طبق بیانیه معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، ارز مورد نیاز تولیدکنندگان خودرو بر اساس توافقات بین وزارتخانه و بانک مرکزی در هفته جاری تأمین خواهد شد. به طور میانگین، هر دستگاه خودروی تولید داخلی دارای 2,650 دلار ارزبری است. بنابراین، مشخص است که صنایع خودروسازی برای تأمین قطعات یا مواد اولیه مورد نیاز که قابلیت تولید درون کشور را ندارند، به واردات نیازمند هستند. بنابراین، افزایش تولید یا بهبود کیفیت نیازمند تأمین ارز به موقع و تسهیل فرآیند واردات کالاهای مورد نیاز تولیدکنندگان خودرو است. اما از ابتدای سال جاری، بانک مرکزی در پاسخ به تلاشهای مکرر دولت و مجلس شورای اسلامی در خصوص تأمین ارز برای صنعت خودرو، موفق نبود.
منوچهر منطقی، معاون حملونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت، اعلام کرد که این ارز در مرحله اول شامل خودروهایی است که بیشترین سطح خودکفایی را دارند و سپس به محصولاتی که در سامانه یکپارچه خودرو عرضه شدهاند، اختصاص مییابد. همچنین، خودروهای سنگین نیز در گروه دوم قرار دارند.
آیا برنامه تولید خودرو به تقاضا پاسخ میدهد؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است که تولید خودرو در دو ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 45 درصد رشد داشته است. بر اساس اطلاعات موجود، تولیدکنندگان خودروی داخلی بیش از 1.5 میلیون دستگاه تعهد پیشفروش بر اساس ثبت نام متقاضیان در طرح یکپارچه خودرو دارند. برنامه تولید سال جاری توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به 1.7 میلیون دستگاه اعلام شده است. با توجه به کاهش 200 هزار دستگاهی تولید خودرو در سال گذشته، انتظار دستیابی به تولید 1.7 میلیون دستگاه خودرو در سال جاری شاید دور از انتظار باشد. زیرا در سه ماهه نخست سال جاری، تولیدکنندگان خودرو در مبارزه برای تأمین ارز بودند. با توجه به مشکل تامین ارز توسط دولت، بنظر میرسد تولید واقعی خودرو با آمار خوشبینانه منتشر شده و اعلامی فاصله داشته باشد و همچنین یکی از دلایل عدم حضور تعداد زیادی از شرکتها مونتاژی و همچنین شرکت ایران خودرو در این طرح فروش جدید سامانه یکپارچه همین موضوع عدم توان تامین به دلایل مختلف از جمله نداشتن ارز، تعهدات معوقه و عدم ظرفیت تولید بوده است. با توجه به شرایطی فعلی خودروسازان بنظر نمیرسد آمار اعلامی وزارت صمت تحقق پذیر و مبتنی بر واقعیت ظرفیتها باشد.
لازم به ذکر است برخلاف ادعاهای مطرح شده در خصوص خودکفایی و تولید داخل بودن خودروها حجم قابل توجهی از خودروهای ساخت داخل در حقیقت همان خودروهای وارداتی البته بشکل قطعات منفصله (CKD و SKD) هستند که مبدا همه آنها کشور چین است و همین موضوع هزینه تمام شده و حجم ارزبری بالایی را به اقتصاد کشور تحمیل میکند.