سلامت قسمت عقب خودرو در حفظ تعادل ماشین به ویژه هنگام عبور از پیچ‌ها یا گذر از جاده‌های لغزنده بسیار اهمیت دارد. وجود برخی مشکلات به ویژه در سیستم تعلیق یا خود چرخ‌های عقب می‌تواند باعث ناپایداری نیمه پشتی خودرو و در نتیجه کل ماشین شود. عدم تعادل قسمت عقب خودرو دلایل مختلفی دارد که به طور کلی به دو دسته مشکلات مکانیکی و مشکلات رانندگی تقسیم می‌شوند.
مشکلات مکانیکی می‌تواند ناشی از خرابی اجزای سیستم تعلیق نظیر بلبرینگ‌ها، فنر و کمک فنرها باشد. خرابی چرخ و قفل شدن یکی از ترمزها هم از دیگر دلایل مکانیکی ناپایداری قسمت عقب خودرو هستند. مشکلات رانندگی نیز به نحوه استفاده از خودرو و شیوه راندن ماشین برمی‌گردد که در ادامه توضیحات در مورد آن ارائه خواهد شد.
دلایل مکانیکی عدم تعادل قسمت عقب ماشیندلایل مکانیکی عدم تعادل قسمت عقب ماشین
همانطور که اشاره شد برخی مشکلات مکانیکی نظیر ایراد در سیستم تعلیق و چرخ‌ها می‌تواند باعث ناپایداری قسمت عقب خودرو شود. ایرادات چرخ‌ها که می‌تواند باعث ناپایداری قسمت عقبی ماشین شود، شامل موارد زیر است:
• ساییدگی نامناسب یا ناهموار لاستیک‌ها
اگر تایرهای شما به هر دلیلی نظیر میزان نبودن بالانس نبودن و یا هر مشکل دیگری به طور غیریکنواخت روی سطح زمین تماس پیدا کنند ن وقت هنگام حرکت می‌توانند باعث ناپایداری قسمت پشت خودرو شوند.
• کم باد بودن لاستیک‌ها
کم بودن باد لاستیک‌ها به ویژه اگر باد یک طرف نسبت به دیگری کمتر باشد می‌تواند در کاهش پایداری قسمت عقبی خودرو تأثیر بگذارد و تعادل ماشین را بر هم بزند.
• عدم تعادل یا هم‌ترازی چرخ‌ها
میزان نبودن زاویه چرخ‌های عقب در سرعت‌های بالا باعث ناپایداری ماشین خواهد شد. نقص در سیستم تعلیق می‌توانند موجب ناترازی چرخ‌ها و لاستیک‌سابی شود که در نتیجه تعادل خودرو در سرعت‌های بیشتر را بر هم خواهد زد.
تاثیر سیستم تعلیق بر ناپایداری عقب خودرو تاثیر سیستم تعلیق بر ناپایداری عقب خودرو
از مهم‌ترین دلیل ناپایداری قسمت عقب خودرو وجود عیب در سیستم تعلیق است. مواردی مثل خرابی کمک فنرها، بلبرینگ‌های چرخ، شکستگی فنرها، خرابی میل اکسل و... در زمره دلایل ناپایداری قسمت پشتی خودرو جا می‌گیرند.
سیستم تعلیق نقشی حیاتی در عملکرد یک خودرو ایفا می‌کند و تضمین‌کننده سواری نرم و هندلینگ مناسب است. این سیستم مسئولیت حفظ ثبات و تعادل خودرو را به ویژه هنگام پیچیدن، شتابگیری و ترمزگیری بر عهده دارد. سیستم تعلیق عقب بخش مهمی از این مجموعه است که اغلب نادیده گرفته می‌شود، اما به همان اندازه برای عملکرد کلی خودرو اهمیت دارد.
نقش سیستم تعلیق عقب
سیستم تعلیق عقب با کنترل حرکت چرخ‌های عقب، مسئولیت حفظ ثبات و تعادل نیمه پشتی خودرو را بر عهده دارد. این سیستم از اجزای مختلفی از جمله کمک‌فنرها، فنرها و بازوهای کنترل یا طبق تشکیل شده است.
کمک‌فنرها که به آنها دمپر نیز گفته می‌شود، برای جذب شوک‌ها و لرزش‌هایی طراحی شده‌اند که هنگام رانندگی روی جاده‌های ناهموار یا دست‌اندازها ایجاد می‌شوند. آنها با تبدیل انرژی جنبشی ناشی از حرکت سیستم تعلیق به انرژی حرارتی کار می‌کنند و این گرما از طریق روغن هیدرولیک و پیستون دفع می‌شود.
فنرها پشتیبانی لازم را برای وزن خودرو فراهم کرده و به جذب هرگونه ضربه ناشی از ناهمواری‌های سطح جاده کمک می‌کنند. دو نوع اصلی فنر وجود دارد: فنرهای لوله‌ای و فنرهای تخت. فنرهای لوله‌ای به طور معمول در خودروهای مدرن استفاده می‌شوند، در حالی که فنرهای تخت بیشتر در کامیون‌ها و خودروهای سنگین کاربرد دارند.
بازوهای کنترل یا طبق برای کنترل حرکت سیستم تعلیق و حفظ تراز چرخ‌ها طراحی شده‌اند. آنها در تعامل با کمک‌فنرها و فنرها کار می‌کنند تا سواری نرم و هندلینگ بهتری را فراهم آورند.
مشکلات رایج سیستم تعلیق عقب
سیستم تعلیق عقب مانند هر جزء دیگری از خودرو در معرض استهلاک و فرسودگی با گذشت زمان قرار دارد. در اینجا برخی از مشکلات رایجی که رانندگان ممکن است با آنها مواجه شوند، آورده شده است:
سواری کوبنده: اگر کمک‌فنرها یا فنرها فرسوده یا آسیب‌دیده باشند، خودرو هنگام عبور از دست‌اندازها به شدت ضربه خورده و سواری ماشین به صورت ناخوشایندی کوبنده می‌شود. فنرها و کمک فنرها وظیفه دارند تا ضربات وارده به اتاق را تا حد امکان در خود جذب کنند و موجب حفظ تعادل خودرو شوند. اگر این قطعات کار خود را به درستی انجام ندهند، تعادل ماشین به هم می‌خورد و احتمال انحراف از مسیر نیز وجود دارد.
کج شدن قسمت عقب خودرو: کج شدن قسمت عقب خودرو اغلب نشانه‌ای از فرسودگی فنرها یا بوش‌های سیستم تعلیق است. همچنین این مشکل می‌تواند ناشی از بار زدن بیش از حد بر خودرو باشد.
ساییدگی غیریکنواخت لاستیک‌ها .
ساییدگی غیریکنواخت لاستیک‌ها: وجود مشکل در سیستم تعلیق باعث برهم خوردن تراز چرخ می‌شود. اگر زاویه چرخ‌ها به درستی تنظیم نشده باشد، لاستیک‌ها به طور ناهموار ساییده می‌شوند که منجر به کاهش عمر لاستیک و برهم خوردن هندلینگ می‌شود.
صدای تق‌تق: شنیدن صدای تق‌تق هنگام عبور از دست‌انداز یا پیچیدن، اغلب نشانه‌ای از فرسودگی یا آسیب‌دیدگی اجزای سیستم تعلیق مانند بوش‌ها یا بازوهای کنترل است. بوش‌ها و اتصالات به ویژه بوش‌های طبق که وظیفه محکم نگه داشتن سیستم تعلیق در جای خود را بر عهده دارند، در صورت خرابی و پارگی موجب ایجاد سروصدای ناهنجار و ناپایدار شدن ماشین خواهند شد.
نشتی کمک‌فنرها: اگر از کمک‌فنرها روغن هیدرولیک نشت کند، ممکن است این قطعه عملکرد صحیح نداشته باشد که منجر به کاهش هندلینگ و سواری خشن‌تر می‌شود.
نقص در سیستم فرمان و تاثیر آن بر عدم تعادل عقب خودرو نقص در سیستم فرمان و تاثیر آن بر عدم تعادل عقب خودرو
اگر سیستم فرمان دقیق عمل نکند و ایرادی در آن وجود داشته باشد ممکن است ناپایداری در همه اگر سیستم فرمان دقیق عمل نکند و ایرادی در آن وجود داشته باشد ممکن است ناپایداری در قسمت جلو و متعاقب آن قسمت عقب نیز به وجود بیاید.
تاثیر خرابی ترمزها بر عدم تعادل خودرو
نقص در عملکرد ترمزهای عقب یکی دیگر از دلایلی است که احتمالا باعث ناپایداری بخش عقبی خودرو خواهد شد. به عنوان مثال اگر ترمز عقب سمت راست قدرت بیشتری نسبت به سمت چپ خودرو داشته باشد، این عدم تعادل در قدرت ترمزهای عقب می‌تواند موجب ناپایداری ماشین هنگام ترمزگیری شود. قفل شدن ترمز یکی از چرخ‌ها نیز نتایج مشابهی را به وجود می‌آورد.
اثر نحوه رانندگی بر عدم تعادل عقب خودرو
گاهی اوقات عدم تعادل قسمت پشت خودرو به ماشین ارتباطی ندارد و بلکه دلیل آن نحوه رانندگی کاربر است. برخی از عادات بد رانندگی که بر عدم تعادل عقب خودرو تاثیرگذار هستند، در ادامه آورده شده است:
سرعت زیاد: رانندگی با سرعت بیش از حد مجاز، به خصوص در پیچ‌ها، می‌تواند باعث ناپایداری قسمت عقب خودرو شود. در این شرایط اصطلاحا گفته می‌شود که عقب خودرو در رفته و احتمال انحراف از مسیر یا حتی واژگونی نیز وجود دارد.
ترمز ناگهانی: ترمز ناگهانی، به خصوص در پیچ‌ها، می‌تواند باعث لغزش و ناپایداری قسمت عقب خودرو شود. به ویژه اگر روی سطح جاده خاک شن و یا برف و یخ وجود داشته باشد،احتمال این رخداد افزایش پیدا خواهد کرد.
شتابگیری ناگهانی: شتاب ناگهانی، به خصوص در پیچ‌ها، می‌تواند باعث ناپایداری قسمت عقب خودرو شود. خصوصاً اگر ماشین شما دیفرانسیل عقب باشد آن وقت احتمال ناپایداری قسمت پشت خودرو در هنگام شتابگیری ناگهانی بسیار بیشتر خواهد بود.
پیچیدن یکباره: پیچیدن ناگهانی، به خصوص با سرعت زیاد، می‌تواند باعث ناپایداری قسمت عقب خودرو شود.
حمل بار نامناسب: حمل بار بیش از حد مجاز یا توزیع نامناسب بار هم می‌تواند باعث برهم خوردن توازن وزن ماشین و ناپایداری قسمت عقب خودرو شود.
علائم ناپایداری قسمت عقب خودرو چیست؟
در زیر به برخی از علائم ناپایداری قسمت پشت خودرو اشاره می‌کنیم. در صورت مشاهده هر یک از این علائم حتماً به تعمیرگاه جلوبندی‌سازی مراجعه کنید:
• لغزش یا انحراف قسمت عقب خودرو در هنگام پیچیدن
• تکان خوردن یا لرزش قسمت عقب خودرو در هنگام رانندگی
• احساس عدم تعادل هنگام رانندگی
• صدای ناهنجار از بخش عقب خودرو
صدای ناهنجار از بخش عقب خودرو راهکارهای رفع ناپایداری قسمت عقب خودرو
برای رفع ناپایداری بخش پشتی خودرو قطعا باید ماشین را به یک تعمیرگاه جلوبندی‌سازی بروید تا استاد کار با بررسی تمامی قسمت‌های سیستم تعلیق عقب، هرگونه مشکل احتمالی در این سامانه را برطرف کند. ضمن آنکه تایرها نیز باید بررسی شوند و در صورت عدم توازن باد و یا بالانس وزنی، باید مشکل آنها برطرف شود. به طور خلاصه انجام موارد زیر می‌تواند باعث رفع یا کاهش ناپایداری قسمت پشت خودرو شود:
• بررسی و رفع نقص‌های مکانیکی
• رانندگی با سرعت مناسب
• ترمزگیری و شتابگیری تدریجی
• پیچیدن با احتیاط
• حمل بار به میزان مناسب
• مراجعه به مکانیک در صورت عدم رفع مشکل
مراجعه به مکانیک در صورت عدم رفع مشکل نتیجه‌گیری
سیستم تعلیق عقب بخش مهمی از خودرو در حفظ تعادل و هندلینگ است و رانندگان باید به هرگونه نشانه‌ای از فرسودگی و خرابی توجه داشته باشند. سرویس و بازرسی منظم سیستم تعلیق می‌تواند به پیشگیری از مشکلات رایج و تضمین سواری نرم‌تر و هندلینگ بهتر کمک کند.
در صورت بروز هر یک از مشکلات فوق، ضروری است که خودرو توسط یک مکانیک حرفه‌ای برای تشخیص و تعمیر مشکل مورد بازرسی قرار گیرد. نادیده گرفتن سیستم تعلیق عقب می‌تواند در آینده منجر به مشکلات جدی‌تر شده و ایمنی و عملکرد خودرو را به خطر بیندازد.
با درک نقش سیستم تعلیق عقب و مشکلات رایجی که رانندگان ممکن است با آنها مواجه شوند، می‌توانید برای نگهداری و مراقبت از سیستم تعلیق خودروی خود بهتر آماده شوید. یک سیستم تعلیق با نگهداری مناسب نه تنها سواری نرم‌تر و هندلینگ بهتری را به ارمغان می‌آورد، بلکه موجب افزایش طول عمر و بهینه‌سازی عملکرد کلی خودروی شما نیز می‌شود.
شاید مطالب زیر هم برای شما مفید باشد:
مقایسه خودرو
دلیل خاموش شدن خودرو بعد استارت زدن
ایمن سازی خودرو
نویسنده: حسین باباپور
