از جنگ جهانی دوم تا زمین کشاورزی
در اواسط قرن گذشته بود که ژرمن‌ها شکست سنگینی در جنگ جهانی دوم خوردند، اما تصمیم گرفتند انتقام سختی بگیرند، اما اینبار با سلاحی به نام مهندسی! سلاحی که باعث شد محصولاتی تولید شود که تا سال‌های طولانی جاودانه شدند و عاشقانی از سراسر جهان به آن‌ها دل باختند. یکی از این سلاح‌ها در سال 1948 به نام یونیماگ در دایملر تولید شد. یونیماگ در ابتدا قصد داشت تا تنها در زمین‌های کشاورزی و بجای تراکتور عملکردی مناسب داشته باشد اما آنچنان پربار از مهندسی ناب آلمانی بود که عملکرد فوق‌العاده آن باعث شد به سرعت جای خود را در صنعت، آتش‌نشانی و حتی ارتش نیز باز کند و آفرودرهای حرفه‌ای نیز برای گذر از مسیرهای صعب‌العبور، به یونیماگ پناه آوردند.
یونیماگ نیامده بود تا شتاب صفر تا صد و خط ترمز کوتاهی داشته باشد، زیرا مغرورتر از آن بود که سریع برود و در هنگام ترمزگیری، از روی همه خودروهای روبرو به راحتی رد میشد! یونیماگ آمده بود که از مسیرهایی که نمی‌توان عبور کرد، بگذرد و هیکل‌هایی چند برابر خود را یدک بکشد.
حال بعد از بیش از نیم قرن فرصتی دست داد تا یکی از تنها و البته تمیزترین یونیماگ‌های ایران را بررسی کنیم. خودرویی که در دهه گذشته وارد کشور شده و قصد دارد تا مفاهیم بسیاری را از خودرو اما به زبان ژرمن‌ها آموزش دهد. پس با خودروبانک همراه باشید.
چند یونیماگ در ایران وجود دارد؟
در چند دهه گذشته چند مدل یونیماگ اما در تعداد بسیار کم وارد کشور شده‌اند. بعضی از آن‌ها به صورت تخصصی برای کابل کشی وارد شدند که مربوط به مخابرات کشور بود. بعضی دیگر برای وزارت نفت بوده‌اند و حتی تعدادی نیز غنیمت جنگ مرصاد بوده‌اند. اما در سال‌های بعد نیز توسط بعضی از وزارت‌خانه‌ها تعدادی یونیماگ به کشور وارد شد که امروز یکی از آن‌ها را پیش رو داریم. در کشور دقیقاً 10 دستگاه یونیماگ در مدل 2002 وارد شده که جدیدترین مدل‌های موجود در کشور هستند (بجز یک مدل 2009 که برای راهداری زنجان است).
مدل‌های 2002 را لذا باید جدیدترین یونیماگ‌های کشور با پلاک ملی دانست که چند دستگاهی از آن‌ها در شرایط درستی نگهداری شده‌اند و نمونه‌ای که در این مقاله مشاهده می‌کنید، در مدل U1550L و در حقیقت تمیزترین یونیماگی است که از این تعداد کم موجود در کشور، بسیار خوب نگهداری شده است.
چرا یونیماگ اینقدر معروف است؟
یونیماگ سرشار از شاهکارهای مهندسی برای بهتر کردن عملکرد این خودرو در صنایع مختلف است. اما چند شاخصه خاص این خودرو است که یونیماگ را از دیگر خودروهای کاربردی مجزا می‌کند که در این بخش چند نمونه از آن را بیان خواهیم کرد.
ابتدا به اکسل این خودرو خواهیم پرداخت. اکسل یونیماگ به صورت پورتال است. معمولاً در هر خودرویی، چرخ ها در راستای اکسل قرار گرفته‌اند و اگر یک خودرو قصد داشته باشد برای استفاده‌های آفرودی کمی بلندتر باشد، باید یا اکسل را به پایین‌تر منتقل کرد و یا از چرخ‌های بزرگ‌تر استفاده شود، که هر کدام مزایا و معایب خود را دارد. اما در یونیماگ داستانی کاملاً متفاوت در جریان است. در این خودرو بجای اینکه پلوس به مرکز چرخها وصل شود، به بالای چرخها وصل شده و با استفاده از چرخ دنده، چرخ پایین‌تر از ارتفاع اکسل قرار می‌گیرد. با این تغییر مهندسی در ساختار وصل شدن چرخها به اکسل، باعث می‌شود تا نه تنها ارتفاع خودرو بیشتر شود، بلکه لزوماً نیازی به چرخ‌های بزرگ‌تر نیست و در صورت گذر از مسیرهای آفرودی، نگرانی بابت گیر کردن اکسل و دیفرانسیل به سطح زمین وجود ندارد. این نوع مهندسی تقریباً در هیچ کدام از خودروهای آفرود مدعی در بازار وجود ندارد. استفاده از چرخ‌های کوچک و مهم‌تر از آن فاصله بین دو محور کم باعث می‌شود تا بطور مثال شعاع گردش این خودرو نیز بسیار کم شود و تنها 16.3 متر باشد که برای خودرویی با این هیکل عدد بسیار خوبی است. البته یک مدل خودروی ساخت روسیه به نام UAZ است که از این تکنولوژی استفاده کرده اما آنقدر زشت است که کسی در مورد آن صحبت هم نمی‌کند! چه برسد به استفاده! داخل پرانتز باید بگویم که اکسل پورتال به صورت افترمارکت در بازارهای مختلف وجود دارد و به طور مثال در بازار آمریکا و مخصوصاً بر روی جیپ، این سیستم قابل نصب است اما به دلیل گران بودن و پیچیده بودن، معمولاً به صورت استاندارد روی خودرویی نصب نمی‌شود.
یک نکته را باید در همین جا بیان کرد که با وجود امکان استفاده از چرخ‌های کوچک‌تر با وجود ارتفاع بالاتر، اما همین چرخ‌های کوچک گاهاً هم انتخاب خوبی نیست و به عنوان مثال اگر قصد دارید از این خودرو برای عبور از یک کویر استفاده کنید، بهتر است تا چرخ‌های بزرگ‌تری روی این خودرو نصب کنید زیرا چرخ‌های کوچک باعث فرو رفتن ساده آن‌ها در شن می‌شود که خود مشکلی در مسیرهای بیابانی است.
قفل‌های دیفرانسیل یونیماگ به صورت بادی کار می‌کنند و تعویض نیرو بین چرخها نیز کاملاً با باد است. چهارچرخ این خودرو به صورت فنرلول است.
یکی دیگر از نقاط خوب طراحی این خودرو، اورهنگ بسیار کم آن است. در حقیقت در این خودرو سعی شده تا تمام آنچه در این خودرو است بین دو چرخ و در فاصله بین دو محور باشد و همین موضوع باعث کم شدن بسیار اورهنگ و در نهایت وجود زاویه ورود و خروج بسیار خوب آن می‌شود که در آفرود یکی از کارت‌های برنده است.
تا به اینجای کار به چند مورد از نکات متفاوت یونیماگ اشاره کردیم. اما کار به اینجا ختم نمی‌شود و در ادامه با دیگر نکات مهم این خودرو آشنا شوید.
هشت دنده عقب!
نمونه یونیماگ مورد تست ما دارای گیربکس 8 سرعته است (البته این خودرو با گیربکس 6 سرعته نیز تولید شده است). گیربکس این خودرو اما داستانی عجیب دارد. یک اهرم مکانیکی در کنار دسته دنده وجود دارد که می‌تواند خروجی گیربکس را به صورت کامل در جهت مخالف کند. این بدان معنا است که شما نه تنها 8 دنده به جهت جلو دارید، بلکه می‌توانید در صورت نیاز و با استفاده از این اهرم، 8 دنده به جهت عقب هم داشته باشید آن هم با همان سرعت و قدرت! اما چرا چنین امکان عجیبی در یونیماگ وجود دارد؟
یکی از استفاده‌های بسیار بالای این خودرو، یدک‌کشی واگن‌های بسیار سنگین قطار و مترو روی ریل است. اما وقتی شما روی ریل هستید، دیگر امکان دور زدن ندارید! لذا با این اهرم می‌توانید یک واگن را به سمت جلو یا عقب یدک بکشید. لذا گیربکس این خودرو طوری طراحی شده که بتوانید روی ریل قطار، به راحتی سمت حرکت را به جلو و یا عقب تغییر دهید.
با یونیماگ در دریا شنا کنید!
همانطورکه گفته شد، نمونه مورد تست ما موتور دیزلی دارد. موتور دیزلی مثل موتور بنزینی شمع ندارد و لذا اگر در آب هم فرو رود هیچ مشکلی بابت کارکرد آن نخواهد بود. اما این تمام مشکل نیست. تمامی قسمت‌های این خودرو به صورت مکانیکی طراحی شده و تمام کابین نیز نفوذی در مقابل آب نخواهد داشت. حتی سیستم اگزوز را اگر دقت کنید، همانند اسنورکل جهت ورود هوا، به بالای سقف منتقل شده تا بتوانید با خیال راحت، تا سقف این خودرو داخل آب شوید و هیچ مشکلی بابت عملکرد آن نداشته باشید! عملکردی که می‌تواند برای امداد رسانی و عبور از رودخانه های عمیق بسیار کاربردی باشد.
مشخصات فنی یونیماگ U1550L
پیشرانه نصب شده روی یونیماگ U1550L با پیشرانه کامیون بنز 911 یکی است. البته در پیشرانه این خودرو، هر پیستون 5 رینگ دارد و در کامیون 911 هر پیستون 4 رینگ دارد اما باقی مسائل فنی تقریباً مشابه است.
موتور بکار رفته روی این خودرو 6 سیلندر دیزلی خطی است که دقیقاً 5958 سی‌سی حجم دارد. حداکثر قدرت خروجی از این موتور تنها 155 اسب بخار در دور 2400 است اما می‌تواند 540 نیوتن متر گشتاور را در دور پایین 1400 تولید کند. این موتور گاهاً به اشتباه در بازار گرفته می‌شود که سوپرشارژ است اما در حقیقت روی این موتور سیستم پرخوران توربوشارژ نصب شده است. به صورت کلی در ایران معمولاً سنگین سوارها، اشتباهاً به جای سیستم توربو، سوپر می‌گویند و ممکن است در یک گاراژ خودروی سنگین بشنوید که سوپر خراب شده که منظور آن سیستم توربو است! اما اصلاً استفاده از سیستم سوپرشارژ در خودروهای دیزلی خیلی کم دیده می‌شود و بسیار بهتر است که از توربوشارژ در پیشرانه‌های دیزلی استفاده شود.
باک سوخت این خودرو به صورت استاندارد 160 لیتر است اما در عکس‌هایی که از این خودرو در پایین صفحه مشاهده می‌کنید، باک اضافه نیز توسط مالک نصب شده است. در پایین عکس مشخصات کامل فنی را مشاهده می‌کنید و ضریب هر دنده را می‌توانید ببینید. همانطورکه گفتیم این خودرو 8 دنده است که با دنده هشتم می‌تواند حداکثر 87 کیلومتر در ساعت برود و اگر 8 دنده را به حالت عقب استفاده کنید، می‌توانید با سرعت 85 کیلومتر در ساعت نیز دنده عقب بروید! روی اکسل جلو یونیماگ می‌توانید 5.3 تن و روی اکسل عقب 6 تن بار بگذارید. البته این خودرو برای جابجایی بار ساخته نشده و با وجود چنین شاسی جدا از بدنه و طراحی شاسی آن، می‌توان حتی تا 12 تن را نیز به صورت بکسل کشید که عدد قابل توجهی برای این خودرو است.
در عکس زیر می‌توانید مشخصات فنی کامل این خودرو را مشاهده کنید.
Unimog, Continuing on where others have to stop
یونیماگ را باید شاهکار مهندسی در صنعت خودرو بدانیم. مهندسی ناب ژرمن‌ها که این خودرو را جزو کاربردی‌ترین چهارچرخ‌های دنیا کرده و از روی خطوط ریلی گرفته تا ارتش و بیابان و رودخانه‌ها، از این خودرو استفاده می‌شود. در این مقاله تنها به بخش‌هایی از این خودرو اشاره کردیم و آنقدر ریزه‌کاری‌های شیرین در آن وجود دارد که شاید بیان همه آن‌ها در یک مقاله کسل‌کننده شود. نوع طراحی قسمت‌های مکانیکی و عملکرد این خودرو، آن را به واقع در یک لیگ بالاتر قرار داده و شاید اگرچه این جمله کمی حاشیه‌ساز باشد، اما شاید باید در انتخاب القابی چون "حضرت" تجدید نظر کنیم!
یونیماگ جدای از استفاده کاربردی برای صنایع مختلف، در بین لوکس سوارها نیز جایگاه خود را بدست آورده و جالب است بدانید که آرنولد شوارتزنگر، بازیگر معروف هالیوود نیز تا همین چند وقت پیش یک یونیماگ U5000 داشته که البته این خودروی خود را فروخت.
مرسدس بنز فعلاً مدل‌های U4000 و U5000 را از یونیماگ تولید می‌کند که قیمت آن‌ها اصلاً هم کم نیست و یک مدل ساده از U5000 که تنها تک کابین و شاسی است، قیمتی بیش از 130 هزار یورو دارد. قطعاً نصب تجهیزات بیشتر روی آن مستلزم هزینه بسیار بیشتر روی آن است.
در انتها جا دارد از جناب آقای صدرا حداد، مالک محترم این خودرو کمال تشکر را کنیم که صبورانه وقت و خودروی خود را جهت عکاسی و تست در اختیار تیم خودروبانک قرار دادند.
