ترمز خودرو مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین سیستم ایمنی ماشین به حساب می‌آید و هرگونه نقص در عملکرد آن می‌تواند منجر به حوادث بسیار ناخوشایند شود. در خودروهای امروزی از دو نوع سیستم ترمز استفاده می‌شود؛ ترمزهای دیسکی که معمولا روی چرخ‌های جلو نصب می‌شوند و ترمزهای کاسه‌ای هم در خودروهای ارزان‌قیمت‌تر به محور چرخ‌های عقب متصل هستند. البته در اکثر خودروهای جدید سیستم ترمز چرخ‌های عقب نیز به فرم دیسکی درآمده اما همچنان در تیپ‌های ارزان و خودروهای اقتصادی به منظور کاهش قیمت تمام شده، ترمزهای کاسه‌ای را برای چرخ‌های عقب در نظر می‌گیرند.
اما تفاوت ترمز دیسکی و کاسه‌ای چیست و کدام یک از این دو نوع سیستم ترمز می‌تواند ایمنی بهتر و قدرت ترمزگیری بالاتری ایجاد کند. در ادامه با وب‌سایت خودروبانک همراه باشید تا به بررسی این دو نوع سیستم ترمز بپردازیم و درباره مزایا و معایب آنها صحبت کنیم.
معرفی انواع سیستم ترمز خودرو
پیش از آنکه به سراغ بررسی تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای برویم، باید ابتدا این دو نوع سیستم را بشناسید.
ترمزهای کاسه ایترمز کاسه ای
مجموعه ترمز کاسه‌ای که معمولا روی چرخ عقب بعضی از خودروهای امروزی دیده می‌شود، داخل کاسه چرخ قرار می‌گیرد؛ به همین دلیل هم به آن ترمز کاسه‌ای گفته می‌شود. در این سیستم ترمز دو کفشک فلزی و یک سیلندر ترمز همراه با دو پیستون و...، به عنوان اجزای اصلی شناخته می‌شوند.
در اثر فشرده شدن پدال ترمز پیستون‌های درون سیلندر به حرکت در می‌آیند و روی کفشک‌ها فشار وارد می‌کنند. این کفشک‌ها به صورت خمیده طراحی می‌شوند و در یک طرف خود دارای لنت‌های نیمه فلزی یا فایبرگلس هستند که مقاومت قابل قبولی در برابر حرارت از خود نشان می‌دهد. بر اثر برخورد لنت کفشک به دیواره کاسه یا درام چرخ، نیروی اصطکاک نسبتا شدیدی ایجاد می‌شود که می‌تواند سرعت خودرو را کاهش دهد.
ترمز دیسکی ترمز دیسکی
ترمزهای دیسکی از لحاظ ساختار ظاهری تفاوت زیادی با انواع کاسه‌ای دارند اما نوع عملکرد و مکانیزم این ترمز هم تقریبا شبیه ترمز کاسه‌ای است؛ زیرا اینجا نیز در اثر فشار ناشی از نیروی هیدرولیک و تماس لنت با دیواره دیسک فلزی متصل به چرخ خودرو، نیروی اصطکاک تولید می‌شود که سرعت ماشین را کاهش می‌دهد.
ترمزهای دیسکی شامل یک کالیپر روی هر چرخ هستند و یک جفت لنت ترمز را درون خود جا داده‌اند. این لنت‌های ترمز در هر دو طرف دیسک چرخ یا روتور قرار می‌گیرند و در اثر نیروی فشار هیدرولیک وارده از سمت سیلندر و پیستون‌ها، به دیواره دیسک چرخ فشار وارد می‌آورند. در اثر همین فشار و نیروی اصطکاک ناشی از آن، دیسک چرخ دیگر نمی‌تواند به طور آزادانه حرکت کند و خودرو بعد از مدتی از حرکت باز می‌ایستد.
تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای
احتمالا متوجه شده‌اید که فرق ترمز کاسه ای با دیسکی بیشتر از آنکه ریشه در ماهیت عملکرد آنها داشته باشد، به ساختار ظاهری این دو ارتباط پیدا می‌کند.
ترمز دیسکی حاوی روتور (دیسک) با کالیپر است که در آن دو لنت به دو طرف روتور فشرده می‌شوند. این سیستم قابلیت تماس مستقیم با جریان خنک‌کننده هوا را دارد و بنابراین دوام بهتری در ترمزگیری طولانی و مداوم از خود نشان می‌دهد.
اما ترمز کاسه ای درون کاسه چرخ قرار می‌گیرد و اجزای اصلی آن تقریبا هیچ شباهتی به اجزای ترمز دیسکی ندارند.
این مجموعه نمی‌تواند در اثر جریان هوا خنک شود و از لحاظ نوع لنت، پیستون، سیلندر و به طور کلی تمام اجزای اصلی، با ترمز دیسکی تفاوت زیادی دارد. نحوه تعویض لنت آن نیز با نوع دیسکی کاملا متفاوت است.
به دلیل جریان نداشتن هوا درون سیستم ترمز کاسه‌ای، این سامانه حین ترمزگیریهای مداوم به ویژه در سرعتهای بالا، خیلی زود داغ می‌شود و کارایی آن کاهش پیدا می‌کند. این در حالی است که ترمزهای دیسکی معمولا به دلیل خنک شدن توسط جریان هوا، خیلی دیرتر با مشکل افزایش حرارت روبرو می‌شوند.
لنت ترمزهای کاسه‌ای دیرتر تمام می‌شود اما لنت ترمز دیسکی معمولا در دوره‌های زمانی کوتاه‌تر به تعویض احتیاج پیدا می‌کند. ضمن آنکه معمولا کفشک‌های ترمز کاسه ای نسبت به بسیاری از لنت ترمزهای دیسکی موجود در بازار ارزان‌تر هستند و هزینه نگهداری کمتری برای مالک خودرو به دنبال دارند.
مزایا و معایب ترمزهای دیسکی مزایا و معایب ترمزهای دیسکی
ترمزهای دیسکی دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه به صورت فهرست‌وار به مهم‌ترین آنها اشاره شده است
مزایای ترمزهای دیسکی
• خنک‌کنندگی بالاتر و قدرت بهتر در ترمزگیریهای مداوم
• ارتقای ایمنی خودرو
• عملکرد بهتر در سرعتهای بالا
• تعویض نسبتا راحت لنت‌ها
• بررسی و چکاپ راحت‌تر لنت‌ها
معایب ترمز دیسکی
• هزینه نگهداری نسبتاً بالاتر
• اتمام زودتر لنت‌ها
• وزن و حجم بیشتر
مزایا و معایب ترمزهای کاسه ای مزایا و معایب ترمزهای کاسه ای
ترمزهای کاسه‌ای نیز دارای نقاط قوت و ضعفی هستند که مهم‌ترین آنها شامل این موارد می‌شود:
مزایای ترمز کاسه ای
• هزینه نگهداری پایین‌تر
• وزن کمتر
• طول عمر بالاتر لنت‌ها
معایب ترمز کاسه ای
• جریان نداشتن هوا درون سیستم و داغ شدن سریع‌تر لنت‌ها
• قدرت نسبتا کمتر به ویژه در سرعتهای بالا
• چکاپ و تعویض نسبتا سخت‌تر لنت‌ها
کلام آخر
مقایسه ترمز دیسکی و کاسه ای نشان می‌دهد در خودروهای امروزی که نسبت به انواع قدیمی سرعت بیشتری دارند، بهتر است از ترمزهای دیسکی استفاده شود که همین طور هم شده است. ترمزهای دیسکی نسبت به انواع کاسه‌ای دقت و سرعت عمل بالاتری دارند. قابلیت خنک‌کنندگی بیشتر آنها نیز باعث می‌شود تا در اثر عملکرد مداوم، به این زودی‌ها دچار افزایش دما و قفل‌شدگی نشوند.
با این حال ترمزهای کاسه ای نیز به دلیل قیمت نسبتا ارزان و طول عمر بالاتر، امروزه روی محور چرخ‌های عقب بسیاری از خودروهای ارزان‌قیمت حضور دارند و عملکرد قابل قبولی نیز از خود ارائه می‌دهند.
اما برای ماشین‌هایی که قدرت موتور آنها بالاتر از حد متوسط است، شرکت‌های خودروساز به هیچ وجه از ترمزهای کاسه‌ای حتی در چرخ‌های عقب نیز استفاده نمی‌کنند و ترمزهای دیسکی با کالیپرهای بزرگ و لنت‌های باکیفیت را به کار می‌برند تا از ضعیف شدن ترمز خودرو در سرعتهای بالا و افت سطح ایمنی ماشین جلوگیری کرده باشند.
در صورت علاقمندی دعوت میکنیم مطالب دیگر ما در مورد ماشین دیگنیتی و تشخیص مدل ماشین از روی شماره شاسی را هم مطالعه کنید.
نویسنده: حسین باباپور
