اسپرت کردن و تیونینگ خودرو در دنیای اتومبیل‌سازی می‌تواند مفاهیم مختلفی داشته باشد. اکثر افراد می‌خواهند بدانند چگونه می‌توان خودروی خود را تقویت کنند تا عملکرد موتور آن به نحوی تغییر کند که اهداف خاصی به همراه داشته باشد. حتی با این تعریف دقیق‌تر، طیف گسترده‌ای از تنظیمات و تغییرات فنی و ظاهری وجود خواهد داشت. ارتقا قطعات فنی و موتوری، تغییر زمان‌بندی جرقه برای استفاده ایمن از بنزین اکتان پایین در خودروی توربوشارژ، کاهش سوخت ورودی به موتور تا زمان رسیدن به حداکثر فشار توربو برای دستیابی به بیشترین قدرت و ...، همه جزو مفاهیم تیونینگ و اسپرت کردن خودرو محسوب می‌شوند.
اولین قدم برای اسپرت کردن خودرو، مشخص کردن این هدف است. پس از آن می‌توان مسیر مناسب برای دستیابی به آن را دنبال کرد. در ادامه به مراحل تیونینگ فنی و سپس ظاهری خودرو می‌پردازیم.
تیونینگ موتوراسپرت کردن خودرو از لحاظ فنی ( تیونینگ موتور)
اکنون که متوجه شدید می‌خواهید چه کاری انجام دهید، ابتدا باید درک کاملی از اجزای تشکیل‌دهنده موتور و نحوه عملکرد آنها با هم، نحوه کنترل این اجزا و چگونگی مدیریت و تقویت آنها داشته باشید.
چرخه احتراق
اکنون احتمالاً در ماشین خود یک موتور چهار زمانه با حداقل چهار سیلندر دارید. چهار زمانه بودن موتور یک چرخه احتراق کامل را تشکیل می‌دهد.
مکش
در زمان مکش، پیستون درون سیلندر پایین می‌آید. هم‌زمان با پایین آمدن آن، سوپاپ ورودی هوا باز می‌شود. پایین آمدن پیستون (با بسته بودن سوپاپ خروجی) خلا ایجاد می‌کند و هوا را از طریق سوپاپ ورودی به داخل می‌کشد. قبل از سوپاپ ورودی، یک انژکتور سوخت وجود دارد ( برای خودروهای mpi. برخی خودروها دارای موتورهای تزریق مستقیم با انژکتور درون محفظه احتراق هستند). این انژکتور مقدار سوخت تزریقی را بر اساس مقدار هوای وارد شده به سیلندر تغییر می‌دهد.
تراکم
در طول زمان تراکم، هر دو سوپاپ ورودی و خروجی بسته هستند (بسیاری از موتورها بیش از دو سوپاپ دارند اما نکته این است که تمام سوپاپ‌ها در طول این زمان بسته یا نزدیک به بسته هستند) و میل‌لنگ به سمت بالا حرکت و مخلوط هوا و سوخت را در محفظه احتراق فشرده می‌کند.
انفجار
مرحله بعدی قدرت یا انفجار است. هنگامی که پیستون در موتور خودروهایی نظیر ریسپکت پرایم یا آریزو 6 جی تی و... به جایی نزدیک به بالا یا نقطه مرگ بالا (TDC) رسید، شمع جرقه مخلوط هوا و سوخت فشرده شده را مشتعل می‌کند که منجر به احتراق می‌شود. این نیروی حاصل از انفجار پیستون را به سمت پایین می‌راند که باعث ادامه چرخش میل‌لنگ می‌شود و به نوبه خود، هر چیزی را که به آن متصل است، مانند فلایویل، محور گیربکس و در نهایت تایرها را می‌چرخاند.
تخلیه
گاز تولید شده پس از احتراق باید به خارج از موتور هدایت شود. هنگامی که پیستون به جایی نزدیک به پایین رسید، سوپاپ خروجی باز می‌شود، سوپاپ ورودی بسته می‌ماند و پیستون دوباره بالا می‌رود. این کار گاز و دود را از سوپاپ خروجی و از طریق اگزوز خارج می‌کند.
نحوه کارکرد مکانیکی اجزای موتور نحوه کارکرد مکانیکی اجزای موتور
میل‌لنگ به واسطه تسمه یا زنجیر تایم به میل سوپاپ متصل است. این تسمه به چرخ دنده میل سوپاپ متصل شده و بادامک ها را می‌چرخاند. میل بادامک دارای برآمدگی‌های خاصی به نام بادامک است که سوپاپ‌ها را باز می‌کند. این بادامک‌ها با زاویه‌های مشخص و رابطه ثابت نسبت به موقعیت میل‌لنگ روی میل سوپاپ قرار دارند. توجه داشته باشید که میل‌لنگ برای هر بار باز شدن سوپاپ (یا هر مرتبه چرخش میل بادامک) دو بار بالا و پایین می‌رود. در هر موتور چهار زمانه، نسبت بین میل بادامک و میل‌لنگ همیشه 2:1 است.
اکثر موتورهای خودروهای فعلی نظیر فونیکس fxچری آریزو 6 از نوع چهار سیلندر خطی دو میل بادامک بالای سر (DOHC) با چهار سوپاپ در هر سیلندر هستند. برخی موتورها مانند xu7 پژو یا M15 سایپا، فقط یک میل بادامک و دو سوپاپ در هر سیلندر دارند. برخی هم دارای چهار یا چند میل بادامک با 5 یا بیشتر سوپاپ در هر سیلندر هستند که خیلی در بازار رایج نیستند. همچنین طرح‌های مختلفی برای چینش سیلندرهای موتور وجود دارد که آنها را نه در یک ردیف بلکه به شکل V، تخت یا افقی مخالف، یا حتی طرح W قرار می‌دهند. در حالی که این طرح‌های مختلف یا تعداد میل بادامک و سوپاپ‌ها می‌توانند فرصت‌ها یا محدودیت‌های متفاوتی را در زمین تیونینگ ارائه دهند، اما همه آنها به تغییرات یکسانی در زمینه سوخت، هوا و جرقه نیاز دارند.
تنظیمات ECU تنظیمات ECU
در خودروهای مدرن مجهز به سیستم سوخت‌رسان انژکتور الکترونیکی، یک واحد کنترل موتور (ECU) وجود دارد که پارامترهای موتور را کنترل می‌کند. این ECU داده‌ها را از سنسورهای مختلف اطراف موتور جمع‌آوری می‌کند. سپس این داده‌های سنسوری تفسیر شده و برای ارسال سیگنال به خروجی‌های مختلف مانند انژکتورهای سوخت و کویل‌های احتراق استفاده می‌شوند. ECU بر اساس سیگنال‌های ورودی، مقدار سوخت تزریقی و زمان جرقه زدن شمع را تعیین می‌کند.
همچنین ECUهای افترمارکت یا ECU "مستقل" وجود دارند که به طور کامل ECU کارخانه‌ای را حذف و مپ خود را جایگزین می‌کنند. مزیت این کامپیوترها قابلیت تنظیم نامحدود، کنترل و فضای زیاد برای ویژگی‌های تیونینگ است. در صورت استفاده از ECU مستقل، باید قبل از شروع تنظیم موتور، تمام داده‌های مرتبط با سنسورها را پیکربندی کنید. با این حال، اکثر اهداف تقویت موتور را می‌توان با استفاده از ECU کارخانه‌ای هم به دست آورد. مزیت ECU فابریک این است که پیکربندی آن از قبل وجود دارد. شما فقط به سیستم نرم‌افزاری برای ایجاد تغییرات مورد نظر و دستگاه سخت‌افزاری برای انتقال این تغییرات به ECU نیاز دارید.
معماری ECU شامل چندین جدول مختلف است. جداول شامل خانه‌های مختلف حاوی مقادیر خاصی برای ورودی‌های مشخص هستند. این ورودی‌ها معمولاً با مقادیر حداقل و حداکثر خود در امتداد محور X و Y مرتب شده‌اند. تغییر این مقادیر اساس تنظیم ECU برای موتور شما است. برخی از ECUها هزاران جدول از این قبیل دارند. هنگام تنظیم خودرو، تغییر صدها جدول برای رسیدن به نتیجه مطلوب غیرمعمول نیست.
مخلوط سوخت مخلوط سوخت
هیچ موتور احتراقی از جمله موتور ماشین شاهین اتوماتیک و... بدون سوخت و هوا نمی‌تواند کار کند. برای اسپرت کردن خودروی خود، باید درک کاملی از رابطه آنها و نحوه استفاده موتور از این مخلوط داشته باشید. استراتژی‌های مختلفی برای مدیریت این مخلوط استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال استراتژی تنظیم چگالی سرعت ورود هوا که از سنسور فشار مطلق منیفولد برای اندازه‌گیری جریان هوای ورودی استفاده می‌کند. خودروهایی که سنسور MAF دارند، کمی متفاوت خواهند بود، اما فرایند کلی مشابه است.
یکی از مهم‌ترین جداول ایسیو در مورد تنظیم موتور خودرو، جدول مقدار سوخت تزریقی بر اساس جریان هوای مشخص و دور موتور است که تنظیم صحیح آن می‌تواند عملکرد موتور را کاملاً تحت تاثیر قرار دهد.
راندمان حجمی (VE)
راندمان حجمی نسبت بین حجم واقعی هوای ورودی به سیلندرها و حجم اسمی سیلندرها در طول مرحله مکش است. یعنی مقدار حجم هوایی که می‌تواند در عمل وارد شود نسبت به میزان جابجایی کل پیستون‌ها (حجم کل بین نقطه مرگ بالا و پایین). به عنوان مثال، فرض کنید ما یک موتور 4 لیتری داریم. اما این موتور فقط 3 لیتر هوا از منیفولد ورودی در طول یک چرخه احتراق کامل به داخل می‌کشد. راندمان حجمی این موتور 75٪ (3/4) خواهد بود. این درصد می‌تواند در سطوح مختلف دور موتور و فشار به شدت تغییر کند. همچنین راندمان حجمی با تغییر چگالی هوا نیز تغییر می‌کند. تغییرات در محیط مانند دما و ارتفاع هم معمولا تأثیر زیادی بر راندمان حجمی موتور دارند.
می‌توان با تسهیل جریان هوا، VE را بهبود بخشید و این یکی از رایج‌ترین کارهایی است که معمولا برای اسپرت کردن خودرو انجام می‌شود.
کیت مکش هوای ارتقا یافته، منیفولدهای ورودی متفاوت، دریچه گاز بزرگ‌تر، پورت و پولیش سرسیلندر، به کارگیری هدرز و سایر تغییرات، همگی با هدف بهبود جریان هوا و افزایش راندمان حجمی موتور انجام می‌شود. این تغییرات نه تنها می‌توانند خودروی شما را سریع‌تر سازند بلکه می‌توانند صدای خودروی شما را بهتر کنند. مهم است که پارامترهای سیستم‌های سوخت‌رسان و احتراق را برای در نظر گرفتن این تغییرات در VE تنظیم کنید.
اگر از سیستم های پرخوران مثل توربوشارژ و سوپرشارژر استفاده کنید، راندمان حجمی حتی می‌تواند به بیش از 100٪ افزایش یابد و امکان افزایش توان عظیم را فراهم می‌کند.
در برخی از استراتژی‌های تیونینگ ECU، نقشه VE با یک جدول هدف لاندا (و چند جدول دیگر) کار خواهد کرد. لاندا نسبت هوای سوخت خاص است. سنسورهای اکسیژن (o2) که در سیستم اگزوز بعد از محفظه احتراق وجود دارند، می‌توانند اکسیژن باقی‌مانده در سیستم بعد از احتراق را اندازه‌گیری کنند. ECU قادر است این اندازه‌گیری را با هدف لاندا مقایسه کند و بر اساس خوانش سنسور o2، سوخت بیشتر یا کمتری تزریق کند.
زمان‌بندی جرقه زمان‌بندی جرقه
مشابه جدول VE که در بالا ذکر شد، برخی از ECUها نیز از جدولی استفاده می‌کنند که به شمع‌ها می‌گوید بر اساس مقدار مشخصی از جریان هوا و دور موتور، چه زمانی جرقه بزنند. این مورد می‌تواند در جلوگیری از ناک زدن به دلیل استفاده از بنزین کم کیفیت و نیز افزایش راندمان کلی موتور موثر باشد. ممکن است تعجب کنید که بدانید شمع قبل از رسیدن پیستون به نقطه مرگ بالا جرقه می‌زند. اگر خیلی زود باشد، مطمئناً می‌تواند مشکل ایجاد کند. با این حال، از آنجایی که موتور با سرعت بسیار زیادی می‌چرخد، باید مخلوط سوخت به سرعت مشتعل شود.
برای دستیابی به این هدف، فشار داخل سیلندر باید بالا باشد. ما می‌توانیم با جرقه زنی و احتراق مخلوط قبل از رسیدن پیستون به بالاترین نقطه یاTDC، باعث افزایش ناگهانی فشار سیلندر شویم. هر چه فشار بیشتری ایجاد شود، قدرت بیشتری هم تولید می‌شود.
اما اگر جرقه و احتراق خیلی زود باشد، می‌تواند باعث ناک شدید موتور و خرابی فاجعه‌بار پیستون و شاتون شود. به همین دلیل است که زمان‌بندی جرقه بسیار مهم است. می‌توان با استفاده از دینامومتر، زمان‌بندی جرقه را تنظیم کرده و خروجی گشتاور را بر اساس آن بهبود بخشید.
سیستم تعلیق
معمولا بعد از اسپرت و تقویت کردن موتور لازم است سیستم تعلیق خودرو نیز به همان میزان تقویت شود تا بتواند هندلینگ خودرو را که حالا موتور پرقدرت‌تری دارد، به نحو ایمن حفظ کند. برای این کار باید به مراکز متخصص مراجعه کنید و از مشورت و مهارت آنها بهره بگیرید.
اصول تیونینگ بدنه خودرو
طراحی بدنه یا ارتقاء بدنه خودرو، همچنان محبوب‌ترین روش برای تبدیل کردن ماشین شما به یک خودروی فراموش‌نشدنی و خاص است. این امر اکنون برای مالکان خودروهای عادی بسیار مقرون‌به‌صرفه شده است، در حالی که قبلا امتیاز افراد ثروتمند بود. در ادامه به روشهای اسپرت کردن بدنه خودرو می‌پردازیم.
اسپرت کردن ظاهر خودرو اسپرت کردن ظاهر خودرو
کلمه تیونینگ به معنی تنظیم یا سفارشی‌سازی است. خودرویی با تیونینگ خاص و چشمگیر، خصوصیات تضمین شده‌ای دارد. چنین خودروهایی همیشه با علاقه توسط سایر مالکان خودرو دیده می‌شوند که مهارت و تخیل طراح و به‌روزرسانی ظاهر خودرو را ارزیابی می‌کنند. تیونینگ بدنه شامل نوسازی مبنی بر زیبایی‌شناختی عناصر بدنه به عنوان راهی برای بیان شخصیت خود مالک خودرو است. توانایی تشخیص خودروی شما از صدها هزار خودروی دیگر برای برخی افراد به نوعی سرگرمی و حتی سبک زندگی تبدیل شده است.
تقریباً می‌توان هر چیزی را در تیونینگ بدنه کار کرد، از سبک قیچی درها و دستگیره‌ها گرفته تا اسپرت کردن درب صندوق عقب، کاپوت یا حتی سقف خودرو. محبوبیت و تنوع تیونینگ بدنه دائماً در حال افزایش است. از این گذشته، بیشتر کارها به سادگی انجام می‌شود و شاید حتی نیاز به مهارت خاصی ندارد، و نتیجه ارتقاء بدنه خودرو نه تنها چشمگیر، بلکه شاید خیره‌کننده باشد.
بدنه، صندوق عقب، دستگیره‌ها، سپرها، گلگیرها، کیت‌های بدنه، رینگ چرخ و غیره قابل تیونینگ هستند. تیونینگ با بدنه همراه با یک لایه محافظ به شما امکان می‌دهد عناصر خودرو را از خط، خراش و قرار گرفتن در معرض عوامل خارجی آسیب‌زا مانند نور خورشید محافظت کنید. فناوری‌های مدرن امکان انجام کارهای لازم را به صورت کیفی، سریع و نسبتاً ارزان فراهم می‌کنند. با این حال، باید بدانید که خودروهای غیرمعمول بیشتر توسط ماموران راهنمایی و رانندگی متوقف می‌شوند و احتمال برخورد با آنها بسیار بالاست.
شیوه‌های اصلی که ظاهر یک خودروی تولیدی استاندارد را تغییر می‌دهند، شامل موارد زیر هستند:
آئروگرافی
دشوارترین و گران‌ترین روش برای تغییر ظاهر خودرو به دلیل اسپرت سازی، آئروگرافی در نظر گرفته می‌شود. این شیوه شامل یک نقاشی منحصر به فرد روی بخشی از بدنه یا کل خودرو است. تصویر با یک تفنگ اسپری کوچک (آئروگراف) اعمال می‌شود. اصل کار آن به شرح زیر است: رنگ تحت فشار هوا روی سطح اسپری می‌شود و طرح به کمک شابلون یا بدون آن روی بدنه نقش می‌بندد. خدمات آئروگرافی تقاضای بالایی در دیگر کشورها دارد. طرح‌های این روش به طرز باورنکردنی چشمگیر به نظر می‌رسند و می‌توانند تمام عابران پیاده و رانندگان را به سمت خودرو جلب کنند. همچنین یک جایگزین ارزان‌تر به شکل برچسب برای این روش وجود دارد، اما عمر کوتاه‌تری دارد و جذابیت کمتری ارائه می‌دهد. با این وجود در صورت تمایل، می‌توان آنها را به سرعت برداشت و با نمونه‌های جدید جایگزین کرد.
در واقع، بیشتر کارهای آئروگرافی توسط یک هنرمند انجام می‌شود اما کارهای ساده دارای شابلون را می‌توان به راحتی با دست خود انجام داد. در برخی موارد برای انجام آئروگرافی از شابلون‌های مخصوص استفاده می‌شود که به لطف آن کارها راحت‌تر صورت می‌گیرد.
قسمت‌های حساس مانند سایه‌ها و درجات نور به صورت جداگانه توسط هنرمند متخصص کشیده می‌شوند.
تیونینگ بدنه خودرو با استفاده از آئروگرافی امری تزئینی در نظر گرفته می‌شود و تصویر پاشیده شده روی بدنه رنگ اصلی را تغییر نمی‌دهد. پس از آن، نقاشی با چندین لایه لاک خودرو پوشانده می‌شود تا از آسیب دیدن نقاشی محافظت شود. مرحله نهایی پوشاندن نقاشی با لاک و سپس پولیش بدنه است که نمایی یکدست و زیبا به شما هدیه می‌دهد.
کیت‌های بدنه و چراغ‌ها کیت‌های بدنه و چراغ‌ها
کیت بدنه آیرودینامیکی نه تنها ظاهر جذاب به خودرو می‌بخشد، بلکه در بسیاری از سطوح برش نیز اثر آیرودینامیکی واقعی ایجاد می‌کند. مشخص است که هنگام رانندگی، نیروهای آیرودینامیکی حاصل توزیع وزن را در امتداد محورها تغییر می‌دهند. در همان زمان، هندلینگ و عملکرد ترمز به شدت کاهش می‌یابد. برای دادن توزیع وزن صحیح به خودرو از اسپویلرهای قابل تنظیم استفاده می‌شود که هم روی سقف خودرو و هم روی درب صندوق عقب نصب می‌شوند. اسپویلر سپر جلو (که گاهی skirt نامیده می‌شود) نیز برای افزایش نیروی دانفورس در سرعت‌های بالا طراحی شده است، به بهبود هندلینگ خودرو، هم در جاده‌های مستقیم و هم در پیچ‌ها کمک می‌کند.
همچنین، کیت بدنه آیرودینامیکی می‌تواند چندین عملکرد مهم دیگر داشته باشد: بهبود خنک‌کنندگی موتور و ترمزهای تهویه شونده جلو و عقب. ورودی هوای اضافی به پمپ کردن هوا به توربوشارژر کمک می‌کند و هم‌زمان آن را از طریق اینترکولر خنک می‌کند یا می‌تواند فقط تقویت غیرفعال را فراهم سازد. بنابراین یک کیت بدنه که تیونینگ خارجی را انجام می‌دهد، نه تنها ظاهر چشمگیر به خودرو می‌بخشد، بلکه روی عملکرد فنی خودرو هم تاثیرگذار است.
اما اغلب این تغییرات ظاهری اگر به صورت غیرتخصصی انجام شوند و از اسپویلرها و سپرهای تزئینی که ظاهراً آیرودینامیک را بهبود می‌بخشند، استفاده شود، آن وقت در عمل فقط رفتار فنی خودرو را بدتر می‌کنند. ممکن است ماشین در سرعت بالا ناپایدارتر شده و تعادل آن مختل می‌شود. بنابراین، باید چنین اجزایی را با دقت و تحت نظارت یک متخصص باسواد انتخاب و نصب کنید.
سایر موارد اسپرت کردن بدنه خودرو می‌تواند شامل استفاده از چراغ‌های نئونی مختلف در کف خودرو و چراغ‌های زنون باشد. زنون استاندارد دید در تاریکی را بهبود می‌بخشد، بدون اینکه رانندگان مقابل را اذیت کند. در غیر این صورت، استفاده از چراغ‌های پرنور خیره‌کننده ممنوع است و باید جریمه نسبتاً زیادی برای زنون غیراستاندارد پرداخت کنید.
نتیجه‌گیری
اسپرت کردن خودرو کاری است که امروزه بسیاری از جوانان به آن علاقه دارند اما باید این نکته را بدانید که هرگونه تقویت یا تغییر ظاهری و فنی خودرو بدون دریافت استانداردهای کارخانه، امری کاملا غیرقانونی بوده و در صورت تصادف، مالک خودرو تیونینگ شده در اکثر موارد مقصر حادثه به حساب می‌آید. همچنین شرکت‌های بیمه نیز از پرداخت خسارت‌های این خودروهای غیراستاندارد و اسپرت شده امتناع خواهند کرد.
در پایان دعوت می‌کنیم برای اطلاع از جدیدترین اخبار خودرو به وبسایت خودروبانک مراجعه کنید.
