مقدمه
اگر از مردم در خصوص اولویت اصلیشان برای خرید خودرو سوال شود، احتمالاً با شوق و ذوق فراوان در مورد پارامترهایی مثل شتاب، طراحی، سطح آپشن، هندلینگ و ایمنی صحبت خواهند کرد اما واقعیت این است که تمامی این موارد در مراحل بعدی اهمیت قرار دارند و اولویت اصلی و اولیه همه (البته به غیر از یک عده خاص!) در قیمت و هزینه نگهداری خلاصه میگردد! در واقع همه ما میدانیم که تویوتا کمری خیلی بهتر از پراید است! یا حتی در قیمت مشابه ب ام و E46 قدیمی بسیار جذابتر از رنو ساندرو استپوی صفر کیلومتر میباشد، اما در مورد مثال اول قیمت خرید و در خصوص مثال دوم هزینه نگهداری، ما را مجاب میکنند که روی علایق و احساسات شخصیمان پا بگذاریم و انتخاب دیگری داشته باشیم. در کشور ماهم که متاسفانه قیمت ماشین به نسبت سطح درآمد عموم مردم گران است و از این رو گزینههایی محدودی در لیست انتخابهای اکثریت مردم قرار میگیرند. بخصوص که با بالا رفتن سطح استاندارهای مورد نیاز و از دور خارج شدن محصولاتی نظیر پیکان، پراید و RD، حال خودروهای به اصطلاح کف قیمتی بازار کمتر از قبل شدهاند و هیچ کدامشان هم آنقدرها که باید و شاید ارزان نیستند. پس باید با دقت بسیار ماشین مورد نظرمان را انتخاب کنیم تا در این دوره و زمانه که پول درآوردن و پس انداز کردن سختتر از هر زمان دیگر شده از خریدمان پشیمان نشویم!
دو تا از معدود انتخابهای زیر 200 میلیونی بازار (البته به شرطی که تا زمان بارگذاری مقاله، قیمتها بالاتر نرفته باشد!) کوییک و ساینا میباشند. محصولاتی از گروه سایپا که به عنوان خودروهایی جدید روی پلتفرم X200 توسعه یافتهاند اما در عمل همان نسخههای فیسلیفت شده تیبا و تیبا 2 محسوب میشوند. امروز قصد داریم مقایسهای میان این دو برادر داشته باشیم تا ببینیم کدامشان برای شما گزینه بهتری خواهد بود. البته مقایسه که چه عرض کنم! بیشتر شبیه به معرفی نسخههای سدان و هاچبک (یا به عبارتی هاچبککراس) یک محصول مشترک است، چراکه این دو خودرو از بسیاری جهات با هم یکسان هستند. در هر صورت سعی میکنیم با بررسی شباهتها و تفاوتهای هرچند جزئی، انتخاب نهایی را برای شما همراهان همیشگی"خودروبانک" سادهتر نمائیم.
طراحی ظاهری
همانطور که گفتیم ساینا و کوییک در واقع یک خودرو در دو نسخه سدان و هاچبک هستند و از این رو شباهتهای بسیاری میانشان دیده میشود. در قسمت دماغه کاپوت و چراغهای تقریباً مشابه، چهره دو خودرو را بهم نزدیک کردهاند اما بواسطه طراحی کاملاً متفاوت سپر و جلوپنجره، حتی از روبرو هم میتوان به راحتی این دو را از یکدیگر تشخیص داد. تازه اگر کمی دقیقتر باشید روفرکهای سقف و فلاپهای پلاستیکی گلگیرهای کوییک نیز از این زاویه مشخص هستند. البته با رسیدن به کناره ماشین این دو مورد بیشتر به چشم میآیند و ترکیب آنها با طراحی بهتر سپر عقب و دستگیرههای درب مدرنتر باعث شده که نیمرخ کوییک زیباتر از ساینا از کار درآید.
بخصوص که فرم تخممرغی سقف و قوس ستون C، با استایل یک خودرو هاچبک هماهنگتر میباشد و از این رو کوییک نیز همانند تیبا2 نسبت به نسخه صندوقدار خود از هارمونی بهتر خطوط بهره میبرد. این برتری در قسمت انتهایی خودرو نیز ادامه یافته و طراحی اسپرت محصول کوچکتر سایپا در مجموع زیباتر از نسخه سدان از آب درآمده است. نتیجه کلی اینکه کوییک از نظر جاذبههای ظاهری گوی سبقت را از برادر بزرگترش ربوده و بخصوص برای جوانان و خانمها گزینه جذابتری به نظر میرسد. هرچند با توجه به تفاوت سلایق نمیتوان به طور قطع در این خصوص رای صادر کرد.
چه بسا بسیاری افراد ظاهر سنگینتر و خانوادگی ساینا را به چهره بزک شده کوییک "که گویی قصد دارد ادای ماشینهای گرانتر و قلدرتر را درآورد" ترجیح دهند! بخصوص که جدیداً نسخه پلاس ساینا با اصلاحات نسبی در طراحی به ظاهر شکیلتری از نمونه مورد تست دست یافته است (هرچند آن مدل هم باید با نمونه فیسلیفت کوییک که با پسوندهای S و G عرضه شده مقایسه گردد).
طراحی کابین
با ورود به داخل کابین هر دو خودرو با فضایی مشابه روبرو میشویم که از لحاظ زیبایی بصری نسبت به تیبا پیشرفت داشته اما بدلیل کیفیت بسیار پایین پلاستیکهای خشک مورد استفاده، این بهبود طراحی چندان به چشم نمیآید. البته در نسخههای فولآپشن جدید، فرمان با طرح D و امکانات تکمیلی نظیر نمایشگر مرکزی باعث شده مقداری رنگ و بوی مدرنیته هم در فضا جاری گردد و در نمونه G شاهد فضائی کاملاً متفاوت هستیم. اما وجه اشتراک تمامی آنها مشکلات کیفی است که با قدرت بر جای خود باقی مانده و اجازه نمیدهد کوییکسواران و سایناسواران بتوانند از کابین خودرو محبوبشان لذت کافی را ببرند. هرچند با توجه به شرایط کیفی خودروهای گرانتر نظیر رانا، شاید نتوان انتظار بیشتری هم از میهمانان اقتصادی امروزمان داشت! در هر صورت این دو محصول از نظر دیزاین داخلی نمره متوسط و از لحاظ کیفیت متریال نمره ضعیف را دریافت میکنند اما با این حال نکات مثبتی هم دارند که میتوانیم به آنها دل خوش کنیم.
مثلاً اینکه فضای داخلی آنها "بخصوص روی صندلی عقب" جادارتر از خانواده 206 است. در واقع کوییک و ساینا در مقابل پژو 206 هاچبک و صندوقدار جای پا و حتی سر بیشتری در اختیار سرنشینان عقب قرار میدهند که این مورد برای یک خودرو کامپکت اقتصادی نکته بسیار مهمی به حساب میآید. ضمناً بد نیست اشاره کنیم که فضای داخلی این دو کاملاً مشابه هم است و ابعاد متفاوت درج شده در کاتالوگ خودروها نباید شما را به اشتباه بیندازد.
در واقع 226 میلیمتر طول بیشتر بدنه ساینا صرف افزایش محفظه صندوق عقب شده و ارتفاع و عرض اندکی بیشتر کوییک (به ترتیب 48 و 15 میلیمتر) نیز مربوط به ارتفاع سیستم تعلیق و اضافه شدن روفرفکهای سقف و فلاپهای دور گلگیرها است و ارتباطی به فضای قابل دسترس در داخل کابین ندارد. دید به جلو و طرفین هر دو خودرو نیز چندان بد نیست، اما به طور کلی ستونهای محصولات پلتفرم X200 سایپا (از جمله همین میهمانان امروز ما) در قیاس با پراید (پلتفرم X100) مقداری ضخیمتر شدهاند که این مورد به افزایش نقاط کور بدنه منتهی گشته است. هرچند با یادآوری بهبود نسبی ایمنی که به لطف همین ستونهای تقویت شده بدست آمده میتوان از این گلایه صرف نظر نمود. از نظر ارگونومی کلی هم میشود امتیاز متوسط را به کوییک و ساینا اعطا نمود چراکه داخل کابین آنها ایراد بزرگی در این پارامتر دیده نمیشود و نشانگرهای به نسبت خوانا و صندلیهای قابل قبول و ادوات تقریباً در دسترس، توانستند رضایت کلی ما را جلب نمایند. البته با این تعاریف نباید تصور کنید که با شرایط ایدهآل یا مشابه خودروهای گرانتر و بهروزتر طرف هستیم، بلکه وضعیت در مقایسه با محصولات اقتصادی همین رده ارزیابی شده است.
آپشنهای رفاهی و ایمنی
ساینا و کوییک در نسخههای پایه امکانات بسیار محدود و حداقلی نظیر: دو عدد ایربگ جلو، ترمزهای مجهز به ABS و EBD، مهشکنهای جلو و عقب، شیشهها و آینههای برقی، سنسورهای پارک عقب، ایموبلایزر و مواردی از این دست را در خود جای دادهاند که قطعاً برای علاقهمندان کافی نخواهد بود. اما خوشبختانه نسخههای به اصطلاح فول و آپشنال این دو نیز با عناوین مختلف به بازار عرضه شدهاند که در ازای مبلغ بالاتر، امکانات به مراتب بیشتری به شما ارائه خواهند کرد. البته در زمان نگارش این متن، فولترین نسخه موجود کوییک از نظر سطح امکانات در جایگاهی بالاتر از مجهزترین ساینا قرار میگیرد اما به احتمال فراوان با آغار عرضه مدلهای جدید ساینا پلاس نظیر نسخه G، اختلاف سطح آپشن مدلهای کامل این دو برادر نیز از بین خواهد رفت. از جمله گزینههای نسخههای فولآپشن میتوان به مواردی نظیر: رینگهای آلومینیومی، فرمان D شکل با کلیدهای کنترلی، سیستم مالتی مدیا شامل نمایشگر مرکزی، دوربین دنده عقب و رهیاب ماهوارهای و... اشاره نمود.
در خصوص ایمنی هم باید گفت که متاسفانه گزارش دقیق و مشخصی از تستهای تصادف این خودروها ارائه نشده تا بتوانیم با قطعیت در موردشان صحبت نمائیم اما سایپا ادعا نموده محصولات توسعهیافته روی پلتفرم X200 از نظر ایمنی مورد بازنگری اساسی قرار گرفتهاند و حداقل در قیاس با پراید خودروهای امنتری به حساب میآیند. با نگاهی به طراحی ستونها، افزایش وزن محصولات و شواهد عینی در تصادفات جادهای میتوان حدس زد که ادعای سایپا درست بوده، هرچند تا رسیدن به سطح استاندارد جهانی فاصله بسیار زیادی پیش رو داریم. بخصوص که رقیبی مثل پژو 206 توسط موسسه معتبر Euro-NCAP تست شده و در آن زمان (سال 2000 میلادی) توانسته 4 ستاره را دریافت نماید. البته این امتیاز قطعاً با استاندارهای امروزی تکرار نخواهد شد اما به هر حال روئیت این عملکرد مناسب، قوت قلبی برای خریداران نماینده پژو به حساب میآید که متاسفانه کوییک و ساینا از آن بهرهای نبردهاند.
مشخصات فنی
هر دو خودرو از پیشرانه مشترک M15 با همان مشخصات معمولی همیشگی بهره میبرند. این موتور 4 سیلندر تنفس طبیعی، 1.5 لیتر حجم دارد و با ساختار قدیمی 8 سوپاپه خود قادر است در بهترین حالت یعنی دور موتور 5300 قدرت را به 87 اسببخار برساند و در حوالی 4300 دور بر دقیقه، 128 نیوتنمتر گشتاور در اختیارتان قرار دهد. خوب مسلماً این راندمان خروجی، نسبت به خودروهای حتی اتمسفریک امروزی هم جالب نیست، چه برسد به اینکه بخواهیم آن را با ماشینهای توربو یا هیبریدی مقایسه نمائیم.
با این حال مزیتهایی مثل عدم حساسیت به اکتان و کیفیت بنزینهای وطنی، دسترسی مناسب به قطعات یدکی، دوام نسبتاً بالا و هزینه نگهداری پایین باعث شده که همین انجین ساده و قدیمی به گزینهای محبوب و کاربردی برای یک خودرو اقتصادی تبدیل شود.
ضمن اینکه با توجه به وزن نه چندان سنگین خودروهای مورد تست و نیم نگاهی به رقبای گرانتر نظیر 206 تیپ 2، میتوان گفت که همین میزان قدرت هم کافی به نظر میرسد و به نوعی کارمان را راه میاندازد. تنها مشکل در کارکرد خشک و خشن پیشرانه در دورهای بالا است چراکه در هنگام شتابگیری و سرعتهای بالاتر صدای گوشخراش و لرزش تقریباً زیادی به داخل کابین نفوذ میکند که آزاردهنده است. ضمناً مصرف سوخت ترکیبی رسمی حدود 7 لیتر در هر صد کیلومتر هم برای یک خودرو کوچک و سبک امروزی ایدهآل به نظر نمیرسد، بخصوص که در عمل شاهد مصرف بالاتری نسبت به عدد استاندارد اعلامی هستیم. در جدول زیر میتوانید مشخصات کلی پیشرانه و اندک تفاوتهای فنی میان کوییک و ساینا را مشاهده نمائید.
جدول مشخصات فنی ساینا و کوییک
خودرو | کوییک | ساینا |
نوع پیشرانه | 4 سیلندر تفسطبیعی M15 |
حجم موتور | 1503 سیسی |
حداکثر قدرت | 87 اسب بخار در دور موتور 5300 |
حداکثر گشتاور | 128 نیوتنمتر در دور موتور 4300 |
گیربکس | 5 سرعته دستی |
مصرف سوخت ترکیبی | 7.14 | 7.02 |
وزن | 1065 کیلوگرم (بسته به سطح آپشن متفاوت است) | 1050 کیلوگرم (بسته به سطح آپشن متفاوت است) |
تجربه رانندگی
با توجه به تشابهات ساختاری، طراحی و کیفیت کابین، پشت فرمان هر دو خودرو با احساسی مشابه مواجه هستیم. البته ممکن است موقعیت قرارگیری راننده در کوییک بدلیل ارتفاع اندکی بالاتر، مقداری بهتر به نظر برسد، ضمن اینکه با توجه به طول کوچکتر بدنه، رانندگی در شهرهای شلوغ و پارک در فضاهای محدود با این محصول هاچبککراس تاحدودی آسانتر است، اما در عوض مرکز ثقل مناسبتر ساینا باعث شده که پایداری ماشین در سرعتهای بالا قدری برتر شود. البته اختلاف میان این دو آنقدر کم و نامحسوس است که قطعاً در انتخاب نهایی شما تاثیر چندانی نخواهد گذاشت. هر دو خودرو بدلیل سادگی سیستم تعلیق و نبود آپشنهای کمکی کافی، در پیچهای تند ضعیف ظاهر میشوند و با ترمزهای معمولی خود حس ناامنی نسبی را (بخصوص در زمینهای خیس و لغزنده) به راننده منتقل مینمایند. با این حال در صورت استفاده از لاستیکهای بهتر و رعایت سرعت مجاز، میشود با این مشکل کنار آمد. سیستم تعلیقشان که در جلو از نوع MacPherson و عقب Torsion Beam است، به نسبت انتظاری که از این رده قیمتی و کلاس خودرویی میرود، عملکرد قابل قبولی دارد و در اکثر مواقع از پس جذب ضربات وارده برمیآید، اما اگر سواری بهتری بخواهید مجبورید به سراغ محصولات گرانتر نظیر سمند بروید. فرمانشان هم با اینکه در نسخههای دندهای از نوع هیدرولیکی است (مدلهای اتومات به فرمان برقی تجهیر شدهاند)، اما از نرمی و راحتی نسبی برخوردار میباشد، هرچند از نظر شعاع گردش، اوضاع نسبت به پراید ضعیفتر شده و به همین علت قدرت مانور کل خانواده X200 در معابر باریک در قیاس با ارابهمرگ قدیمی سایپا کاهش یافته است.
خوب در مورد شتاب صحبت نکردیم. شخصاً تصور میکردم ساینا بدلیل داشتن صندوق عقب، خودرو سنگینتر و در نتیجه کندتری باشد اما اطلاعات کاتالوگ خودروها نشان از برابری وزن میان این دو داشت و نتیجه اینکه با توجه به اشتراکات فنی، اختلاف شتاب میان این دو بیش از اینکه به تفاوت در ساختار خودروها بازگردد به مهارت شخصی راننده بستگی خواهد داشت! البته شتابگیری با کوییک و ساینا با صدای بسیار زیاد پیشرانه همراه است و جعبهدنده نسبتاً سفت اتومبیل هم رفتار کاملاً معمولی در تعویضها از خود نشان میدهد اما همین که میشود با این خودروها سر به سر ماشینهای گرانتر نظیر پژو 206 تیپ 2 بگذاریم، راضی کننده است.
بد نیست قبل از پایان این بخش یک نکته مهم و کلیدی هم در خصوص خودروهای ارزانقیمت داخلی با شما در میان بگذاریم و آن اینکه کیفیت ساخت این خودروها تاحدودی متغیر میباشد. یعنی اگر دوستی دارید که به شدت از ساینا خود راضی است و دوست دیگرتان همواره از مشکلات و خرابیهای ساینا گلایه میکند، بدانید که احتمالاً هر دو حقیقت را میگویند! و این کیفیت متغیر خودروها (و گاه انتظارات متفاوت مشتریان) است که باعث اخبار ضد و نقيض میشود. به طور کلی کیفیت فنی این دو محصول در سطح کاملاً متوسط قرار دارد و بعضاً مشکلاتی از همان ابتدای تحویل، گریبان مشتریان را گرفته که برای خودروساز پرسابقه ما مایوسکننده است. اما اگر خوششانس باشید و به قول معروف ماشینتان خوب دربیاید! یا حداقل در گارانتی به درددلهای شما اهمیت بدهند، میتوانید نسبت به استهلاک و هزینههای نگهداری این دو امیدوار باشید. بخصوص که اکثر مشکلات کیفی این دو به موارد جزئی (مثل مشکلات برقی) مربوط میشود و ساختار کلی موتور از دوام نسبتاً خوبی برخوردار است.
نتیجه گیری پایانی
هر دو خودرو از نظر تکنولوژی، ایمنی، امکانات، راندمان موتور و از همه مهمتر کیفیت، ضعفهای غیرقابلانکاری دارند اما از آنجایی که در این رده قیمتی رقیب چندانی برایشان وجود ندارد چارهای جز کنار آمدن با ضعفها و تمرکز روی نقاط قوت، پیش روی خود نمیبینیم. مثلاً کوییک و ساینا هر دو از نظر قیمت، هزینههای نگهداری و دسترسی به قطعات و نمایندگیهای خدماتی جزء بهترین انتخابهای بازار کشور به حساب میآیند و با فضای نسبتاً جادار کابین و مصرف سوخت تقریباً قابل قبول خود قادرند به عنوان خودروهایی اقتصادی، خدمات به نسبت شایستهای به مشتریان عرضه نمایند. از نظر ظاهری هم حداقل در قیاس با تیبا پیشرفت داشتهاند و با ایمنی بالاتر از پراید شانس زنده ماندنمان در تصادفات را اندکی بیشتر کردهاند! پس در یک جمله خلاصه با اینکه میهمانان امروز ما خودروهای کامل و بیدردسر و ایدهآلی نیستند اما میتوانند به نسبت قیمت پرداختی (البته در شرایط خاص بازار داخل) تا حدودی کارآمد ظاهر شوند.
اما حال کدامشان بهتر بود؟! کاملاً مشخص است که اولویتهای فردی که یک خودرو سدان را میخرد با کسی که هاچبک (یا هاچبککراس) را انتخاب میکند کاملاً متفاوت میباشد و از این رو احتمالاً حتی قبل از خواندن این متن هم تصمیم خود را با توجه به سلیقه شخصی خود گرفتهاید. ما هم باید تاکید کنیم که میزان تفاوت میان این دو آنقدر کم و ناچیز است که بهترین کار همین انتخاب از روی سلیقه شخصی خواهد بود! با این حال بد نیست اشاره نمائیم که کوییک جدا از ظاهر جوانپسندانهتر خود، با سطح آپشنها و رنگبندی متنوعتر به بازار عرضه میگردد و درنتیجه میتواند سلایق متفاوتی را راضی نگاه دارد. همچنین به لطف چند قطعه فانتزی اضافه، ظاهری مشابه هاچبککراسهای مد روز را با به خود گرفته و بدلیل اندک ارتفاع بالاتر شاسی از سطح زمین تا حدودی راحتتر از هاچبکهای عادی از دستاندازها عبور میکند. با این حال قیمت گرانتر (در قیاس با نسخه پایه ساینا) و فضای محدود صندوق عقب باعث شده که بسیاری افراد نسخه سدان این محصول را ترجیح بدهند. بخصوص که ساینا از وجهه ظاهری سنگینتری برخوردار است و برای استفاده به عنوان خودرو خانواده و همچنین وسیله کار، مناسبتر ظاهر میشود.