نکاتی در مورد تیونینگ آماتوری

بسیاری از مردم عادی بخصوص جوانان، علاقه‌ی زیادی به ارتقاء اتومبیل خود در قسمت‌های مختلف (و با اهداف متفاوت) دارند. میگوییم مردم عادی چون روی صحبتمان با تیونینگ کارهای حرفه‌ای نیست. در کشور ما تغییرات ظاهری و فنی در خودروها که بعضاً به صورت اصولی یا غیر اصولی با هزینه‌های کم و زیاد صورت گرفته زیاد به چشم می‌خورد و هر اتومبیلی ممکن است به سلیقه‌ی مالکش دست خوش تغییری ولو اندک شده باشد. البته گاهی برخلاف هزینه‌ی صورت گرفته نتیجه برعکس شده و خودروی به اصطلاح تیونینگ شده از نظر ظاهری و یا فنی دچار عقب گرد می‌شود. در متن زیر به چند نکته‌ی مقدماتی و کلی برای ماشین بازهای مبتدی اشاره خواهیم کرد:
1- افزایش قدرت موتور بدون هماهنگی با سایر قسمت‌ها (مثل سیستم خنک‌کننده، ترمز، جلوبندی و ...) علاوه بر پایین آمدن عمر مفید اتومبیل می‌تواند بسیار خطرناک باشد. خودرویی که صرفاً در مسیر مستقیم تند می‌رود شاید برای درگ مناسب به نظر آید ولی برای شهر و جاده ارابه‌ی مرگ است.
2- فریب برخی کالاهای ارزان قیمت و ساده با ادعاهای بزرگ و عجیب را نخورید. برای همه ما پیش آمده که با قطعه‌ای بسیار ساده و ارزان مواجه می‌شویم که ادعای افزایش 30 درصدی توان موتور، کاهش مصرف سوخت و ... را دارد! اینکه یک وسیله‌ی ساده بتواند کارایی بالایی داشته باشد موضوع بحث ما نیست، مشکل آنجاست که اگر این قطعه چند دلاری می‌تواند 30 درصد به راندمان موتور اضافه کند (آن هم موتور هر خودرویی، از پراید مدل 74 تا ب‌ام‌و 2015...!) و هم زمان مصرف سوخت را هم کاهش دهد چرا خودروسازان این همه خرج تحقیقات و یا طراحی موتورهای جدید می‌کنند تا مثلاً 10 درصد به راندمان موتور اضافه شود؟! یا چرا افراد حرفه‌ای‌تر چند میلیون هزینه‌ی کیت مکش و هدرز و منبع و ... می‌کنند تا مثلاً 10، 15 اسب‌بخار به خودروی X اضافه شود! خوب با این قطعه‌ی ارزان بازدهی خیلی بیشتری خواهند داشت! (البته گاهی اوقات قطعات ساده و کم هزینه می‌توانند اثر خوبی داشته باشند ولی در اکثر موارد ادعا کذب است و با حقیقت فاصله دارد پس باید هوشیار بود).
3- در بسیاری مواقع ارتقاء یک بخش از خودرو به تنهایی پاسخ مناسبی به شما نخواهد داد بلکه باید یک مجموعه ارتقاء پیدا کند. این مسئله حتی در موارد ظاهری هم صدق می‌کند. مثلاً نصب یک باله عقب بسیار بزرگ (مثل باله تویوتا جی تی 86) روی صندوق سمند استاندارد با سپرهای ساده و ارتفاع فابریک، نه تنها باعث ظاهر بهتر نمی‌شود بلکه از سمند ساده (و در نوع خود زیبای) شما یک خودروی احمقانه می‌سازد!
4- برخی پروژه‌های تیونینگ به هیچ عنوان توجیه اقتصادی ندارند مگر اینکه صرفاً از روی علاقه و سرگرمی انجام شود. مثلاً دوستی داشتم که می‌خواست هیوندای کوپه 2.7 لیتری را در حدی تقویت کند که پا به پای جنسیس کوپه 3.8 لیتری شتاب گیری و از هر نظر (هندلینگ، ترمز، آپشن و ...) با برادر گرانقیتش برابری کند. وقتی قیمت‌ها را محاسبه کردیم دیدیم برای رسیدن به این هدف ده‌ها میلیون هزینه پیش روی ماست در حالیکه اگر هیوندای کوپه مدل 2008 را فروخته و فقط کمی بیشتر از همین مقدار پول تیونینگ را روی آن بگذاریم، می‌توانیم یک جنسیس کوپه‌ی 2010 بخریم تا علاوه بر خرید خودرویی 2 مدل بالاتر و رسیدن به خواسته‌هایمان، دردسری هم تحمل نکرده و خودرویی استاندارد بدست آوریم (البته منکر لذت تیونینگ یک خودرو و حس خوب منحصر بفرد بودن نمی‌شوم. ولی قبل از شروع کار به هدفتان و دردسرهای پیش رو فکر کنید).
5- از آرم تجاری خودروسازها و تیونرهای مطرح در خودروی متفاوت استفاده نکنید!
شخصاً بارها دیده‌ام که از برند خودروهای دیگر روی اتومبیل‌ها استفاده می‌کنند. مثلا آرم ب‌ام‌و روی سمند یا لیفان، آرم برجسته‌ی بنز روی جیلی و حتی برند تیونرهای معروف و تخصصی مثل Schnitzer و AMG روی سایر خودروها. این که شما هم مثل من پول خرید یک خودروی گران قیمت یا ارتقاء یافته را ندارید هیچ اشکالی ندارد. اکثریت مردم جهان از این نظر مشابه من و شما هستند ولی این را بدانید که کسی که از خودرو سررشته‌ای ندارد اصلاً متوجه نمی‌شود که M3 چیست تا با دیدن این علامت روی صندوق عقب، به شما و اتومبیلتان افتخار کند و اگر هم کوچکترین اطلاعاتی از خودرو داشته باشد هیچ وقت با دیدن این علامت پراید را با یک ب‌ام‌و M3 واقعی اشتباه نخواهد گرفت!
6- گاهی ارتقاء یک قسمت تاثیر منفی در قسمت دیگری خواهد گذاشت. همیشه بین این دو حالت بالانس معقولانه‌ای را در نظر بگیرید. مثلاً کاهش ارتفاع باعث می‌شود تعادل بهتری پیدا کرده و با سرعت بیشتر پیچ‌ها را پشت سر بگذارید ولی در نتیجه همین کاهش ارتفاع در سرعت‌گیرهای داخل شهر آرام‌تر از همه‌ی خودروها (حتی مسن‌ترها و محتاط‌ها) خواهید راند! یا در مثالی دیگر تغییر در ضرایب گیرباکس به منظور شتابگیری بهتر، حداکثر سرعت را کاهش خواهد داد و مصرف سوخت را هم افزایش می‌دهد.
7- اگر فقط یک خودرو دارید هیچ وقت جذابیت‌های اسپرتی افراطی را فدای قابلیت استفاده‌ی روزمره نکنید. می‌توانید با بهبود سیستم صوتی یا تیونینگ‌های ساده‌ی ظاهری عشق به اتومبیل خود را ارضا کرده تا هنگام استفاده‌ی خانوادگی از کرده‌ی خود پشیمان نشوید. مثلاً صندلی‌های اسپرت و صدای برخی منبع اگزوز‌ها برای مسافرت خانوادگی غیر قابل تحمل است.
8- سرویس‌های دوره‌ای منظم از برخی تیونینگ‌های مبتدی و ناشیانه مفیدتر است! برخی افراد بدلیل عدم تعویض به موقع یا خرابی شمع و وایرها، مشکل سیستم انژکتور، خرابی سنسورها، پر شدن کاتالیزور، تنظیم نبودن موتور و باد لاستیک‌ها و یا ضعیف شدن دیسک و صفحه کلاچ و خلاصه ده‌ها احتمال دیگر از شتاب استاندارد کارخانه چند ثانیه عقب‌تر هستند اما همزمان در لوازم اسپرتی‌ها دنبال راهی برای افزایش چند اسب بخار می‌گردند!
9- به قول معروف هیچ ارزانی بی علت نیست. هرچند گرانی هم دلیل بر کیفیت بالا نمی‌شود ولی در کل استفاده از رینگ‌های اسپرت بسیار ارزان و بی‌کیفیت و یا زنون‌های غیر استاندارد و ... می‌تواند خطرناک باشد.
10- برای تیونینگ چه ظاهری و چه فنی (بخصوص فنی) همیشه مبلغی بیش از پیش بینی خود کنار داشته باشید چرا که در 90 درصد مواقع هزینه‌های پیش‌بینی نشده و اشکالات عجیب هزینه‌ی شما را بالا خواهد برد. در این صورت در اواسط کار مایوس شده و هدفتان را نیمه کاره رها خواهید کرد. به عنوان مثال لاستیک‌های جدیدتان در اثر کاهش ارتفاع به گلگیر برخورد و پاره می‌شود یا اینکه شما بعد از خرید رینگ و لاستیک متوجه می‌شوید باید تغییراتی در گلگیرها هم انجام دهید و هزینه‌ای بیشتر می‌طلبد. این فقط یک مثال کوچک ازهزینه‌های پیش بینی نشده بود. بخصوص که در تیونینگ‌های غیر حرفه‌ای معمولاً همه‌ی جوانب در نظر گرفته نمی‌شود و احتمال خرابی بالاست.
البته با بیشتر شدن تنوع خودرو در بازار، رفته رفته تیونینگ‌های غیر حرفه‌ای کمتر شده و اکثریت مردم به دو دسته زیر تقسیم خواهند شد:
دسته اول افرادی که وقتی از اتومبیلشان خسته می‌شوند و می‌خواهند آن را ارتقاء دهند، خودرو را فروخته و اتومبیلی بهتر (در حد توان مالی) می‌خرند و دسته دوم افردی که با اهداف مشخص تیونینگ‌های اصولی و حرفه‌ای انجام می‌دهند. مثلاً برای مسابقات زیباترین خودرو، درگ، دریفت و ...
این نکته را هم اضافه کنم که هرچند تیونینگ‌های غیر حرفه‌ای با افزایش تنوع خودرو در بازار، کمتر می‌شود ولی همیشه باقی خواهند ماند چرا که همواره عده‌ای هستند که ترجیح می‌دهند خودرویی کاملاً متفاوت با سایر خودروها داشته باشند و لذت گرفتن ماکسیما با یک پراید تقویت هم علیرغم همه‌ی دردسرها و خطرات، چیزی نیست که بتوان به راحتی از آن گذشت.!!