در سالهای اخیر، شاهد افزایش سهم خودروهای چینی در بازار ایران بودهایم. این موضوع دلایل مختلفی دارد، از جمله تحریمهای اقتصادی، قیمت پایینتر خودروهای چینی، و افزایش تنوع مدلهای آنها.
طبق آمار، سهم بازار خودروهای چینی در ایران از 4 درصد در سال 1398 به حدود 23 درصد در سال 1402 رسیده است. این نشاندهنده رشد چشمگیر این برندها در بازار ایران است.
گرایش به واردات از چین به دلایل مختلفی اتفاق افتاده است. اولین موضوع تحریمهای اقتصادی علیه ایران بوده و واردات خودروهای غربی را دشوار و پرهزینه کرده است. این موضوع باعث شده تا بسیاری از مصرفکنندگان به سمت خودروهای چینی به عنوان جایگزینی ارزانتر روی بیاورند.به طور کلی، خودروهای چینی قیمت پایینتری نسبت به خودروهای غربی با مشخصات مشابه دارند. این عامل، بخصوص برای اقشار کمدرآمد، بسیار جذاب است.
در سالهای اخیر، تنوع مدلهای خودروهای چینی در بازار ایران به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این موضوع به مصرفکنندگان طیف وسیعتری از گزینهها را برای انتخاب ارائه میدهد و حضور پررنگتر چینیها در بازار میتواند به افزایش رقابت و در نهایت ارتقای کیفیت و خدمات پس از فروش خودروها در ایران منجر شود. با توجه به تمایل ذاتی چینیها به قیمتگذاری رقابتی، میتوان انتظار داشت که در بلندمدت شاهد کاهش قیمت خودرو در ایران باشیم. سرمایهگذاریهای چینی در صنعت خودروسازی ایران میتواند به ایجاد اشتغال در این بخش کمک کند.
اما این موضوع معایبی نیز دارد که در صورت انحصاری باقی ماندن بازار برای شرکتهای چینی میتواند آسیب زا باشد. به عنوان مثال افزایش سهم بازار خودروهای چینی، وابستگی ایران به این کشور را در زمینه صنعت خودرو افزایش میدهد و با توجه به تمایل خودروسازان داخلی به استفاده از قطعات ارزانتر چینی، ممکن است شاهد افت کیفیت در قطعات و مونتاژ خودروهای داخلی باشیم. برخی نیز معتقدند که خودروهای چینی علیرغم پیشرفتهای اخیر، هنوز نتوانستهاند خود را با ذائقه کامل مصرفکننده ایرانی تطبیق دهند.
پیشرفتهای چین در سال 2023
در سالهای اخیر، چین با تولید مجموع 30.161 میلیون دستگاه و فروش مجموع 30.094 میلیون دستگاه خودرو در سال 2023، به یکی از غولهای بزرگ خودروسازی در جهان تبدیل شده است. این موفقیت به دلیل سرمایهگذاری مشترک با خودروسازان بزرگ جهانی، انتقال فناوریهای پیشرفته و سیاستگذاریهای دولتی بوده است. در همین سال، چین موفق به کسب جایگاه نخست در صادرات خودرو به دنیا شد با صادرات 4.91 میلیون دستگاه خودرو و رشد 57.9 درصدی نسبت به سال قبل.
آمارهای سال 2023 نشان میدهد که چین در تولید 26.124 میلیون دستگاه خودروی سواری با رشد 9.6 درصد، فروش 26.063 میلیون دستگاه خودروی سواری با رشد 10.6 درصد، تولید 4.037 میلیون دستگاه خودروی تجاری با رشد 26.8 درصد، فروش 4.031 میلیون دستگاه خودروی تجاری با رشد 22.1 درصد، تولید 9.587 میلیون دستگاه خودروی برقی جدید با رشد 35.8 درصد و فروش 9.495 میلیون دستگاه خودروی برقی جدید با رشد 37.9 درصد نسبت به سال 2022 رشد قابل توجهی داشته است. همچنین با صادرات 1.203 میلیون دستگاه خودروی برقی جدید و رشد 77.6 درصدی نسبت به 2022، برای نخستین بار از ژاپن پیشی گرفت. خودروسازان چینی سهم بازار خود را در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای در حال توسعه افزایش دادند. دولت چین با پرداخت یارانههای کلان، بازیگر اصلی در تولید خودروهای برقی در جهان محسوب میشود و آینده روشنی برای این صنعت در چین پیشبینی میشود.
در سوی دیگر نمیتوان از پیشرفت پرسرعت کشور چین که به صورت روزانه اتفاق میافتد چشم پوشی کرد و این کشور در طول سال 2023 شاهد پیشرفتهای چشمگیری در بخشهای مختلف صنعتی از جمله صنایع پیشرفته فناوری بوده است. این دستاوردها نشاندهنده تلاشهای مستمر این کشور برای ارتقای جایگاه خود در عرصه جهانی و تبدیل شدن به یک قدرت برتر در زمینههای مختلف علم و فناوری است.
یکی از مهمترین موفقیتهای چین در سال گذشته، پرواز موفقیتآمیز اولین هواپیمای مسافربری غیرتجاری این کشور به نام C919 بود. این هواپیما که مجهز به موتورهای توربوفن ساخت شرکتهای معتبر غربی است، نشاندهنده توانمندیهای فنی چین در صنعت هوانوردی و رقابت جدی این کشور با رقبای سنتی در این عرصه است.
در حوزه علوم پایه، دانشمندان چینی موفق به دستیابی به فرمول تولید قند مصنوعی از دیاکسیدکربن شدند. این دستاورد میتواند راه را برای تولید انرژیهای پاک و کاهش انتشار گازهای گلخانهای در آینده هموار کند و به مبارزه با تغییرات اقلیمی کمک شایانی نماید.
چین همچنین در زمینه مدیریت انرژی و حفاظت از محیط زیست گامهای بزرگی برداشته است. اولین پروژه ذخیرهسازی کربن فراساحلی این کشور با ظرفیت سالانه 300 هزار تن، برای ذخیرهسازی بیش از 1.5 میلیون تن دیاکسیدکربن طراحی شده است که معادل کاشت نزدیک به 14 میلیون درخت و جبران بخشی از انتشار گازهای گلخانهای ناشی از فعالیتهای صنعتی است.
در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، دانشمندان چینی یک تراشه یکپارچه متشکل از چندین آرایه ممریستور و تمام مدارهای جانبی لازم برای پشتیبانی از یادگیری کامل روی تراشه توسعه دادهاند. این تراشه پیشرفته میتواند به یادگیری مستقل با مصرف انرژی بسیار پایینتر از مدارهای مجتمع خاص برنامه معمولی در هنگام اجرای همان کار دست یابد که کاربردهای متنوعی در زمینههای مختلف از جمله هوش مصنوعی و رایانش ابری خواهد داشت.
در زمینه نجوم و اخترشناسی، تلسکوپ رادیویی خورشیدی چین آزمایشات کلیدی را پشت سر گذاشت که نشاندهنده تکمیل رسمی بزرگترین تلسکوپ رادیویی روزنه سنتز جهان است. این تلسکوپ عظیم با قابلیتهای بینظیر، امکان مطالعه دقیقتر خورشید و پدیدههای نجومی را برای دانشمندان چینی و جهانی فراهم خواهد کرد.
پیشرفتهای چین در حوزه حمل و نقل نیز در سال 2023 قابل توجه بود. اولین کشتی هیدروژنی این کشور در اولین سفر خود بر روی رودخانه یانگ تسه حرکت کرد که نشاندهنده پیشرفت در کاربرد فناوری پیل سوختی هیدروژنی در کشتیهای آبراههای داخلی است. این دستاورد میتواند گامی مهم در راستای حرکت به سمت حمل و نقل پاک و کاهش آلودگی محسوب شود.
در حوزه فضایی نیز، چین شاهد لحظهای تاریخی بود که به مناسبت بیستمین سالگرد اولین پرواز فضاپیمای سرنشیندار شنژو-5، شش فضانورد در دو فضاپیما به ایستگاه فضایی تیانگونگ این کشور رسیدند و گرد هم آمدند. این رویداد نشان از پیشرفتهای چشمگیر چین در فناوری فضایی و توانایی این کشور در اجرای ماموریتهای پیچیده فضایی دارد.
جمع بندی
با در نظر گرفتن جمیع جوانب شاید بتوان چین را یک الگوی مناسب برای سرعت پیشرفت دانست اما نباید از معایب انحصاری شدن بازار کشور و سیطره یک کشور بر آن بسادگی عبور کرد. این موضوع در بلند مدت به ناتوان شدن اقتصاد داخلی و محدود شدن آن میشود و مانع توسعه اقتصادی خواهد شد. از سوی دیگر در صورت استفاده از توان تکنولوژیکی کشور چین در زمینههای مختلف از جمله خودرو و در عین حال ارتباط با سایر اقتصادهای توانمند بین المللی میتوان ترکیبی از پیشرفت و رشد اقتصادی را رقم زد، همانطور که کشور چین نیز با همکار با سایر غولهای اقتصادی جهانی به جایگاه فعلی رسیده است.