نوشته: محسن آل‌طه
عکس: کاظم احمدی
مقدمه
در این مقاله قصد داریم به مقایسه دو خودروی قدیمی و البته مدعی بازار دست دوم‌ها بپردازیم. اگرچه در رنج قیمتی حدود 70 تا 80 میلیون تومان و در رده سدان‌های متوسط شهری، میتوان خودروهای چینی صفر کیلومتر مختلفی را خریداری کرد، اما کماکان بسیاری تمایل دارند به جای خرید یک چینی صفر کیلومتر با انبوهی از امکانات و تجهیزات، یک ژاپنی و یا اروپایی دست دوم را خریداری کنند و به قول معروف برند سوار شوند! برای چنین افرادی در این رده قیمتی دو گزینه اصلی وجود دارد، یکی مزدا 3 که در کامل‌ترین مدل تیپ 3 است و از طرفی خودروی معروف و قدیمی رنو مگان که اخیراً تولید آن متوقف شده است.
برای اینکه بهتر مشخص شود نمونه‌های دست دوم هر خودرو چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند، سعی کردیم خودرو‌هایی با کارکرد و مدل (89) مشابه را روبروی هم قرار دهیم تا با تست و بررسی هر کدام، تفاوت‌های آن‌ها را مشخص کنیم. اگرچه بین مگان و مزدا 3 تیپ 3 از زمین تا آسمان تفاوت‌های وجود دارد(!) ولی با توجه به فاکتورهایی که معمولاً در بازار بیشتر به آن‌ها توجه میشود، میتوان تفاوت‌های این دو را به هفت مورد اصلی تقسیم کرد که در ادامه به صورت جداگانه و بسیار خلاصه به آن‌ها می‌پردازیم.
معرفی اجمالی دو رقیب
اجازه دهید از مزدا شروع کنیم. مزدا 3 مورد بحث ما اولین نسل از این خودرو است و تا بحال سه نسل از آن معرفی شده است. این مزدا در حقیقت در سال 2003 به بازار معرفی شد و در کشورهایی مانند چین و ایران تولید میشد و حتی هم‌اکنون در کلمبیا هنوز در حال تولید است. این خودرو از همان ابتدای عرضه توانست به موفقیت‌های بسیاری در زمینه فروش دست پیدا کند و حتی در سال 2006 دومین خودروی پرفروش بازار کانادا شد. اگرچه این خودرو با موتورهای 1.4 لیتری تا 2.3 لیتری توربو عرضه شد ولی در ایران تنها پیشرانه 2 لیتری تنفس طبیعی روی این خودرو نصب شد و تمامی تیپ‌های مزدا 3 از همین پیشرانه بهره می‌برند.
در مقابل مگان با سابقه‌ای بسیار طولانی‌تر از مزدا 3 قرار دارد. مگان مورد تست در حقیقت مگان 2 است و در سال 2002 به بازار معرفی شد (اولین نسل مگان مربوط به سال 1995 است). از همان ابتدای عرضه مگان، طرز تفکر جدیدی از سوی رنو به بازار عرضه شد و توانست نام خود را به عنوان یک خودروی مناسب برای بازارهای اروپایی بر سر زبان‌ها بیندازد و این تا جایی پیش رفت که همان سال اول عرضه یعنی 2003 توانست عنوان خودروی سال اروپا را از آن خود کند. رنو با معرفی مگان دو آپشن یعنی دکمه استارت و سقف پانوراما را برای اولین بار در این سگمنت معرفی کرد و بعد از آن دیگر رقیبان به تبعیت از آن چنین تجهیزاتی را ارایه کردند.
اگرچه نام مگان در کشور ما به همین خودرو برمی‌گردد ولی تا بحال نسل بعدی یعنی مگان 3 نیز وارد بازارهای جهانی شده و در ایران از سوی نگین خودرو و با نام اسکالا وارد بازار شده است. در نسل سوم از مگان دیگر خبری از نسخه سدان نیست و وظیفه جنگ در سگمنت سدان‌های متوسط شهری به عهده مدل فلوئنس افتاد.
1. طراحی
شاید از پایه هدف از تولید دو خودرو متفاوت بوده است. مزدا از طراحی مدل 3 در کنار تولید یک سدان خانوادگی، به دنبال جذب جوانان و القای روحیه اسپرت در آن بوده ولی در مقابل مگان از پایه خودرویی خانوادگی و با صلابت است.
مزدا 3 با دماغه‌ای تیزتر نسبت به مگان و بدنه آیرودینامیک و چراغ‌های عقب نه چندان زیبا ولی قابل قبول کاملاً در رنج خود راضی کننده و کافی است و بی‌شک هنوز هم نمی‌توان با توجه به قیمتش ایرادی از آن گرفت. اما مگان اگرچه در طراحی خود بسیار محافظه‌کار بوده و هیچ هیجانی در آن دیده نمی‌شود ولی چهره متفاوت آن بسیار ماندگار بوده و در زمان تولیدش توانست نظر بسیاری را به خود جلب کند. اما این موضوع را باید اذعان داشت که با وجود اینکه رنو مگان چهره‌ای قدیمی دارد اما در مقابل مزدا 3 و به عنوان یک سدان شهری کاملاً خانوادگی حرف‌هایی برای گفتن دارد و بیشتر مناسب میانسال‌ها میباشد و در مقابل یقیناً مزدا 3 چهره‌ای جذاب‌تر برای جوانان دارد و شاید مگان برای آنان اصلاً مورد پسند نباشد.
2. هندلینگ، پیشرانه و عملکرد گیربکس
یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های بین مزدا 3 و مگان هندلینگ است. ابتدا سوار مزدا 3 می‌شویم. ارگونومی داخل کابین و صندلی‌ها و نوع قرارگیری راننده در خودرو بسیار خوب و مناسب طراحی شده و همه چیز به خوبی در اختیار شماست. از زیاده‌گویی پرهیز می‌کنیم و سریعاً موتور را روشن می‌کنیم تا عملکرد موتور آن را بسنجیم. پیشرانه به خوبی به پدال گاز واکنش نشان می‌دهد و تعویض دنده‌ها نرم است. غربیلک فرمان نیز آنچنان نرم نیست ولی خوب و راضی کننده است. اما موضوع اصلی در مورد مزدا 3 هندلینگ خوب آن است به طوری که نوع قرارگیری شما در خودرو به صورتی است که کاملاً حس یک خودروی اسپرت به شما القا میشود و فرمان‌پذیری عالی آن موضوعی است که در مورد مزدا 3 غیر قابل انکار است. اما اصل مطلب زمانی مشخص میشود که بلافاصله بعد از آن به داخل مگان می‌رویم تا متوجه شویم که نسبت به مزدا چه تفاوت‌هایی دارد.
نوع قرارگیری راننده در مگان کاملاً متفاوت است و خیلی بالاتر از مزدا 3 است. در رنو به این توجه شده که راننده بتواند به خوبی به اطراف احاطه داشته باشد و شاید حسی که به او القا میشود چندان اهمیتی نداشته است. صندلی‌ها به اندازه مزدا 3 اسپرت نیستند ولی بسیار راحت هستند و مشکلی از این بابت نخواهید داشت. بالاخره به وسیله دکمه استارت (در مزدا 3 به کمک چرخاندن سوئیچ) موتور را روشن می‌کنیم. اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که صدای وارد شده به داخل کابین در مگان بیشتر از مزدا است. دنده را در حالت D قرار داده و ترمز دستی خوش استیل آن را آزاد می‌کنیم. با شروع حرکت و تعویض چند دنده بلافاصله میتوان چند تفاوت اساسی دیگر را بین مگان و مزدا متوجه شد.
در مگان تعویض دنده آنچنان نرم نیست و مزدا عملکرد گیربکس بسیار بهتری نسبت به آن دارد اما درمقابل فرمان مگان نسبت به مزدا بسیار نرمتر است و در شهرهای شلوغ کار کردن با آن کمتر راننده را خسته می‌کند. همچنین با چند شتابگیری و معکوس کشیدن متوجه خواهید شد که در مزدا هماهنگی مناسب‌تری بین گیربکس و موتور وجود دارد و دنده‌ها نرمتر و هوشمندانه‌تر تعویض میشوند.
البته این بدان معنا نیست که در مگان اوضاع بسیار خراب است و اگر فردی هستید که آرام رانندگی میکنید و مانند بسیاری از جوانان مرتب در حال سبقت گرفتن و شتابگیری نیستید، مگان کاملاً راضی کننده خواهد بود و شاید حتی فرمان نرم و خوش دست آن بیشتر برای شما جذابیت داشته باشد.
در نهایت باید گفت که مزدا 3 هندلینگ بسیار خوبی دارد و عملکرد موتور و گیربکس بهتری نسبت به مگان دارد و در مقابل مگان فرمان نرم‌تری دارد و خودروی مناسب‌تری برای استفاده روزانه و داخل شهر است.
برای مشاهده لیست مشخصات فنی و اطلاعات پیشرانه مزدا 3 به این صفحه و برای رنو مگان به این صفحه مراجعه کنید.
3. ترمزها
یکی از موضوعاتی که رنو همیشه به آن پایبند بوده ترمزهای قوی است که این موضوع را میتوان در رنو مگان قدیمی گرفته تا رنو کولیوس مشاهده کرد. رنو یکی از بهترین‌ها در این زمینه است و این ترمزها به شدت حس امنیت را به راننده می‌دهند.
در هر دو خودرو هر چهارچرخ به ترمزهای دیسکی مجهز شده‌اند هر دو به سیستم‌های ABS و EBA مجهز شده‌اند ولی عملکردی که رنو مگان در ترمزگیری دارد بسیار بهتر است و شاید مزدا در این مورد حرفی برای گفتن نداشته باشد. همانطورکه گفتیم رنو به ترمزها اهمیت ویژه‌ای می‌دهد و حتی اگر سوار شاسی‌بلند این شرکت یعنی کولیوس شوید، از قدرت ترمز خوب آن شگفته زده خواهید شد.
4. فضای سرنشینان و صندوق عقب
از مهم‌ترین فاکتورهای خرید در ایران فضای صندوق عقب و سرنشینان است. ابتدا درب صندوق‌ها را باز می‌کنیم که خوشبختانه هر دوی آن‌ها به کمک جک‌ها بکار رفته در دو طرف باز میشوند و این موضوع باعث میشود بهتر بتوانید از فضای داخل آن استفاده کنید. اما اگر بخواهیم کمی دقیقتر این دو را مقایسه کنیم، رنو مگان حجم صندوقی برابر 520 لیتر دارد و در مقابل مزدا 3 حجمی برابر 419 لیتر دارد.
درب‌های عقب را باز کرده و از همکارمان می‌خواهیم که در هر خودرو نشسته و آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کند. با وجود اینکه صندلی‌های هر دو خوب و راحت هستند اما تفاوت اصلی این است که در مزدا صندلی‌های عقب مانند جلو اسپرت می‌باشند و به خوبی سرنشین را در بر می‌گیرد اما در مقابل مگان صندلی ساده و در عین حال راحتی دارد و شاید باید اعتراف کرد که در مسافرت‌های طولانی مگان کمتر خسته کننده باشد و مناسب‌تر برای استفاده خانوادگی است.
همچنین فضای پای سرنشینان عقب در مگان بسیار عالی است که این موضوع را میتوان با فاصله بین دو محور بیشتر آن (2690 میلیمتر برای مگان و 2639 میلیمتر برای مزدا) توجیح کرد.
لذا در نهایت باید گفت که فضای بار و صندلی‌های مگان در عین سادگی، بسیار راحت و مناسب هستند و برای مسافرت‌های طولانی کاربردی می‌باشند و در مقابل مزدا 3 صندلی‌های اسپرت و در عین حال فضای پای کمتری دارد و برای استفاده‌های کوتاه مدت مناسب‌تر میباشد.
5. امکانات و تجهیزات
از نظر سطح امکانات و تجهیزات نصب شده نمی‌توان گفت که دو خودرو در یک سطح هستند و مزدا 3 چند آپشن بیشتر از مگان دارد. البته مگان مورد بحث ما مگان‌های آپشن‌دار نیست که اخیراً توسط پارس‌خودرو با قیمتی بالاتر عرضه شد و آن مورد طبیعتاً قیمتی بالاتر از این مقایسه دارد (قیمت رنو مگان آپشن‌دار صفر کیلومتر از بین 100 تا 110 میلیون تومان است!). هر دو به سنسور نور برای روشن و خاموش شدن خودکار چراغ‌ها و همچنین سنسور باران مجهز هستند. روی مگان استارت به صورت دکمه‌ای انجام میشود ولی در مزدا 3 همانند خودروهای معمولی باید با چرخاندن سوئیچ موتور را روشن کنید. همچنین روی دو درب عقب و روی شیشه عقب به صورت استاندارد پرده نصب شده که باید گفت اگرچه مورد خاصی نیست ولی بسیار کارآمد است. اما در مقابل، مزدا 3 چند آپشن بیش از مگان دارد. سیستم صوتی آن نه تنها سی‌دی چنجر دارد، بلکه MP3 هم می‌خواند (اینکه مگان MP3 نمی‌خواند واقعاً مایوس کننده است!)، گرمکن صندلی‌های جلو، 6 کیسه هوا (در مدل‌های مونتاژی مگان تنها دو کیسه هوا برای سرنشینان جلو به کار رفته است) و روکش چرمی صندلی‌ها. البته اگر در عکس‌ها دقت کنید مگان مورد تست دارای روکش چرمی است ولی این مورد توسط مالک خودرو (کمتر از یک سال) انجام شده و روکش‌های مگان به صورت استاندارد پارچه‌ای میباشد اما از جنس مرغوبی است و با وجود گذشت چندین هزار کیلومتر کارکرد، کماکان کیفیت خود را حفظ کرده است.
6. سیستم تعلیق
برای اینکه سیستم تعلیق هر خودرو را بسنجیم، سه تن از همکاران ما در هر خودرو نشسته و مسیری مشابه که دارای دست انداز نیز بود را طی کردند. باید گفت که تعلیق مزدا 3 کمی به سطح زمین نزدیک است که این مورد در مزدا 3 جدید حادتر نیز شده و باعث میشود در بعضی از مواقع کف خودرو به خیابان گیر کند! البته موضوع به حادی مزدا 3 جدید نیست ولی اتفاقی است که می‌افتد و باید همیشه مراقب آن باشید. البته همین ارتفاع کم باعث شده تا هندلینگ بهتری برای مزدا 3 وجود داشته باشد و کنترل بیشتری روی خودرو داشته باشید. در مورد مزدا 3 باید بگوییم که اگرچه خودرو در حدود 40 کیلومتر کار کرده بود ولی هیچ صدایی از کابین خودرو به گوش نمی‌رسید که حاکی از کیفیت خوب ساخت یک خودروی ژاپنی است و اینجاست که فرق یک ژاپنی با مثلاً کره‌ای مشخص میشود. ضربه‌‌های وارد شده به کابین نیز به خوبی جذب میشد ولی اگر حقیقت را بخواهید به عنوان سرنشین خودرو در مگان راحت‌تر هستید و ضربات وارد شده به کابین بهتر دفع میشود.
مگان با توجه به اینکه ارتفاع بیشتری نسبت به مزدا 3 از سطح زمین دارد اصلاً مشکل برخورد با کف خیابان را ندارد و حتی اگر خودرو را تا خرخره(!) نیز پرکنید می‌توانید به راحتی و بدون نگرانی دست اندازهای خیابان‌ها را رد کنید! همانطورکه گفتیم جذب ضربات وارد شده به کابین در مگان بهتر انجام میشود و این همان مسئله‌ای است که در مسافرت‌های طولانی بیشتر به چشم می‌آید.
موضوع دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که مگان مورد تست در حدود 50 هزار کیلومتر کار کرده بود و کابین نسبتاً بی‌صدا و آرام بود اما در بعضی مواقع که ضرباتی قوی به کابین وارد میشد صدایی از کابین به گوش می‌رسید که شاید همین موضوع را باید در خرید یک خودروی مگان دست دوم مدنظر قرار دهید زیرا ممکن است در صورتیکه دارنده مگان در مدل‌های مونتاژ شده کمی بی‌توجه به نگهداری از خودرویش بوده باشد، صدای کابین بیش از این‌ها نیز باشد.
7. کیفیت
اما یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در خرید یک خودرو کیفیت ساخت آن است. آیا بعد از خرید یک خودروی صفر کیلومتر مشکل ساخت وجود دارد؟ آیا مرتب احتیاج به مراجعه به نمایندگی خواهید داشت؟ آیا بعد از گذشت چند ده هزار کیلومتر کارکرد، کماکان عملکرد موتور به خوبی روزهای اول است و افت کیفیت مواد بکار رفته چطور خواهد بود؟ این‌ها موضوعاتی هستند که نمی‌توان به راحتی از کنار آن‌ها گذشت و مخصوصاً برای کسانی که قصد استفاده از خودروی خود به مدت چندین سال را دارند بسیار حیاتی به نظر می‌رسد.
در مورد مگان تا بحال گزارش‌های مختلفی منتشر شده است. به یاد دارم که چندین ماه پیش در یکی از مجلات معروف داخلی گزارشی کوتاه در مورد تجربه بسیار بد از یک مگان را خواندم که نگارنده مشکلات بسیاری با این خودرو داشت و مشکلات متعددی برایش بوجود آمده بود. اما صاحب خودروی مگان مورد تست ما، که خودرویش مونتاژ پارس‌خودرو است و آن را به صورت صفر کیلومتر خریداری کرده بود، اصلاً چنین گلایه‌هایی نداشت و گفته که در مدت این چند سال با وجود استفاده بسیار و مسافرت‌ها متعددی که با آن رفته تنها آب و روغن عوض کرده و هیچ مشکل کیفیتی و ساخت نداشته است.
در مورد مزدا 3، صاحب خودرو آن را زمانی خریداری کرده بوده که در حدود 20 هزار کارکرد داشته و خودرو در شرایط بسیار خوبی بوده است. ایشان نیز پس از گذشت چند سال استفاده از این خودرو و استفاده‌های روزمره اذعان داشت که هیچ مشکل ساخت و کیفیتی با آن نداشته و همانند مگان تنها آب و روغن را تعویض کرده است. البته در مورد مزدا و آن هم با شعار Zoom Zoom نمی‌توان انتظاری جز این داشت.
اگر به داخل کابین هر دو خودرو نیز نگاهی بیندازیم هنوز دکمه‌ها کیفیت اولیه را دارند و حتی چاپ روی آن‌ها نیز از بین نرفته است و هنوز کیفیت ساخت داشبورد هر دو خوب بود که باید از این حیث به هر دو نمره قبولی را بدهیم. یادم می‌آید چند وقت پیش سوار کیا سراتو مدل 2010 یکی از آشنایانمان شده بودم که بعد از گذشت حدود 40 هزار کیلومتر کارکرد، سر و صدای زیادی از کابین به گوش می‌رسید و کیفیت مواد داخل داشبورد به صورت شدیدی افت کرده بود و حتی چاپ روی بعضی دکمه‌ها نیز رفته بود (فرض کنید دکمه‌ای بر روی داشبورد باشد که چیزی روی آن نوشته نشده باشد و باید عملکرد آن را حدس بزنید)! البته این آشنای ما آنچنان اهل خودرو نیست و آنچنان به نگهداری خودروی خود اهمیت نمی‌دهد که مزید بر علت نیز شده بود ولی بعضی موارد را نمی‌توانید تقصیر فامیل‌های ما بیندازید(!) و قطعاً کیفیت ساخت موضوعی غیر قابل چشم پوشی است.
قیمت و جمع‌بندی
تا همین چند وقت پیش هنوز مگان روی خط تولید پارس‌خودرو بود ولی مدت‌ها است که مزدا 3 دیگر با گروه بهمن خداحافظی کرده و همین باعث میشود بتوانید نمونه‌های بسیار کم کارکرد بیشتری از مگان را در بازار پیدا کنید. اگر به بازار آزاد بروید، مزدا 3 تیپ 3 در مدل 89 و با کارکرد حدود 50 تا 60 هزار کیلومتر حدود 74 تا 78 میلیون تومان قیمت دارد و در مقابل مگان مدل 1389 با همین کارکرد حدود 68 تا 73 میلیون تومان قیمت دارد.
به صورت خلاصه باید مگان را خودرویی خانوادگی، راحت در سفرهای طولانی و استفاده شهری، با گیربکسی نسبتاً کند و قدیمی، فرمان بسیار نرم و خوش دست و بازار دست دوم بهتر دانست و این گزینه را مناسب کسانی بدانیم که بیشتر میانسال هستند و قصد دارند از آن به عنوان خودروی خانواده استفاده کنند.
در مقابل مزدا 3 هندلینگ بسیار خوبی دارد و عملکرد گیربکس و موتور آن مناسب است. چهره اسپرت‌تر و رانندگی کردن با آن برای جوانان جذابیت بیشتری دارد و مناسب برای افرادی است که جوان هستند و قصد دارند بیشتر از خودروی خود در مسیرهای کوتاه و داخل شهر استفاده کنند.
در انتها از همکاری آقای احسان حسینی برای تهیه این گزارش کمال تشکر را داریم.
