انتخاب جعبه دنده مناسب برای خودرو، تصمیمی مهم است که به طور قابل توجهی بر تجربه رانندگی شما تأثیر می‌گذارد. در این بین به ویژه میان خودروهای چینی بازار ایران، دو گزینه اصلی وجود دارد: جعبه دنده دو کلاچه (DCT) و جعبه دنده ضریب متغیر پیوسته (CVT). هر دوی این گیربکس‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بهتر بودن بین این دو گزینه، پاسخ نسبتا پیچیده‌ای دارد. در این مقاله، ما به بررسی کامل تفاوت‌های بین جعبه‌دنده‌های DCT و CVT می‌پردازیم و ویژگی‌ها، مزایا و معایب آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
جعبه دنده DCT چیست؟جعبه دنده DCT چیست؟
جعبه دنده دو کلاچه (DCT) یک جعبه دنده مکانیکی اتوماتیک پیشرفته است که از دو کلاچ مجزا برای دنده‌های فرد و زوج در یک محفظه استفاده میکند. این گیربکس در اصل کارایی و کنترل یک گیربکس دستی را با راحتی یک گیربکس اتوماتیک ترکیب میکند.
• نحوه عملکرد:
یک کلاچ دنده‌های فرد و دیگری دنده‌های زوج را مدیریت میکند. با پیش انتخاب دنده بعدی احتمالی در حالی که یک کلاچ درگیر است، تعویض‌های فوق‌العاده سریع در عرض میلی‌ثانیه بدون وقفه در گشتاور ارسالی به چرخ‌ها رخ می‌دهد. هر دو کلاچ نیروی خود را از فلایویل موتور دریافت می‌کنند.
جعبه دنده CVT چیست؟
جعبه دنده ضریب متغیر پیوسته (CVT) نوعی گیربکس اتوماتیک است که به طور همواره سرعت چرخش موتور را با نیازهای سرعت چرخ مطابقت می‌دهد، بدون اینکه نسبت دنده ثابتی داشته باشد. این گیربکس به جای مجموعه چرخ دنده‌های درگیر، از یک تسمه فولادی یا زنجیر قطعه‌بندی شده که بین دو قرقره (مخروطی ) با اندازه‌های متغیر برای تغییر نسبت دنده استفاده میکند. یک قرقره به ورودی موتور متصل می‌شود، در حالی که دیگری به مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها متصل می‌شود که در نهایت به دیفرانسیل و چرخ‌های محرک نیرو می‌رسانند.
• نحوه عملکرد:
با قرار گرفتن زنجیر بین پولی‌های ورودی و خروجی و نزدیک یا دور شدن مخروطی‌های این دو از هم ، تغییر بی‌نهایت نسبت دنده رخ می‌دهد و شتاب گیری یکنواخت در کل محدوده دوران موتور بدون تعویض دنده‌های خشن به دست می‌آید. با افزایش دور موتور، شعاع پولی ورودی کاهش می‌یابد و هم‌زمان قطر پولی خروجی به طور متناسب افزایش می‌یابد. این باعث می‌شود بدون توجه به تنظیمات سرعت، کشش تسمه ثابت بماند.
مقایسه گیربکس DCT با CVT
هنگامی که صحبت از گیربکس CVT در مقابل دوکلاچه یا کلاچ دوبل می‌شود، باید عوامل متعددی را در نظر گرفت. از جمله عملکرد، مصرف سوخت، هزینه، نگهداری و دوام. در ادامه مقایسه گیربکس DCT و CVT بر اساس عوامل مختلف ارائه شده است.
عملکرد DCT در مقابل CVT
• گیربکس‌های DCT به دلیل تعویض دنده سریع‌تر و تیزتر، شتاب و واکنش بهتر را برای خودروهای با عملکرد بالا ارائه می‌دهند.
• فواصل تعویض دنده فوق‌العاده کوتاه DCT به موتور اجازه می‌دهد تا در محدوده توان ایدئال خود باقی بماند.
• گیربکس‌های CVT شتابی نرم و تدریجی را ارائه می‌دهند که فاقد معکوس‌های فوری DCT، مورد نیاز برای سبقت سریع یا حرکت در سربالایی است.
• گیربکس DCT در پیست به طور قابل توجهی سریع‌تر عمل می‌کنند و همچنین به لطف تعویض سریع دنده، برای رانندگی تهاجمی مناسب‌تر هستند.
مصرف سوخت DCT در مقابل CVT
• گیربکس‌های CVT در ترافیک شهری با توقف و حرکت مداوم، مصرف سوخت بهتری را ارائه می‌دهند و دور موتور را برای سرعت مورد نیاز بهینه می‌کنند.
• گیربکس‌هایDCT در شهرهای شلوغ از نظر مصرف سوخت به CVT نمی‌رسند، اما در بزرگراه‌ها به دلیل برخورداری از دنده‌های سبک، با CVT ها مطابقت دارند یا حتی از آنها سبقت می‌گیرند.
• جعبه‌دنده‌های CVT با توجه به برخورداری از اجزای کمتر، اصطکاک پایین‌تری در سیستم انتقال قدرت ایجاد می‌کنند.
هزینه DCT در مقابل CVT
در مورد مقایسه هزینه DCT و CVT، گیربکس دوکلاچه معمولا ساخت و هزینه نگهداری گران‌تری دار د. در مقابل، گیربکس CVT ارزان‌تر است و موارد خرابی آن نیز کمتر است. با این حال، قیمت CVT و میزان خرابی آن می‌تواند بین هر خودرو و شرکت سازنده متفاوت باشد. پک کلاچ دوبل، کنترل‌گرها و سایر اجزای اضافی، قیمت ساخت DCT را افزایش می‌دهد.
ضمنا هزینه‌های تعویض تسمه CVT آسیب دیده یا پولی‌های آن معمولا کمتر از تعمیرات دو کلاچه و تعویض پک کلاچ است.
نگهداری DCT در مقابل CVT
گیربکس DCT و CVT به تعمیر و نگهداری منظم نیاز دارند و می‌توانند مستعد استهلاک باشند. با این حال، گیربکس دو کلاچه دارای ساختار پیچیده‌تر است و به مراقبت تخصصی نیاز دارد. به طور کلی گیربکس ضریب متغیر پیوسته معمولا از سایر انواع گیربکس‌های خودرو دوام کمتری دارد.
تسمه‌های فولادی CVT و پولی‌های واریاتور پس از 20 تا 40 هزار کیلومتر نیاز به تعویض روغن و بازرسی دوره‌ای دارند. در سمت دیگر پک کلاچ دوبل هم در جعبه‌دنده‌های DCT جزو اقلام مصرفی هستند که نیاز به تعویض در حدود ۱۶۰ هزار کیلومتر دارند. دستمزد تعمیرات DCT نیز در مقایسه با نگهداری گیربکس CVT یا تعویض تسمه‌های آنها، عموما کمی بیشتر است.
مزایا و معایب گیربکس‌های DCT در مقابل CVT
با توجه به مطالب ارایه شده در بالا، مزایا و معایب اصلی گیربکس‌های DCT و CVT به شرح زیر است:
مزایای گیربکس DCT
• تعویض دنده سریع در کمتر از 100 میلی‌ثانیه از طریق دنده‌های از پیش انتخاب شده
• حداکثر کردن محدوده کارکرد موتور، بهبود انتقال قدرت و راندمان سوخت
• پاسخگویی و کنترل انتقال قدرت شبیه به خودروهای اسپرت از طریق نسبت دنده‌های فوق‌العاده کوتاه
• حذف ضربه تعویض دنده با حفظ درگیری سیستم انتقال قدرت از طریق دو کلاچ
معایب گیربکس DCT
• پیچیدگی فنی بیشتر که به طور قابل توجهی وزن و قیمت را نسبت به دیگر گیربکس‌های اتوماتیک افزایش می‌دهد.
• تجمع گرما در کلاچ دوتایی توانایی تحمل گشتاور موتور و انتقال بهینه آن را محدود میکند.
• هزینه‌های تعمیر و بازسازی گیربکس دوکلاچه اغلب به طور قابل توجهی گران است.
• ممکن است با استفاده زیاد در داخل شهر، استهلاک آن بسیار بالا برود و زودتر نیاز به تعویض پک کلاچ داشته باشد.
مزایای گیربکس CVT
• تعویض دنده پیوسته، رانندگی نرم و بدون تغییر ناگهانی دور موتور را امکان‌پذیر میکند.
• تغییرات نسبت دنده فوق‌العاده سریع برای بهینه‌سازی دور موتور و صرفه‌جویی در سوخت
• مکانیک ساده‌تر با اجزای فنی کمتر، قابلیت اطمینان را افزایش می‌دهد.
• ساختار جمع‌وجور با وزن کمتر
• هزینه‌های تولید کمتر از اتوماتیک‌های معمولی و صرفه بیشتر در خودروهای اقتصادی است.
معایب گیربکس CVT
• حس رانندگی غیر مهیج
• آستانه گشتاور پایین استفاده از CVT را در خودروهای پرقدرت محدود میکند.
• تعمیرات تسمه و پولی‌ها در فواصل نسبتاً منظم مورد نیاز است.
• عملکرد کند در مقایسه با DCT به ویژه زمانی که تعویض دنده‌های ناگهانی مورد نیاز است.
• دینامیک رانندگی ناخوشایند برای رانندگان حرفه‌ای
تفاوت بین DCT و گیربکس اتوماتیک معمولی چیست؟ تفاوت بین DCT و گیربکس اتوماتیک معمولی چیست؟
گیربکس اتوماتیک معمولی از مبدل گشتاور برای انتقال قدرت بین موتور و چرخ‌ها استفاده میکند. در مقابل، گیربکس DCT از پک دو کلاچه برای ارسال قدرت به چرخ‌ها برای دستیابی به فرایند تعویض دنده سریع‌تر استفاده میکند.
آیا می‌توان با DCT یا CVT دنده‌ها را به صورت دستی تعویض کرد؟
بله، برخی از گیربکس‌های دو کلاچه و ضریب متغیر پیوسته با حالت دستی یا تیپ ترونیک هم ارائه می‌شوند که به راننده اجازه می‌دهد دنده‌ها را به صورت دستی با استفاده از پدال‌های پشت فرمان یا اهرم شیفتر دنده تعویض کند.
گیربکس DCT بهتر است یا CVT ؟
هر دو گیربکس دو کلاچه (DCT) و ضریب متغیر پیوسته (CVT) از جهاتی منحصر به فرد هستند و نیازهای مختلف مشتریان را برآورده می‌کنند.
• اگر به دنبال رانندگی نرم و یکنواخت هستید گیربکس CVT مناسب شماست اما گیربکس دوکلاچه برای رانندگی‌های پرشتاب و مهیج انتخاب بهتری خواهد بود.
• نسبت دنده‌های بهینه که CVT ها ارائه می‌دهند، آنها را برای رانندگی در شهر ایدئال میکند.
• برای رانندگی در بزرگراه معمولا گیربکس‌های دوکلاچه مناسب‌تر هستند.
• برای رانندگی خارج از جاده نیز گیربکس DCT بهینه‌تر عمل میکند. اما CVT ها قابلیت کنترل لازم را در شرایط لغزنده با چسبندگی کم ارایه نمی‌دهند.
• برای یدک کشی بارهای سنگین هم گیربکس‌های DCT به دلیل دارا بودن ضرایب دنده سنگین می‌تواند گزینه بهتری باشند.
شاید مطالب زیر را هم بپسندید:
مشخصات تارا
گیربکس دوکلاچه یا DCT چیست و چگونه کار میکند؟
کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک
قیمت گذاری خودرو
