موتور خودروهای احتراقی بر اساس مکانیزمی کار می‌کند که در آن نیروی تولیدی بر اثر انفجار سوخت، باعث حرکت پیستون به سمت پایین می‌شود و میل لنگ را به حرکت درمی‌آورد. واضح است که اگر این نیروی انفجار درون سیلندر محبوس نشود و از اطراف پیستون بیرون برود، موتور نمی‌تواند به درستی کار کند و توان آن به شدت پایین می‌آید. در این راستا به منظور آب‌بندی محیط محفظه احتراق، از یک سری حلقه‌های فلزی به نام رینگ پیستون استفاده می‌شود. رینگ های پیستون علاوه بر جلوگیری از خروج کمپرس ناشی از انفجار سوخت، روغن رسانی به دیواره سیلندر را نیز انجام می‌دهند. اما این رینگ پیستون‌ها باید به نحوی خاص روی پیستون چیدمان شوند تا مشکلاتی مثل روغن سوزی و هدر رفت کمپرس ایجاد نشود.
رینگ پیستون چیست؟رینگ پیستون چیست؟
رینگ پیستون یک سری حلقه‌های فلزی هستند که دور پیستون قرار می‌گیرند. وظیفه رینگ پیستون این است که اجازه ندهد کمپرس یا نیروی فشار ناشی از انفجار داخل سیلندر از اطراف پیستون به هدر برود و در نتیجه حداکثر نیرو به پیستون‌ها وارد شود تا میل لنگ نیز با راندمان بالاتری شروع به چرخش کند و ماشین را به حرکت در بیاورد. علاوه بر این کار، روی پیستون‌ها یک نوع رینگ خاص به نام رینگ روغنی هم قرار داده می‌شود.
رینگ روغن از لحاظ ساختار با دورینگ کمپرس تفاوت دارد و شامل یک فنر و یک بدنه سوراخدار است که هنگام بالا و پایین شدن پیستون داخل سیلندر، روغن را از طریق مجاری مخصوص دریافت می‌کند و به روی دیواره سیلندر می‌مالد. در نتیجه حرکت رفت و برگشت پیستون داخل سیلندر به نحوی راحت‌تر صورت می‌گیرد.
اما باقیماندن روغن روی دیواره سیلندر می‌تواند به عیب روغن سوزی منجر شود. در نتیجه هنگام پایین پیستون، رینگهای کمپرس که در دو ردیف بالایی قرار می‌گیرند هرگونه روغن روی دیواره سیلندر را پاک کرده و به پایین منتقل می‌کنند.
انواع رینگ پیستون کدام است؟ انواع رینگ پیستون کدام است؟
اصولا ما در خودروهای احتراقی سه نوع رینگ پیستون داریم:
رینگ تراکم اول یا بالایی: مهم‌ترین رینگ هر پیستون رینگ بالایی آن است؛ چرا که اجازه نمی‌دهد کمپرس موتور از اطراف پیستون به بیرون منتقل شود و راندمان پیشرانه پایین بیاید. ضمن آنکه هرگونه روغن باقیمانده ناشی از عملکرد رینگ پیستون را نیز به خوبی از روی دیواره سیلندر پاک می‌کند. این رینگها معمولاً از جنس آلیاژ‌های کرومی ساخته می‌شوند و در برابر تنش‌های دمایی و سایش بسیار مقاوم هستند.
رینگ تراکم دوم یا وسط: دومین رینگی که روی شکاف وسط پیستون قرار داده می‌شود، رینگ تراکم دوم نام دارد. این رینگ تراکم در واقع همان وظیفه رینگ اول را انجام می‌دهد با این تفاوت که صرفا به جهت اطمینان در اینجا قرار داده شده و به اندازه رینگ اصلی حساسیت روی آن وجود ندارد. اما به هر حال رینگ دوم نیز بسیار مهم است و هم وظیفه آب بندی تراکم موتور و هم پاک کردن روغن‌های اضافی از دیواره سیلندر را انجام می‌دهد. معمولاً این نوع رینگ از جنس آلیاژ چدن ساخته می‌شود و رنگ تیره‌تری نسبت به رینگ اصلی دارد.
رینگ روغنی: رینگ پیستون روغنی همانطور که از اسم آن پیداست، وظیفه روغن رسانی به دیواره سیلندر جهت رفت و آمد آسان‌تر پیستون داخل سیلندر را بر عهده دارد. این رینگ روغن را از طریق مجاری مخصوص دریافت می‌کند و سپس از طریق سوراخ‌های خود آن را به روی دیواره سیلندر می‌پاشد تا بدین ترتیب پیستون و رینگهای تراکم به راحتی روی دیواره سیلندر بلغزند و بالا پایین شوند.
اگر رینگ پیستون خراب شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر رینگ پیستون خراب شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر رینگهای پیستون نتوانند وظیفه خود را به درستی انجام دهند، مشکلات متعددی برای موتور پیش خواهد آمد. در زیر به بعضی از مهم‌ترین نتایج خرابی رینگ پیستون اشاره می‌کنیم.
•روغن سوزی
احتمالا با ایراد روغن سوزی آشنا هستید و یا حداقل نام آن را تاکنون شنیده‌اید. اگر روغن به هر دلیل وارد محفظه احتراق شود و همراه با مخلوط سوخت و هوا بسوزد، روغن سوزی اتفاق افتاده است. یکی از دلایل اینکه روغن داخل سیلندر باقی می‌ماند، ضعیف شدن رینگهای کمپرس است. اگر رینگهای کمپرس در اثر کارکرد زیاد و یا تنش‌های دمایی دچار مشکل شوند و نتوانند کمپرس موتور را به خوبی حفظ کنند، دیگر نمی‌توانند روغن ناشی از عملکرد رینگ روغنی را نیز از روی دیواره سیلندر به طور کامل پاک کنند.
درنتیجه این روغن همراه با مخلوط سوخت و هوا داخل سیلندر می‌سوزد و از آن طرف ما شاهد خروج دود آبی از اگزوز خواهیم بود. اگر ایراد روغن سوزی زود برطرف نشود، ممکن است موتور به ایرادات مهم‌تری مثل یاتاقان زدن و یا حتی گریپاژ کردن دچار شود.
روغن سوزی •قفل شدن موتور
همچنین اگر رینگ روغنی خراب شود و نتواند روغن را به داخل سیلندر برساند، موتور خیلی زود قفل می‌شود و ایراداتی مثل شاتون زدن، ذوب کردن رینگ، خرابی پیستون، یاتاقان زدن و... به وجود خواهد آمد.
نحوه چیدمان رینگها روی پیستون
اگر به پیستون موتور احتراقی دقت کنید، متوجه می‌شوید که سه شکاف روی بدنه آن وجود دارد. این شکاف‌ها محل قرارگیری رینگهای پیستون است. بالاترین شکاف مربوط به رینگ کمپرس اول یا رینگ کمپرس اصلی است. شکاف دوم محل قرارگیری رینگ کمپرس ثانویه است و در انتها نیز رینگ روغنی قرار می‌گیرد.
1. برای جا زدن رینگها روی پیستون ابتدا از رینگ روغنی یعنی شکاف پایین‌تر شروع کنیم. رینگ روغنی از دو قسمت فنر و بدنه سوراخدار تشکیل شده است. ابتدا فنر را روی شکاف سوم جا می‌زنیم، سپس بدنه سوراخدار را روی آن قرار می‌دهیم. البته بعضی رینگ های روغنی بجای بدنه سوراخدار، داری دو رینگ فلزی شبیه به رینگهای کمپرس منتهی با ضخامت کمترهستند. جهت نصب باید یکی از این رینگها بالای فنر و دیگری زیر آن قرار گیرد.
2. به هر ترتیب زمانی که از جا خوردن رینگ روغنی مطمئن شدید، به سراغ رینگ دوم یا رینگ تراکم وسط بروید. رینگ تراکم دوم معمولا دارای رنگ تیره‌تر است که از این طریق شناسایی آن ساده‌تر می‌شود. هنگام جا زدن این رینگ دقت کنید که نوشته‌های روی آن به سمت بالا و شکاف ریز دهانه آن به سمت پایین باشد.
3. در نهایت به سراغ رینگ اول می‌رویم. ابتدا دقت می‌کنیم که نوشته‌های آن به سمت بالا باشد و یا شکاف ریز روی دهانه این رینگ برخلاف رینگ دوم به سمت بالا قرار گیرد. بعد این رینگ را نیز به دقت سر جای خود جا می‌زنیم.
4. حالا که کار جا زدن رینگها به پایان رسیده است، باید چینش دهانه‌های آن را تنظیم کنیم؛ چرا که اگر این دهانه ها روی هم بیفتند، کمپرس موتور از آنجا خارج می‌شود و روغن سوزی رخ می‌دهد. پس به هیچ وجه دهانه رینگها نباید در یک راستا قرار بگیرد. برای این منظور ابتدا به سراغ رینگ وسط می‌رویم، دهانه رینگ وسط را طوری تنظیم کنید که مقداری با راستای سوراخ گژنپین فاصله داشته باشد؛ چرا که اگر این دهانه در راستای سوراخ گژنپین قرار گیرد، به محل فرار کمپرس تبدیل می‌شود و احتمال روغن سوزی از این قسمت وجود دارد. بنابراین دهانه رینگ دوم را در نزدیکی راستای گژنپین اما بیرون از فضای بالای سوراخ آن قرار دهید.
5. سپس به سراغ رینگ بالایی یا رینگ اصلی بروید. دهانه رینگ اصلی را طوری بچرخانید که حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ درجه نسبت به دهانه رینگ وسط اختلاف زاویه داشته باشد. به نحوی که دهانه رینگ اول تقریباً در نقطه روبروی دهانه رینگ وسط قرار بگیرد اما نباید به هیچ وجه روی سوراخ گژن پین افتاده باشد.
6. حالا به سراغ رینگ روغنی بروید و دهانه آن را در فضای مابین دهانه رینگهای کمپرس قرار دهید.
در اینجا کار تمام است و باید به وسیله رینگ جمع کن، رینگها و پیستون را داخل سیلندر جا دهید. باید دقت شود که علامت فلش روی پیستون بعد رفتن داخل سیلندر، به سمت قسمت جلوی موتور یا همان سمت تسمه تایم باشد.
نحوه چیدمان رینگها روی پیستون کلام پایانی
رینگ پیستون یکی از مهم‌ترین قطعات و در عین حال حساس‌ترین اجزای موتورهای بنزینی به حساب می‌آید. این رینگ علاوه بر آنکه کمپرس موتور را آب‌بندی می‌کند، اجازه روغن سوزی نیز تا حد امکان به پیشرانه نمی‌دهد. اگر رینگ پیستون خراب شود و یا به درستی سر جای خود چیدمان نشود، ایراداتی مثل روغن سوزی، کاهش توان موتور و... کاملا محتمل خواهد بود.
مکانیک‌های با تجربه از روش‌های خاصی جهت جا زدن رینگها روی پیستون استفاده می‌کنند اما ساده‌ترین و استانداردترین راهی که میتوان برای چیدمان رینگ روی پیستون را انجام داد، روشی بود که در بالا به آن اشاره کردیم.
برای جلوگیری از خرابی رینگها و افزایش طول عمر موتور، توصیه می‌کنیم روغن موتور را هر ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کیلومتر تعویض کنید، همیشه از فیلترهای جدید در هر مرتبه سرویس روغن استفاده کنید، به موتور فشار زیاد وارد نیاورید و موارد مصرفی نظیر شمع و وایر را نیز سر موعد عوض کنید.
شاید مطالب زیر از خودروبانک را نیز بپسندید:
زوایای چرخهای خودرو
چک لیست خودرو قبل از سفر
10 تا از بهترین کراس اوورهای چینی
