یکی از چالش‌های اساسی که صنعت خودروسازی ایران با آن مواجه است، کسری نقدینگی و بدهی‌های انباشته به قطعه‌سازان است. این کسری نقدینگی عمدتاً از طریق بدهی به سازندگان قطعات، پیش‌دریافت از مشتریان و تسهیلات بانکی تأمین شده است. در این مقاله به بررسی دلایل این کسری نقدینگی، تأثیرات آن بر تولید و راهکارهای ممکن برای بهبود وضعیت پرداخته می‌شود.
یکی از عوامل اصلی کسری نقدینگی خودروسازان، سیاست قیمت‌گذاری دستوری دولت است. این سیاست باعث شده است که قیمت محصولات خودروسازان از تورم عقب بماند و در نتیجه، حاشیه سود آن‌ها کاهش یابد. به عنوان مثال، افزایش قیمت خودروها معمولاً با تأخیرهای شش ماهه اتفاق می‌افتد که این امر باعث می‌شود خودروسازان نتوانند هزینه‌های جاری خود را به موقع پوشش دهند.
افزایش نرخ ارز و وابستگی به کالاهای واسطه‌ای وارداتی، هزینه‌های تولید را به شدت افزایش داده است. این موضوع به نوبه خود باعث افزایش قیمت تمام‌شده خودروها و کاهش توان رقابتی خودروسازان داخلی شده است.
خودروسازان داخلی بدهی‌های بالایی به قطعه‌سازان دارند. این بدهی‌ها به دلیل تأخیر در پرداخت‌ها و مشکلات نقدینگی، به طور مداوم افزایش یافته است. به عنوان مثال، مجموع بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان در حال حاضر به ۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
کسری نقدینگی و بدهی‌های انباشته باعث کاهش توان تولید خودروسازان شده است. این موضوع باعث شده است که خودروسازان نتوانند به اهداف تولیدی خود دست یابند و در نتیجه، بازار خودرو با کمبود عرضه مواجه شود.
عدم پرداخت مطالبات قطعه‌سازان باعث شده است که این صنعت با مشکلات جدی مواجه شود. بسیاری از قطعه‌سازان به دلیل عدم دریافت مطالبات خود، قادر به پرداخت هزینه‌ها و دستمزدهای کارگران نیستند که این امر منجر به کاهش تولید و حتی تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی شده است.
زیان انباشته خودروسازان به دلیل تولید با زیان و عدم توانایی در پوشش هزینه‌ها، به طور مداوم در حال افزایش است. به عنوان مثال، زیان انباشته صنعت خودروسازی ایران برای نخستین بار از مرز ۲۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده است.
یکی از راهکارهای اصلی برای بهبود وضعیت نقدینگی خودروسازان، اصلاح سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری است. این اصلاحات باید به گونه‌ای باشد که قیمت خودروها به صورت واقعی و با توجه به هزینه‌های تولید تعیین شود.
سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و تولید قطعات داخلی می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات و کاهش هزینه‌های تولید کمک کند. این امر نیازمند حمایت‌های مالی و تسهیلات بانکی مناسب است.
خودروسازان باید با بهبود مدیریت مالی و افزایش بهره‌وری، توانایی خود را در مدیریت نقدینگی و پرداخت بدهی‌ها افزایش دهند. استفاده از روش‌های نوین مالی مانند تجدید ارزیابی دارایی‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌تواند به بهبود وضعیت نقدینگی کمک کند.
دولت باید با ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی مناسب، به خودروسازان و قطعه‌سازان کمک کند تا بتوانند از بحران‌های مالی عبور کنند. این حمایت‌ها می‌تواند شامل اعطای وام‌های کم‌بهره و تسهیلات مالیاتی باشد.
در نهایت، برای خروج از بحران نقدینگی و بدهی‌های انباشته، نیاز به همکاری و هماهنگی بین دولت، خودروسازان و قطعه‌سازان است. تنها با اتخاذ سیاست‌های مناسب و اجرای راهکارهای عملی، می‌توان به بهبود وضعیت صنعت خودروسازی و تحقق اهداف تولید دست یافت.
