که برای آفرود تیونینگ شده‌اند را نخرید. لندکروزر سری 100 در حالت استاندارد خود توانایی آفرودی بالاتر از استفاده بسیاری از رانندگان دارد و تغییرات غیراستاندارد در این خودرو فقط می‌تواند استهلاک خودرو را افزایش دهد. به خصوص که معمولاً نمی‌توان اصالت قطعات نصب شده روی خودرو مانند روف‌رک‌ها و کیت‌های افزایش ارتفاع را تایید کرد.
در مورد موتور اگر سابقه سرویس‌های خودرو را داشته باشید، کار راحت‌تر است و نگرانی کمتری وجود دارد چون موتور تویوتا لندکروزر به قولی ضدگلوله است و حالا حالا ها آسیبی نمی‌بیند. توجه داشته باشید که در مدل 6 سیلندر شمع‌ها هر 40 هزار کیلومتر باید عوض شوند و در مدل 8 سیلندر نیز تعویض شمع‌ها هر 100 هزار کیلومتر یک بار است. استفاده از روغن سینتیک نیز می‌تواند عمر موتور خودرو را افزایش دهد و یک سرمایه‌گذاری منطقی است.
کاپوت سری 100 از جنس فولاد است و وزن بالایی دارد، به همین خاطر جک گازی کاپوت معمولاً 5 سال یکبار باید عوض شود. این را هم جزو هزینه‌ها در نظر بگیرید.
سایر قطعات مصرفی مانند دیسک و لنت و تسمه‌ها، هزینه چندانی ندارند و جای نگرانی در مورد آن‌ها وجود ندارد. ضمن اینکه قطعات لندکروزر به وفور در بازار یافت میشوند.
قیمت تویوتا لندکروزر اتاق 100 در بازار در رنج‌های بسیار مختلفی است و بستگی به مدل و کارکرد و شرایط خودرو، با رنج متفاوتی از قیمت‌ها مواجه می‌شوید. به طور مثال لندکروزر 100 با کارکرد 170 هزار کیلومتر مدل 2006 هشت سیلندری حدود 800 میلیون تومان قیمت دارد و یا مدل 1998 هشت سیلندری با کارکردی بالای 300 هزار کیلومتر، حدود 550 میلیون تومان قیمت دارد. لذا باید طیف وسیعی از مدل‌های مختلف را بررسی و کارشناسی کنید تا بتوانید در رنج قیمتی مورد نظر خود، نمونه‌ای سالم و مناسب را پیدا کنید.
در انتها جا دارد از آقای سامان کوچک‌خانی جهت در اختیار قرار دادن خودرو و وقت خود برای تهیه این گزارش از خودروبانک کمال تشکر را داشته باشیم.
