دینام اگرچه یک قطعه نسبتا ساده است که فقط از چند قسمت تشکیل شده است، اما نقش مهمی در عملکرد هر وسیله نقلیه بنزینی ایفا می‌کند و همین نکته کافی است تا تشخیص علائم خرابی دینام برای هر راننده‌ای به یک ضرورت تبدیل شود.
همه چیز با چند مشکل شروع می‌شود: چراغ باتری برای لحظه‌ای کوتاه روشن می‌شود، شاید چراغ‌های جلو کم نور و چند نشانگر سوسو بزنند. شاید حتی بوی عجیبی از ماشین شما به مشام برسد یا صدای غرش از زیر کاپوت شنیده شود.
به احتمال زیاد این‌ها یکی از نشانه‌های خرابی دینام خودرو است و بدون توجه به آنها، دینام می‌تواند باعث مشکلات فنی متعدد شود.
از آنجایی که دینام به سایر سیستم‌های خودرو متصل بوده و برای آنها حیاتی است، هر گونه مشکل مکانیکی خودرو می‌تواند بر عملکرد آن تأثیر منفی بگذارد. در ادامه شما را با دینام و علایم خرابی دینام ماشین آشنا می‌کنیم.
دینام چیست؟
دینام یک قطعه نسبتاً ساده است که فقط از چند قسمت تشکیل شده است، اما نقش مهمی در عملکرد هر وسیله نقلیه بنزینی ایفا می‌کند. اساساً، دینام انرژی مکانیکی میل لنگ چرخان موتور را از طریق القاء به برق تبدیل می‌کند. سیم‌هایی داخل دینام از میدان مغناطیسی عبور می‌کنند. این امر به نوبه خود جریان الکتریکی القا می‌کند. از آن جریان القایی برای تامین انرژی سیستم الکتریکی خودرو استفاده می‌شود که می‌تواند هر چیزی از چراغ‌های جلو تا بالابرهای الکتروهیدرولیک روی ماشین برف‌روب باشد. دینام همچنین باتری را کاملاً شارژ نگه می‌دارد و نیروی لازم برای استارت خودرو را تامین می‌کند.
بسیاری از مردم چراغ هشدار باتری را می‌بینند و به طور غریزی فکر می‌کنند که مشکل باتری دارند، اما این واقعاً دلیل روشن شدن چراغ هشدار نیست. این چراغ به سیستم‌های رایانه‌ای داخل خودرو متصل است که خروجی ولتاژ دینام را کنترل می‌کنند. اگر خروجی دینام از حد تنظیم شده پایین‌تر یا بالاتر رود، چراغ داشبورد روشن می‌شود.
هنگامی که خروجی برق دینام در محدوده مجاز قرار می‌گیرد، چراغ خاموش می‌ماند. در مراحل اولیه مشکلات دینام، ممکن است به نظر برسد که چراغ برای یک ثانیه روشن و سپس دوباره خاموش شود. یا شاید هم فقط زمانی روشن شود که لوازم جانبی پرمصرف فعال شوند.
اکثر دینام‌ها خروجی بین 13 تا 14.5 ولت دارند که سعی می‌کنند آن را در سطح ثابتی نگه دارند. هرچه مصرف‌کنندگان بیشتری مثل چراغ‌های جلو، برف پاک کن، رادیو، صندلی های گرم شده، برف پاک کن عقب و... در خودروی شما روشن باشد، دینام برای حفظ ولتاژ مورد نیاز باید سخت‌تر کار کند.
اگر دینام خودرو شما به طور کامل کار نمی‌کند یا تقاضاهایی بر روی آن گذاشته شود که دیگر نمی‌تواند برآورده کند، ولتاژ از سطح تنظیم شده بالاتر یا پایین‌تر می‌رود و چراغ هشدار باتری را روشن می‌کند.
نشانه‌های خرابی دینام ماشیننشانههای خرابی دینام ماشین
در ادامه به ۱۰ مورد از علائم خرابی دینام می‌پردازیم و در مورد آنها صحبت می‌کنیم:
۱۰. چراغ هشدار دینام
اگر توان خروجی دینام از حد تنظیم شده پایین‌تر یا بالاتر رود، چراغ دینام روشن می‌شود که در اکثر خودروها، شبیه باتری به نظر می‌رسد. البته در اکثر موارد، این چراغ شبیه باتری است اما در برخی دیگر "ALT" یا "GEN" را نشان می‌دهند، به ترتیب به معنی دینام یا ژنراتور. پس به محض روشن شدن چراغ دینام یا همان چراغ باتری، باید ماشین را به تعمیرگاه ببرید تا دینام و سایر قسمت‌های برقی آن بررسی شود.
9. چراغ‌های کم نور
یک دینام معیوب می‌تواند مشکلات الکتریکی ایجاد کند که منجر به ناپایدار شدن نور چراغ‌ها مانند کم نور شدن یا روشنایی شدید شود. از آنجایی که دینام باتری و سیستم الکتریکی خودرو را تغذیه می‌کند، هنگامی که شروع به از دست دادن پتانسیل خود می‌کند، لوازم جانبی خودرو که از آن برق می‌گیرند نیز همین‌طور می‌شوند.
خودروی شما ممکن است علائم ناپایداری برق را تجربه کند، از کم نور شدن یا روشنایی شدید چراغ‌های جلو و چراغ‌های پشت آمپر گرفته تا نشانگر سرعت‌سنج و دورسنج که بدون هیچ دلیل مشخصی از کار می‌افتند. تجربه دقیق شما در این فرایند معمولاً به تعدادی از عوامل مختلف بستگی دارد. اولین مورد این است که دینام هنوز چقدر برق تولید می‌کند و همچنین در چه مرحله‌ای از چرخه مرگ خود قرار دارد.
عامل دوم این است که چگونه خودروی شما برنامه‌ریزی شده است. در اکثر خودروهای جدید، خودروسازان نوعی لیست اولویت از پیش برنامه‌ریزی شده برای جایی دارند که در صورت بروز مشکل دینام برق ابتدا برای آنها ارسال می‌شود. این مورد معمولاً بر اساس ملاحظات ایمنی انجام می‌گیرد.
به عنوان مثال، صندلی های گرم شده خودرو شما خاموش می‌شود یا رادیو قبل از اینکه چراغ‌های جلو کم نور شوند، از کار می‌افتد . این کار به آن دلیل است که شما باید بتوانید برای خاموش کردن و متوقف شدن ایمن در صورت خاموش شدن ناگهانی خودرو، مسیر را ببینید؛ در آن زمان کارکرد رادیو و صندلی های گرم شده شما اولویت ندارد.
چراغ‌های چشمک زن 8. چراغ‌های چشمک زن
اگر چراغ‌های شما روشن، سپس کم نور، سپس دوباره روشن می‌شود (چه به طور منظم یا به نظر تصادفی)، قطعاً مشکلی در سیستم الکتریکی شما وجود دارد و دینام احتمالاً مقصر اصلی آن است. دلیل این پدیده همان چیزی است که در مورد چراغ‌های کم نور وجود دارد؛ دینام به سادگی و به اندازه کافی برق تولید نمی‌کند تا چراغ‌ها را با قدرت کامل روشن نگه دارد و به جای کم نور شدن همه چراغ‌ها، خودروی شما در حال تلاش برای حفظ خروجی روشنایی مناسب است که البته چندان موفق نمی‌شود.
اگر می‌خواهید مطمئن شوید که مشکل از دینام معیوب است و نه چیز دیگری در سیستم الکتریکی خودرو، باید به دنبال یک الگو باشید. آیا می‌توانید مشخص کنید که چراغ‌ها در پاسخ به انجام کار دیگری که برق مصرف می‌کند، مانند روشن کردن رادیو، روشن کردن کولر یا استفاده از شیشه‌های برقی چشمک می‌زنند یا نه؟
این نکته، کمکی به شما در محدود کردن احتمالات خواهد بود، زیرا نشان می‌دهد که چراغ‌های شما در پاسخ به بار اضافی روی سیستم، چشمک می‌زنند. پس برق دینام ناکافی است و احتمالا این قطعه یا اتصالات آن مشکل دارد.
باتری خالی 7. باتری خالی
.وقتی سوییچ را می‌چرخانید یا دکمه استارت را فشار می‌دهید، صدای تیک‌تیک رله‌ها را می‌شنوید اما هیچ اتفاق دیگری نمی‌افتد. پس از مدتی، حتی آن صدا نیز متوقف می‌شود. مشکل معمولاً از یک باتری خالی است، اما باید بپرسید چرا باتری خالی شده است؟
هنگامی که دینام شروع به از کار افتادن می‌کند یا به طور کامل از کار می‌افتد، باتری خودرو شروع به جبران کمبود می‌کند، به جای اینکه به عنوان یک خازن برای سیستم عمل کند و به طور مداوم توسط دینام تزریق برق شود. در این شرایط، حتی بهترین باتری خودرو در نهایت خالی می‌شود و شما را در پارکینگ یا بدتر از آن کنار جاده رها می‌کند.
باتری‌های خودروهای بنزینی برای استفاده طولانی مدت طراحی نشده‌اند. آنها برای تامین انرژی کافی لحظه استارت با تامین برق اضافی برای موتور استارت و چرخاندن میل لنگ طراحی شده‌اند و بدون دینام نمی‌توانند زیاد شارژ نگه دارند
به عبارت دیگر، یک دینام خراب می‌تواند توجه شما را با خالی شدن باتری خودرو جلب کند، حتی اگر باتری در ابتدا مشکل نداشته باشد.
اتصالات شل و اجزای خراب دینام 6. اتصالات شل و اجزای خراب دینام
در این مورد به نظر می‌رسد همه چیز در مورد دینام خودرو شما خوب است، هیچ مشکلی در تسمه یا سایر موارد قابل مشاهده وجود ندارد اما باتری خودرو خالی شده و بیشتر تجهیزات الکتریکی ماشین کار نمی‌کند. این ایراد ممکن است به این معنی باشد که دینام برق تولید می‌کند، اما یا به جایی نمی‌رود و یا ناقص می‌رسد که درنتیجه باتری خالی می‌شود و تجهیزات الکتریکی کار نمی‌کنند.
باید بدانید که برق دینام از طریق کابل‌های بزرگ و سیم‌های کوچکتر به مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود. هر مشکلی در سیم‌ها، کابل‌ها، سوکتهای دینام و پایانه‌های باتری می‌تواند باعث اختلال در انتقال برق تولیدی دینام به مصرف‌کنندگانی همچون باتری و سایر تجهیزات الکتریکی ماشین شود.
چراغ‌های روشن‌تر از حد معمول : گاهی اوقات، علامت خرابی دینام ممکن است چراغ‌های بیش از حد روشن باشد، زیرا دینام برای غلبه بر مقاومت در یک سیم خراب یا سوکت شکسته یا شل، انرژی بیشتری تولید می‌کند.
این علامت معمولاً با بوی سیم داغ نیز همراه است. مقاومت بالاتر در داخل یک سیم، مشابه نحوه گرم شدن یک هیتر برقی با مقاومت در برابر جریان برق، گرما ایجاد می‌کند.
یکسو کننده دیود خراب: مشکل دیگر می‌تواند یکسو کننده دیود دینام باشد. دینام‌ها برق متناوب (AC) را در سه فاز تولید می‌کنند، اما لوازم جانبی خودرو برای کار به برق مستقیم (DC) نیاز دارند.
یکسو کننده جریان را از AC به DC تبدیل می‌کند. بدون عملکرد صحیح این جزء حیاتی، برق تولید شده توسط دینام قابل استفاده نیست.
تسمه های خراب 5. تسمه های خراب
تسمه های شل یا معیوب می‌توانند باعث کار نادرست دینام شوند، بنابراین یک بازرسی سریع از تسمه می‌تواند مشکل را تشخیص دهد. بسیاری مالکان از مشکلات دینام شکایت دارند و سپس مکانیک با باز کردن کاپوت متوجه می‌شود که تسمه دینام از بین رفته، از بلوک موتور آویزان شده یا آن‌قدر شل است که روی پولی‌ها می‌لغزد . از آنجایی که یک تسمه شکسته یا شل کاملاً قابل تشخیص است، با دیدن این صحنه حتما به مکانیک مراجعه کنید.
یک بررسی بصری سریع تسمه برای پیدا کردن ترک خوردگی، سایش بیش از حد و سایر مشکلات مربوط به فرسودگی تسمه می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل بزرگتر در آینده باشد. شاید پاره شدن تسمه دینام مشکل خیلی بزرگی از نظر شما به وجود نیاورد اما گاهی اوقات اجزای تسمه دینام پاره به داخل محفظه تسمه تایم نفوذ کرده و پاره شدن یا رد کردن تسمه تایم می‌شود در این صورت احتمال کج دادن سوپاپ و وارد آمدن خسارت مالی بالا به موتور بسیار زیاد است.
به خاطر داشته باشید که تسمه باید سفتی مناسب برای کار صحیح دینام داشته باشد. سفتی بیش از حد به اندازه شل بودن بد است. یک بررسی سریع سفتی تسمه معمولاً کافی است تا مشخص شود که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر. قبل از دست زدن به هر چیزی زیر کاپوت، حتماً بگذارید ماشین شما خنک شود و یا به یک مکانیک معتبر و مجرب مراجعه کنید.
4. صداهای عجیب
اگر دیدن عیب دینام برای شما به اندازه کافی ممکن نیست و کاملاً قابل درک است که اگر اینطور نباشد، صدا ممکن است به شما سرنخ دهد. رانندگان گاهی اوقات از شنیدن صدای "غرغر" یا "ناله و زوزه" قبل از اینکه دینام از کار بیفتد شکایت می‌کنند. دینام توسط تسمه با پولی میل لنگ به گردش در می‌آیند. پولی دینام معمولاً حدود دو یا سه برابر سریع‌تر از پولی میل لنگ می‌چرخد تا در سرعت‌های پایین موتور، مانند دور آرام، توان لازم را تولید کند.
پولی دینام روی شافتی می‌چرخد که به نوبه خود توسط یاتاقان یا بوش پشتیبانی می‌شود. اگر پولی با تسمه در یک راستا نباشد یا اگر یاتاقان‌ها و بوش‌ها فرسوده شده باشند، صدای غرش یا ناله به شما می‌گوید که مشکلی وجود دارد.
از آنجایی که بسیاری از مشکلات خودرو باعث ایجاد صداهای عجیب می‌شود، این علامت فقط در صورتی مفید است که با علائم دیگر نظیر کم سو شدن نور چراغ و... همراه باشد، به خصوص که تشخیص منبع صدا در حین رانندگی دشوار است.
صدای تق تق: اگر خرابی دینام تا حدی پیش رفته که به موتور شما آسیب رسانده باشد، ممکن است صدای تق تق از داخل موتور ناشی از خرابی یاتاقان موتور را بشنوید. آسیب به موتور یکی از بدترین سناریوهای مشکل دینام است و قطعاً یک احتمال است که می‌تواند رخ بدهد اما معمولاً کار به اینجا نمی‌رسد که به عنوان مثال بلبرینگ‌های دینام به طور کامل قفل کنند درنتیجه این قطعه قفل شود، روی میل لنگ و موتور فشار وارد کند و باعث خرابی یاتاقان‌های میل لنگ شود. ولی به هر حال باید هرچه سریع‌تر در صورت تشخیص خرابی دینام نسبت به سرویس و تعویض بلبرینگ‌های دینام اقدام کرد. بهتر است هر ۱۰۰ هزار کیلومتر این کار انجام شود تا خطر آسیب رسیدن به دینام و موتور به حداقل برسد.
بوی عجیب 3. بوی عجیب
آیا تا به حال از نزدیک شاهد سوختن سیم برق بوده‌اید؟ یک دینام خراب و فرسوده ممکن است بوی مشابهی داشته باشد. بوی سیم داغ می‌تواند ناشی از گرم شدن بیش از حد دینام باشد، جایی که روتور و استاتور برق زیادی را تلف می‌کنند.
بوی لاستیک سوخته هم امکان دیگری است که شاید رخ بدهد. به دلیل لغزش و داغ شدن تسمه لاستیکی دینام و همچنین پوشش‌های لاستیکی روی سیم‌هایی که همه چیز را در سیستم الکتریکی دینام به هم وصل می‌کنند.
ضمنا اگر پولی در یک راستا نباشد یا آزادانه نچرخد، اصطکاک بیشتری روی تسمه ایجاد می‌کند که گرما و سپس بوی لاستیک سوخته ایجاد می‌کند. اگر تسمه خیلی گرم شود، احتمالاً بینی شما متوجه خواهد شد. البته همه بوهای بد نشانه مشکلات احتمالی دینام نیست. این بو با سایر بوهای مهم خودرو مانند بوی دود روغن سوخته، بوی شیرین مایع خنک‌کننده سرریز شده یا بوی تند لنت ترمزهای داغ شده متفاوت است.
باید تاکید کرد که هیچ یک از این‌ها خوب نیست، بنابراین اگر هر یک از آنها به مشام شما رسید، حتما مشکل را بررسی کنید و به خاطر داشته باشید که عدم وجود بوی بد به معنای خوب بودن همه چیز نیست. به عبارت دیگر، بوی بد می‌تواند به شما کمک کند منبع مشکل خود را محدود کنید، اما این امکان وجود دارد که دینام بدون هیچ یک از این بوها هم از کار بیفتد.
لوازم برقی با عملکرد ضعیف 2. لوازم برقی با عملکرد ضعیف
مشکل در شیشه‌های برقی یا سانروف برقی می‌تواند نشانه‌ای از یک دینام در حال خراب شدن باشد. آیا شیشه‌های برقی شما با دستور ساده شما برای باز یا بسته شدن ناله می‌کنند؟ آیا سانروف برقی گیر کرده است؟
تجهیزات مدرن خودروها برای افزایش رفاه عالی هستند تا زمانی که خراب شوند و سیستم‌های کامپیوتری و سیم‌کشی پیچیده‌ای که لوازم جانبی برقی ما را کار می‌کنند، زمینه‌های بیشتری برای اشتباه در عیب‌یابی ایجاد می‌کنند. البته، هر یک از این امکانات برقی می‌تواند در هر زمانی خراب شود و صرفا نشانه خرابی دینام نیست. اگر متوجه یک ایراد الکتریکی شدید، باید ابتدا آن مورد خاص را بررسی کنید. با این حال، اگر با چندین مشکل به طور هم‌زمان روبرو هستید، احتمال خرابی دینام بیشتر است.
دینام شما یکی از محتمل‌ترین منابع مشکلات الکتریکی است و ممکن است متوجه نشوید که ماشین شما با برق کمتری کار می‌کند تا زمانی که تقاضای بیشتری از سیستم داشته باشید، مانند روشن کردن چراغ داخلی یا سعی در تنظیم شیشه‌های خودرو. تا زمانی که بتوانید عیب ماشین را برطرف کنید، از استفاده از این وسایل برقی تا حد امکان خودداری کنید تا احتمال خرابی کامل دینام را کاهش دهید.
1. خاموش شدن یا استارت زدن منظم
مشکل در راه‌اندازی یا روشن نگه داشتن خودرو شما به احتمال زیاد یکی از اولین علائم مشکل دینام خواهد بود. البته مشکلات مکانیکی زیادی وجود دارد که می‌تواند باعث خاموش شدن یا استارت سخت شود. اما مهم است که به همه جزییات دیگری که در ماشین شما اتفاق می‌افتد،دقت کنید تا مشکل پیدا شود. اگر استارت و راه‌اندازی سخت موتور خودرو ناشی از مشکلات دینام باشد، دلیل آن این است که ماشین از انرژی ذخیره شده در باتری روشن می‌شود. اگر دینام باتری را به درستی شارژ نکند، باتری به اندازه کافی قدرتمند نخواهد بود که به طور مطمئن و روان ماشین را روشن کند.
اگر حتی بعد از روشن شدن ماشین خاموش می‌شود، ممکن است شمع‌ها برق کافی از دینام برای روشن نگه داشتن موتور را دریافت نکنند. به عبارت دیگر، باتری شما هنوز خالی نیست، اما در مسیر تخلیه کامل است.
صدای دینام خراب چگونه است؟ صدای دینام خراب چگونه است؟
صدای سایش یا ناله بم علامتی از دینام خراب است. حتی صدای تق تق ریز از موتور هم می‌تواند نشان‌دهنده خرابی دینام باشد. اکثر سروصداهای دینام ناشی از یاتاقان و شفت شل است.
آیا می‌توان با دینام خراب رانندگی کرد؟
بله. با این حال، یک ماشین فقط برای مدت کوتاهی می‌تواند با دینام خراب کار کند. از آنجایی که دینام مسئول شارژ باتری هنگام روشن بودن موتور است، پس از تخلیه باتری، خودرو روشن نمی‌شود. معمولا می‌توان حدود ۶۰ کیلومتر یا کمتر با باتری پر به مسیر ادامه داد.
چگونه از خرابی دینام جلوگیری کنیم؟
بهترین راه برای جلوگیری از خرابی دینام، انجام بررسی منظم توسط یک برقکار ماهر است. آنها می‌توانند دینام شما را از نظر علائم سایش و فرسودگی بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض کنند. همچنین می‌توانید اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای کمک به سالم نگه داشتن دینام خود انجام دهید، مانند:
• از رانندگی در آب‌های عمیق یا در جاده‌های خاکی که می‌تواند باعث ورود گرد و غبار و کثیفی به دینام شود خودداری کنید.
• به طور منظم پایانه‌های باتری خود را بررسی و در صورت نیاز آنها را تمیز کنید.
• ولتاژ باتری و خروجی دینام خود را به طور منظم توسط یک برقکار بررسی کنید.
با انجام این اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید به سالم نگه داشتن دینام خود و جلوگیری از خرابی‌های ناخواسته کمک کنید.
آیا باید دینام خود را تعمیر یا تعویض کنم؟ آیا باید دینام خود را تعمیر یا تعویض کنم؟
اگر دینام شما قدیمی یا به شدت آسیب دیده است، ممکن است تعویض آن به جای تعمیرش ارزان‌تر باشد. با این حال، اگر دینام شما فقط یک مشکل جزئی دارد یا با سرویس کامل مشکلش رفع می‌شود، ممکن است بتوانید آن را با هزینه بسیار کمتری تعمیر کنید. در نهایت، بهترین راه برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا دینام خود را تعمیر یا تعویض کنید، مشورت با برقکار مجرب است. آنها می‌توانند دینام را ارزیابی و به شما توصیه کنند که چه گزینه‌ای مناسب‌تر است.
سخن پایانی
دینام یک جزء مهم خودرو شما است که وجود آن برای تامین برق باتری و سیستم الکتریکی خودرو ضروری است. اگر دینام شما خراب شود، می‌تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله مشکل در استارت خودرو، چراغ‌های کم نور و از دست دادن برق لوازم جانبی شود.
به واسطه آگاهی از علائم خرابی دینام به عنوان یکی از مشکلات فنی خودرو می‌توانید مشکل را در اسرع وقت شناسایی و برطرف کنید و از خرابی‌های ناخواسته و پرهزنیه جلوگیری به عمل آورید. سعی کنید هر ۹۰ هزار کیلومتر نسبت به سرویس کامل دینام اقدام کنید تا احتمال خرابی آن در طول جاده به حداقل برسد.
شاید مطالب زیر هم برای شما مفید باشد:
علائم خرابی شمع ماشین
محکم ترین بدنه ماشین ایرانی
