امروزه برای جلوگیری از آلودگی هوا، بهبود عملکرد موتور خودرو و افزایش راندمان موتورهای احتراقی، از قطعه‌ای به نام سنسور اکسیژن استفاده میشود. این سنسور وظیفه مهمی در خودرو بر عهده دارد و در صورت خرابی، باعث ایراد در کارکرد موتور خواهد شد. برای آنکه سنسور اکسیژن عملکرد صحیح داشته باشد، باید تمیز بماند؛ اما این سنسور در مسیر دودهای خروجی از موتور قرار دارد و بعد از مدتی به انواع و اقسام آلودگی‌های هیدروکربنی و... آلوده میشود. برای رفع این آلودگی باید سنسور اکسیژن را شستشو داد. در این مقاله ضمن ارائه اطلاعات بیشتری در مورد این حسگر مهم، روش شستشوی سنسور اکسیژن خودرو را نیز به اطلاع شما می‌رسانیم.
سنسور اکسیژن چیست و چه کار میکند ؟سنسور اکسیژن چیست و چه کار میکند؟
سنسور اکسیژن وسیله‌ای برای ارزیابی میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی موتور است. این سنسور در سر راه گازهای موتور قرار می‌گیرد و هرگونه تغییرات اکسیژن موجود در گاز را از طریق تغییرات ولتاژی به اطلاع ای سی یو می‌رساند. در حقیقت اگر اکسیژن کافی به موتور نرسد، سوخت نیز به طور کامل و دقیق درون پیشرانه نمی‌سوزد و راندمان موتور پایین می‌آید. مهندسان برای جلوگیری از این مشکل و همچنین عیب‌یابی راحت‌تر، کاهش آلودگی هوا و مواردی از این دست، از اطلاعات حاصل از سنسور اکسیژن استفاده کردند تا ای سی یو بتواند به کمک آنها تغییرات لازم را در میزان پاشش سوخت انژکتورها اعمال کنند.
جهت اطلاع باید بدانید که نسبت سوخت به میزان هوا در موتور احتراقی باید حدود یک به ۱۴.۷ باشد. یعنی به ازای هر یک واحد بنزین یا سوخت باید ۱۴.۷ واحد هوا وارد موتور شود. اگر مقدار هوا بیشتر از این مقدار باشد، یعنی میزان سوخت کاهش پیدا کرده است و سنسور اکسیژن تشخیص میدهد که هوای نسوخته در گاز خروجی وجود دارد. این بدان معناست که میزان سوخت کم بوده و نیاز است تا پاشش بنزین توسط انژکتورها افزایش پیدا کند. اطلاعات حاصل از سنسور اکسیژن بر اساس ولتاژ بین ۱دهم تا ۹دهم ولت به ایسیو ارسال میشود. ایسیو با تجزیه تحلیل این ولتاژ و سیگنال وارده تشخیص میدهد که باید میزان پاشش سوخت را افزایش دهد. درنتیجه نسبت مخلوط سوخت به هوا به حالت نرمال برمی‌گردد و موتور در بهترین شرایط ممکن به کار خود ادامه میدهد.
اگر میزان نسبت سوخت به هوا بیشتر از یک به ۱۴.۷ باشد، یعنی سوخت غنی بوده و مقدار هوا کم شده است. در این شرایط سنسور اکسیژن تشخیص میدهد که میزان اکسیژن کم است و اطلاعات لازم را به ای سی یو ارسال میکند. ایسیو نیز با کم کردن پاشش سوخت، فرایند متعادل‌سازی نسبت سوخت به هوا را انجام خواهد داد.
بنابراین هم میزان آلودگی کاهش پیدا میکند و هم میزان مصرف سوخت به حد نرمال می‌رسد. ضمن آنکه موتور نیز همیشه در بهترین حالت سوخت مصرف میکند و راندمان بالایی ارائه میدهد.
توضیحات عکس سنسور اکسیژن در کجای خودرو قرار می‌گیرد؟
سنسور اکسیژن باید گازهای خروجی از موتور را ارزیابی کند. بنابراین بهترین جایی که می‌توان آن را نصب کرد، روی منیفولد دود است. در همه خودروها سنسور اکسیژن روی منیفولد دود قرار می‌گیرد. بعضی از خودروها ۲ یا ۳ سنسور اکسیژن دارند. این سنسورهای اضافه روی کاتالیزور و بعد از آن نصب می‌شوند تا به طور دقیق‌تر گازهای خروجی از اگزوز را بررسی و اطلاعات صحیح‌تر به ای سی یو ارسال کنند.
روش شستشوی سنسور اکسیژن
سنسور اکسیژن در معرض گازهای خروجی از موتور قرار دارد، بنابراین آلودگی‌های هیدروکربنی، گردوخاک، روغن ، دوده و مواردی از این دست روی نوک آن به مرور زمان می‌نشینند و رسوب می‌کنند. این رسوبات به شدت عملکرد سنسور را تحت تاثیر قرار می‌دهند و لازم است حتماً از روی سنسور پاک شوند.
برای شستشوی سنسور اکسیژن می‌توان به روش‌های زیر عمل کرد:
استفاده از مکمل‌های شستشو داخل باک 1.استفاده از مکمل‌های شستشو داخل باک
این نوع از مکمل‌ها خاصیت پاک‌کنندگی دارند و درون باک بنزین ریخته می‌شوند. پاشش بنزین به درون موتور سوختن آن، مواد پاک‌کننده را به سمت سنسور اکسیژن می‌فرستد تا به تدریج با مرور زمان همراه با کارکرد موتور آلودگی‌های سر سنسور اکسیژن نیز پاک شود.
باید هنگام استفاده از این مکمل‌ها کاملاً از روش مصرف آن که روی بسته‌بندی ذکر شده است، پیروی کنید. همچنین باید حتما از مکمل‌های اصل و اورجینال استفاده کنید تا به موتور و انژکتورها آسیب وارد نشود.
باز کردن سنسور و شستشوی آن با محلول تمیزکننده 2.باز کردن سنسور و شستشوی آن با محلول تمیزکننده
• برای این منظور باید زمانی که ماشین کاملاً خنک است به سراغ سنسور اکسیژن بروید. سنسور اکسیژن را روی منیفولد یا هر جای اگزوز پیدا کنید. سپس آن را با آچار مخصوص به دقت باز کنید. حواستان باشد که هنگام خارج کردن سنسور، این قطعه از دست شما به زمین نیفتد. همچنین بهتر است که دست خود را به نوک سنسور تماس ندهید.
•بعد از آنکه حسگر اکسیژن را از جای خود بیرون آوردید، سر آن را به کمک یک فندک کاملاً گرم کنید. سپس داخل آب قرار دهید. بعد از این کار به کمک یک اسپری هوای فشرده کاملا آب و رسوبات را از روی سر سنسور پاک کنید. می‌توانید این کار را ۸ تا ۱۰ مرتبه انجام دهید تا سنسور تا حدودی از رسوبات پاک شود.
•در مرحله بعد نوک سنسور را داخل ظرف حاوی محلول تمیزکننده قرار دهید. مواظب باشید که سوکت و سیم سنسور داخل محلول نیفتند. سپس ظرف را به مدت ۱۰ تا ۱۵ ساعت در یک مکان قرار دهید تا به طور کامل نوک سنسور از وجود آلودگی‌ها و رسوبات تمیز شود.
•سپس سنسور را بیرون بیاورید آن را با کمک یک دستمال نرم کاملاً خشک کنید و سر جایش ببندید.
شستشوی سنسور اکسیژن با بنزین 3.شستشوی سنسور اکسیژن با بنزین
•از بنزین نیز می‌توانید به عنوان محلول تمیزکننده سنسور اکسیژن استفاده کنید. در این روش باید ابتدا سنسور را بیرون بیاورید و سر آن را برای مدت یک شبانه‌روز داخل بنزین بگذارید. بعد از این کار سنسور را بیرون بیاورید و سر آن را کاملاً خشک کنید. بهتر است که از اسپری هوای فشرده برای این کار استفاده کنید.
•در مرحله بعد مجددا سنسور را سر جایش ببندید و سوکت مربوطه را وصل کنید.
اگر با انجام کارهای فوق عملکرد سنسور اکسیژن تغییر نکرد و خودرو همچنان با ایراداتی مثل روشن شدن چراغ چک، آلایندگی بیش از حد، لرزش موتور و خروج دود سیاه از اگزوز و... مواجه بود، به تعمیرکار مراجعه کنید.
نشانه‌های خرابی سنسور اکسیژن
خرابی سنسور اکسیژن می‌تواند نشانه‌های زیر را در پی داشته باشد:
•افزایش مصرف سوخت
اگر حسگر اکسیژن درست عمل نکند، احتمال دارد که سوخت غنی و بیش از حد وارد موتور شود و ایسیو نیز نتواند این مشکل را تشخیص دهد. بنابراین میزان مصرف بنزین ماشین بالا می‌رود.
خروج دود سیاه از اگزوز •خروج دود سیاه از اگزوز
خارج شدن دود سیاه رنگ از اگزوز نشانه برهم خوردن نسبت مخلوط سوخت و هوا است که یکی از دلایل آن می‌تواند خرابی سنسور اکسیژن باشد.
•عملکرد ضعیف موتور
اگر سنسور اکسیژن درست عمل نکند، ممکن است موتور نیز راندمان کافی از خود ارائه ندهد. درنتیجه عملکرد موتور مقداری ضعیف احساس میشود و شما آن شتاب و توان کافی همیشگی را از پیشرانه دریافت نمی‌کنید.
روشن شدن چراغ چک: یکی از دلایل روشن شدن چراغ چک می‌تواند خرابی سنسور اکسیژن باشد. البته روشن شدن چراغ چک دلایل بسیار زیادی دارد که باید حتماً توسط دستگاه دیاگ بررسی شود.
کلام پایانی
سنسور اکسیژن یکی از قطعات مهم و اصلی در سامانه برق خودرو به حساب می‌آید که خرابی و کثیفی آن باعث بروز مشکلات فنی خودرو خواهد شد. اگر توانایی شستشوی آن را دارید خودتان در منزل و با کمک روش‌های گفته شده در بالا این کار را انجام دهید، اما اگر سررشته فنی ندارید از یک مکانیک بخواهید که این کار را برای شما انجام دهد. اصولاً سنسورهای اکسیژن دارای عمری در حدود ۲۰۰ هزار کیلومتر هستند. بنابراین بهتر است بعد از پیمایش این میزان مسافت با خودرو، حتماً سنسورهای اکسیژن آن را با نمونه‌های اصلی و نو تعویض کنید تا خودرو از این بابت دچار مشکل نشود.
شاید مطالب زیر را هم بپسندید:
مشخصات تارا
مراقبت از موتور ماشین
ایمن سازی خودرو
نویسنده حسین باباپور
