کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی روز گذشته گزارش نهایی خود از لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ را منتشر کرد، اما نکته قابل توجه این است که در این گزارش هیچ اشاره‌ای به واردات خودروهای برقی و کارکرده نشده است. این در حالی است که هفته گذشته آیین‌نامه واردات خودروهای برقی و هیبریدی نو و کارکرده به تصویب رسید و دولت پیش‌تر نیز اعلام کرده بود که واردات خودروهای کارکرده (اعم از بنزینی و برقی) اصلاح خواهد شد.
با وجود این پیش‌زمینه‌ها، جای خالی تصمیم‌گیری درباره واردات این خودروها در بودجه سال آینده، نگرانی‌هایی را در میان کارشناسان و فعالان حوزه صنعت خودرو ایجاد کرده است. این امر در شرایطی رخ می‌دهد که واردات خودروهای برقی و کارکرده می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش هزینه‌های مصرف سوخت و همچنین کنترل آلودگی هوا داشته باشد.
افزایش بودجه واردات خودروهای نو
در لایحه بودجه ۱۴۰۴، کمیسیون تلفیق بودجه سقف ارز تخصیصی برای واردات خودروهای نو را از دو میلیارد یورو در سال جاری به ۳.۳ میلیارد یورو افزایش داده است. با این حال، آمارها نشان می‌دهد که از این میزان ارز تخصیصی در سال جاری تنها ۶۱۷.۵ میلیون دلار به مرحله اجرا رسیده است.
بر اساس گزارش گمرک، از ابتدای سال جاری تا پایان آبان‌ماه، ۲۹ هزار و ۴۱۸ دستگاه خودروی سواری نو وارد کشور شده است که ارزش کل این واردات ۶۱۷.۵ میلیون دلار بوده است. این آمار نشان می‌دهد که کمتر از نیمی از بودجه پیش‌بینی‌شده برای واردات خودرو در سال جاری محقق شده و این روند احتمالاً در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.
کاهش تعرفه واردات خودرو
یکی از نکات مثبت گزارش کمیسیون تلفیق، کاهش تعرفه واردات خودرو از ۱۰۰ درصد به ۶۰ درصد است. با این حال، مشخص نیست که این کاهش تعرفه شامل کدام دسته از خودروها خواهد شد. طبق اظهارات مهدی ضیغمی، مدیر طرح واردات خودرو وزارت صمت، تعرفه واردات خودرو در حال حاضر به عوامل مختلفی از جمله نوع سوخت مصرفی (بنزینی یا برقی) و حجم موتور بستگی دارد.
برای نمونه، تعرفه واردات خودروهای برقی و هیبریدی ۱۵ درصد، و برای خودروهای زیر ۱۵۰۰ سی‌سی ۵۵ درصد است. این ابهام در گزارش کمیسیون تلفیق می‌تواند منجر به چالش‌هایی در اجرا شود، زیرا مشخص نیست تعرفه ۶۰ درصدی برای کدام گروه از خودروها در نظر گرفته شده است.
مالیات بر خودروهای لوکس
در بخش دیگری از گزارش، به موضوع مالیات بر خودروهای لوکس پرداخته شده است. بر اساس این گزارش، خودروهایی که ارزش روز آن‌ها بیش از پنج میلیارد تومان باشد، باید نسبت به مازاد این مبلغ یک درصد مالیات پرداخت کنند. سازمان امور مالیاتی کشور مسئول تعیین قیمت روز خودرو برای محاسبه این مالیات خواهد بود.
با وجود این مصوبه، تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که میزان وصول مالیات از خودروهای لوکس بسیار پایین بوده است. طبق آمار دیوان محاسبات کشور، از مجموع ۱۶۶ هزار و ۳۲۵ خودروی مشمول مالیات در سال گذشته، تنها ۱۰ درصد اقدام به پرداخت مالیات کردند.
کمیسیون تلفیق تأکید کرده است که مشمولان در صورت عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر، مشمول جریمه ۲.۵ درصدی ماهانه بر اساس ماده ۱۹۰ قانون مالیات‌های مستقیم خواهند شد.
نتیجه‌گیری
غیبت واردات خودروهای برقی و کارکرده در لایحه بودجه ۱۴۰۴ می‌تواند تأثیرات منفی بر بازار خودرو و محیط زیست داشته باشد. در حالی که افزایش سقف ارز تخصیصی برای واردات خودروهای نو و کاهش تعرفه واردات گامی مثبت به شمار می‌رود، نبود سیاست‌گذاری شفاف درباره واردات خودروهای برقی و کارکرده، پتانسیل‌های این حوزه را بی‌استفاده باقی خواهد گذاشت.
